• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

درمان خشم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلید واژه: درمان، خشم، غضب،
پرسش: راه درمان خشم چیست؟
پاسخ: توجه به آثار خشم و غضب در درمان آن مؤثر است، منشأ بسیاری از بیماری‌های جسمی از جمله سرگیجه، سردرد، تنش و پرش اعضا، لکنت زبان، بیماری‌های خون، شکسته، کاهش قدرت دفاعی بدن، ناراحتی‌های دستگاه گوارش و بی‌اشتهایی می‌باشد. از نظر دانشمندان در خشم انواع تغییرات بیوشیمی و فیزیولوژی دیده می‌شود که به سلسله اعصاب سمپاتیک و غدد فوق کلیوی مربوط است. این تغییرات بدن را مهیای بحران هایی می‌سازد. و بر این اساس، در روایات خشم و غضب به عنوان کلید بدی‌ها ذکر شده است.



مرحوم نراقی در تعریف خشم و غضب می گوید: غضب عبارت است از حالت نفسانیه که باعث حرکت روحی حیوانی می‌شود و هرگاه شدید شد باعث حرکت شدیدی می‌شود که از آن حرکت حرارتی بیش از حد حاصل می‌شود و رگ‌های گردن باد می‌کند و نور عقل خاموش می‌شود واثر قوه عاقله را ضعیف می‌کند و بدین جهت موعظه و نصیحت در آدم غضبناک اثری نمی‌بخشد، بلکه پند و موعظه غضبش را شدیدتر می‌کند.


غضب از دید اخلاق اسلامی از مهلکات و آفات خطرناک است و بسا باعث هلاکت همیشگی می‌شود، لذا پیامبر(ص) فرمودند:که غضب ایمان را فاسد می‌کند چنان که سرکه عسل را فاسد می‌کند.
[۱] نراقی، معراج السعاده، ص ۱۷۷





۳.۱ - کبر و خودبینی

کسی که خودش را بزرگ و بهتر از دیگران بداند، از انتقاد و نصیحت دیگران غصبانی و غضبناک می‌شود و توان انتقاد پذیری و نصیحت را ندارد، لذا از خود خشونت و عکس العمل نشان می‌دهد که باعث بدزبانی و فحاشی ، فریاد کشیدن و بی توجهی به دیگران می‌شود.

۳.۲ - حب دنیا

دوست دار دنیا اگر دوستی اش به حدی باشد که خلاف میلی در جهتی از زندگی برایش پیش آید نمی‌تواند خودداری کند و خشمگین می‌شود ودر آتش خشم خود می‌سوزد.




۴.۱ - تقویت اراده

اساسی‌ترین راه غلبه بر خشم و ستیزه جویی و مصون ماندن از اعمال انتقامی، جهاد با نفس و تزکیه روح است و این امر با تقویت اراده حاصل می‌شود. رسول اکرم(ص) می‌فرماید:»اشد کم من ملک نفسه عند الغضب؛ قوی‌ترین شما کسی است که در موقع غضب مالک نفس سرکش خود باشد.

۴.۲ - مبارزه با عوامل خشم

نکته مهم دیگر در درمان غضب ، مبارزه با اسباب و عوامل خشم و غضب است.

۴.۲.۱ - منشأ غضب از کلام حضرت عیسی

امام صادق(ع) فرمود: حواریون عیسی (ع) به آن حضرت گفتند:سخت‌ترین چیزها چیست؟ فرمود:سخت‌ترین چیزها غضب خداوند می‌باشد. آنان گفتند:با چه چیزی خود را از غضب خدا حفظ کنیم؟ حضرت فرمود:به این که غضب نکنید و بر کسی خشمگین نشوید: آنان گفتند: منشأ غضب چیست؟ فرمود:کبر و خودکامگی و کوچک شمردن مردم.
[۲] وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج ۱۱، ص ۲۸۹


۴.۳ - توجه به آثار خشم

توجه به آثار خشم و غضب در درمان آن مؤثر است، منشأ بسیاری از بیماری‌های جسمی از جمله سرگیجه، سردرد، تنش و پرش اعضا، لکنت زبان، بیماری‌های خون، شکسته، کاهش قدرت دفاعی بدن، ناراحتی‌های دستگاه گوارش و بی‌اشتهایی می‌باشد. از نظر دانشمندان در خشم انواع تغییرات بیوشیمی و فیزیولوژی دیده می‌شود که به سلسله اعصاب سمپاتیک و غدد فوق کلیوی مربوط است. این تغییرات بدن را مهیای بحران هایی می‌سازد.
[۳] فلسفی، اخلاق، ج ۲، ص ۳۱۲، به نقل از روانشناسی اجتماعی، ج ۱، ص ۹۱


۴.۳.۱ - کلید بدی ها در روایات

بر این اساس، در روایات خشم و غضب به عنوان کلید بدی‌ها ذکر شده است. پیامبر اکرم(ص) فرمود:»هنگامی که انسان غضب کند تمام شرور و جودش را در بر می‌گیرد».
[۴] میزان الحکمة، ری شهری، ح ۷، ص ۲۳۴


۴.۴ - تغییر وضع و حالت

برای خاموش شدن آتش خشم باید تغییر وضع و حالت داد.

۴.۴.۱ - راهکار تغییر حالت از کلام پیامبر اکرم (ص)

پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: اگر یکی از شما دچار خشم شد اگر ایستاده است بنشیند و اگر نشسته است بخوابد و اگر خشمش فرو نشست با آب سرد وضو بگیرد یا بدن را شستشو دهد.
[۵] محجةالبیضاء، محسن فیض کاشانی، ج ۵، ص ۳۰۷


۴.۴.۲ - سخت تر از غضب از کلام امام باقر(ع)

امام باقر(ع) فرمود:»ایّ شی‌ء أشد من الغضب؟ ان الرجل لیغضب فیقتل النّفس التی حرّم اللَّه و یقذف المحصنة».
[۷] جامع السعادات، ملامهدی نراقی، چاپ نجف، ج ۱، ص‌۲۸۸

چه چیزی از غضب سخت‌تر است؟ همانا مرد غضب می‌کند و در اثر آن مرتکب قتل نفس که خدا آن را حرام کرده می‌شود و زن پاکدامن را متهم می‌سازد.


۱. نراقی، معراج السعاده، ص ۱۷۷
۲. وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج ۱۱، ص ۲۸۹
۳. فلسفی، اخلاق، ج ۲، ص ۳۱۲، به نقل از روانشناسی اجتماعی، ج ۱، ص ۹۱
۴. میزان الحکمة، ری شهری، ح ۷، ص ۲۳۴
۵. محجةالبیضاء، محسن فیض کاشانی، ج ۵، ص ۳۰۷
۶. اصول کافی، شیخ کلینی، ج ۲، ص ۳۰۳    
۷. جامع السعادات، ملامهدی نراقی، چاپ نجف، ج ۱، ص‌۲۸۸



سایت:مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی    


رده‌های این صفحه : اخلاق اسلامی | رذائل اخلاقی | غضب




جعبه ابزار