• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

درمان انحرافات اخلاقی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: گناه، امر به معروف، نهی از منکر.

پرسش: چگونه می‌توان فردی که دچار انحرافات اخلاقی شده هدایت کرد؟

پاسخ: بهترین راه برای این کار، تذکر و بیان زشتی گناه و آثار و عواقب دنیوی و اخروی آن، با زبان نرم و ملاطفت است که مورد شفارش دین اسلام بوده و هست.




مهم‌ترین منشا گناه و نافرمانی خداوند غفلت و جهل انسان است. اگر شیطان بتواند کسی را از مقام خود، عظمت، علم، حکمت و لطف خداوند، نعمت‌های بی شمار او، مضرات و عواقب گناه و… غافل کند، او را به آسانی به وادی گناه و نا فرمانی می‌کشاند. همچنین جهل و نادانی به ارزش‌ه‌ای وجودی انسان، جهل به آثار ارزنده پاکدامنی و عفت، جهل به عواقب گناه و بالاخره جهل به اوامر و نواهی الاهی باعث ارتکاب بسیاری از گناهان است.
[۱] جوادی آملی، عبداللَّه، تسنیم، ج۳، ص۳۹۷.

بهترین راه برای نجات از گناه از بین بردن جهل و غفلت است. اگر ما همواره به عظمت خدا و نعمت‌های بی شماری که به ما و دیگر بندگانش بخشیده است توجه داشته باشیم در صدد شکر گزاری و جبران نعمت‌های او خواهیم بود نه به دنبال عصیان و سرکشی. و اگر به علم و حکمت و لطف خداوند در قانون گذاری و حرام و حلال کردن کارها و اشیاء توجه و اطمینان داشته باشیم در می‌یابیم که هر آنچه را خداوند بر ما حلال کرده قطعا خیر و صلاح و منفعت ما در آن است و هر آنچه را خداوند بر ما حرام کرده قطعا به ضرر ما بوده است و این جاست که هیچگاه صلاح و منفعت خویش را رها نخواهیم کرد و به دنبال شر و ضرر نخواهیم رفت.


و اگر انسان به ارزش و مقام والای خود در بین دیگر مخلوقات توجه کند و این که گناه این ارزش و مقام را از بین خواهد برد، حاضر نخواهد شد تا این ارزش بزرگ را برای لذت آنی و بی‌ارزش و زود گذر از دست بدهد.
بنا براین شما باید با بیانی شیرین تؤام با دلسوزی، او را متوجه ارزش مقام خود و وظیفه‌اش در برابر عظمت پروردگار متعال نمائید.


قبل از هر چیز این مطلب باید بررسی گردد که فرد آلوده به گناه در چه مرحله‌ای قرار دارد، تا بر آن اساس تصمیم مناسب اتخاذ شود؛ پس اگر در مراحل ابتدایی است با تذکر مطالب کلی که در بالا بیان شده با بیان شیرن و نیز جایگزین کردن لذت‌های حلال بجای لذت‌های حرام می‌توان او را از مسیر گناه بر گرداند. ولی اگر در مرحله پیشرفته است که گناه با او عجین شده است، فکر و دل او را تسخیر نموده است؛ در این صورت نجات او نیاز به تلاش و توانمندی بیشتری است؛ یعنی فرد توانمندی ابتدا با طرح دوستی بتواند با طرح اشکالات قوی پایه‌های افکار و اعتقادات باطل او را به چالش بکشاند، سپس با دلایل محکم و قوی عقاید و افکار درست را جایگزین کند و با آرامی او را از منجلاب گناه به گلستان طاعت الاهی بکشاند.


دعوت به خوبی‌ها و نهی از بدی‌ها و زشتی‌ها (امر به معروف و نهی از منکر) یکی از وظایف هر مسلمانی است. آنچه در این راه مهم است و باید بدان توجه نمود راه و شیوه امر به معروف و نهی از منکر است.
بهترین راه برای این کار، تذکر و بیان زشتی گناه و آثار و عواقب دنیوی و اخروی آن، با زبان نرم و ملاطفت است که مورد شفارش دین مبین اسلام بوده و هست.

۴.۱ - اخلاق خوش

خداوند متعال خطاب به پیامبرانش در دعوت مردم به سوی حق و عدالت به آنها متذکر می‌شود که با نرمش و اخلاق خوش آنان را دعوت به سوی خدا کنید. اساساً یکی از رمزهای موفقیت انبیا در دعوت به توحید همین ملاطفت و رافت آنها بود و اگر تند خو بودند چنین توفیقی به دست نمی‌آوردند. خدای متعال خطاب به پیامبر اسلام می‌فرماید: "به (برکت) رحمت الهی، در برابر آنان (مردم‌) نرم (و مهربان) شدی! و اگر خشن و سنگدل بودی، از اطراف تو، پراکنده می‌شدند...".
بنابراین شما را از راه دوستی و با نرمی و آرامش در باره نعمت‌هایی را که خداوند به انسان عطا نموه با دوست خود صحبت کن، آثار و عواقب دنیایی و آخرتی گناه را برایش توضیح بده، تا ان شاء الله متذکر شود و گناهان را ترک کرده و به انجام واجبات روی آورد.


۱. جوادی آملی، عبداللَّه، تسنیم، ج۳، ص۳۹۷.
۲. مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، ج۱، ص۸۸.    
۳. آل عمران/سوره۳، آیه۱۵۹.    



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «درمان انحرافات اخلاقی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۷/۲۸.    



جعبه ابزار