درجه‌بندی روزه‌داری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: سیر و سلوک،
تکامل،
انسان،
روزه.
پرسش: آیا روزه‌داری هم درجه‌بندی دارد؟
علمای اخلاق و سیر و سلوک، روزه را از نظر نقشی که در تکامل انسان دارد، به سه بخش تقسیم کرده‌اند:
این درجه از روزه، با پرهیز از خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها صورت می‌پذیرد که آسان‌ترین و پایین‌ترین درجۀ آن است.
«إنَّ أيسَرَ مَا افتَرَضَ اللّه ُ تَعالى عَلَى الصّائِمِ في صِيامِه، تَركُ الطَّعامِ وَ الشَّرابِ ؛
آسان ترين چيزى كه خداى متعال بر روزه‌دار در روزه دارى‌اش واجب ساخته است، نخوردن و نياشاميدن است.»
در این نوع از روزه، روزه‌دار، تنها به پرهیز از خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها بسنده نمی‌کند؛ بلکه از همۀ حرام‌های الهی پرهیز می‌نماید. از این‌رو، دوری از خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها، شرط درستیِ روزه است و اجتناب از حرام‌ها، شرط قبولی آن.
این نوع از روزه (که ویژۀ افراد‌اندکی است) با باز‌داشتن قلب و نگه‌داری آن از هر چیزی به جز
خدا که اشغال کنندۀ دل است (چه
حلال و چه
حرام)، به دست می‌آید. این روزه، روزۀ دل از‌اندیشه‌های دنیوی و باز‌داشتن آن از غیر خداوند است. شکستن این مرتبه از روزه، با‌اندیشه در بارۀ غیر خدا و
قیامت، و فکر دربارۀ دنیا تحقّق می‌یابد مگر دنیایی که به خاطر دین خواسته شود؛ که چنین دنیایی، توشۀ آخرت است و دنیا نیست. این روزه، ویژۀ پیامبران،
صدّیقان و
مقرّبان است.
امیر مؤمنان، امام علی (علیه‌السّلام)، در اشاره به این سه درجه از روزه می‌فرماید: «
روزه دل، بهتر از
روزه زبان است و روزۀ زبان، بهتر از روزه شکم».
هر یک از این دو مرتبۀ اخیر، به نسبت تلاش روزه‌داران و آمادگی آنان، مراتب بسیاری دارد، علاوه بر این‌که خودِ روزه هم از زاویۀ انگیزه‌های روزه‌دار، گوناگون است. نقطۀ اوج این مراتب، حال و هوای روزه‌داری است که انگیزۀ روزه داری‌اش، نه بیم از
کیفر است و نه شوق به
ثواب؛ بلکه تنها به خاطر فرمان‌بُرداری از فرمان الهی، علاقه‌مندی به تقرّب به خدای سبحان و به دست آوردن خشنودی اوست.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «درجه‌بندی روزه‌داری» تاریخ بازیابی۱۳۹۷/۷/۱۲.
