• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

فرق همزات شیطان با خطوات شیطان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: شیطان، شیاطین، همزات، خطوات، خطوه، آیه، مؤمنون.

پرسش: تفاوت «همزات» و «خطوات» در سوره مبارکه مؤمنون: «وَ قُل رَّبِّ اَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّیَاطِینِ» و سوره بقره «...وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ اِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ»، چیست؟

پاسخ: تفاوت این دو واژه در این است که «هَمَزِات» تعبیر نسبتاً صریحی از وسوسه‌هایی است که از سوی شیطان به انسان القا می‌شود، و «خطوات» گرچه به معنای گام‌های شیطان است، اما پیروی از این گام‌ها تعبیری کنایی از تاثیرپذیری از وسوسه‌های شیطان خواهد بود.



خدای متعال در آیه «قُلْ رَبِّ اَعُوذُ بِکَ مِنْ هَمَزاتِ الشَّیاطِینِ»، خطاب به پیامبرش می‌فرماید که از همزات و وسوسه‌های شیطان‌ها به خدا پناه ببر.
«همزات» جمع «هُمَزَه» به معنای دفع و تحریک با شدت است، همزات شیاطین وسوسه‌های شیطان است که در قلب می‌افتد و انسان را به سوی گناه و نافرمانی می‌کشاند. در تفسیر قمی از امام علی (علیه‌السّلام) نقل شده است: (همزات) وسوسه شیاطین است که در قلبت می‌افتد؛ یعنی بگو خدایا از وسوسه‌های شیاطین بتو پناه می‌برم، و بتو پناه می‌برم از این‌که کنار من حاضر شوند و اغوایم کنند. با توجه به این‌که واژه «شیاطین»، جمع است، شامل همه شیطان‌های آشکار و پنهان، انس و جن خواهد شد.


«یا اَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْاَرْضِ حَلالاً طَیِّباً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ اِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبینٌ»؛ ‌ای مردم، از آن چیزهای حلال و پاکیزه که در زمین است بخورید و پای به جای پای شیطان مگذارید که دشمن آشکار شما است.
«خطوات» جمع «خطوه» فاصله میان دو پا در راه رفتن است؛ یعنی گام و قدم، و خطوات شیطان؛ یعنی آثار و جاهای پای او. تابع شدن به خطوات شیطان پیروی از او و پا گذاشتن در جای پای او است. به بیان روشن‌تر، منظور پیروی از وسوسه‌های شیطان است.

۲.۱ - نکته

تعبیر گام به گام در آیه شاید به این نکته اشاره داشته باشد که شیطان به تدریج و مرور زمان انسان را از گناهان کوچک به سوی گناهان بزرگ سوق می‌دهد.


بنابر این، تفاوت این دو واژه در این است که «هَمَزِات» تعبیر نسبتاً صریحی از وسوسه‌هایی است که از سوی شیطان به انسان القا می‌شود، و «خطوات» گرچه به معنای گام‌های شیطان است، اما پیروی از این گام‌ها تعبیری کنایی از تاثیرپذیری از وسوسه‌های شیطان خواهد بود.


۱. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۹۷.    
۲. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج‌۱۴، ص۳۰۸، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.    
۳. بقره/سوره۲، آیه۱۶۸.    
۴. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص۲۸۸، دمشق، بیروت، دارالقلم‌، الدار الشامیة، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.    



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «فرق همزات شیطان با خطوات شیطان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۱۵.    



جعبه ابزار