حلال و طیب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حلال، طیب.
پرسش: در
قرآن آمده است که
رزق و روزی انسان علاوه بر
حلال بودن، طیب هم باید باشد. میان حلال و طیب چه فرقی است؟
پاسخ:
واژه "
طیب " بنابر نقل صحاح اللغه،
به چیزهای پاکیزه گفته می‌شود.
ابن منظور ضمن پذیرش این معنا، معتقد است، طیب در معنای وسیعی کار برد دارد و در موارد گوناگون معنایی متناسب با آن مورد نظر است. وقتی گفته می‌شود
زمین پاک، مراد زمینی است که صلاحیت برای کاشت
گیاهان را دارد، و نسیم پاک، مقصود باد ملایمی است که شدت ندارد،
طعام طیب یعنی
غذای حلال ، و زن پاک؛ یعنی پاک‌دامن و
عفیف . در قرآن «
الطَّیِّباتُ لِلطَّیِّبینَ وَ الطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّبات" »، به همین معنا آمده است.
نویسنده کتاب
قاموس قرآن، کلمه طیب را به معنای دلچسبی و طبع‌پسندی معنا کرده، و به نقل از
راغب اصفهانی می‌گوید:اصل طیب آن است که حواس و
نفس انسان از آن لذت می‌برد و پاک کردن را
استطابه گویند؛ زیرا پاک کردن چیزی سبب دلچسبی آن است.
وی با بیان آیاتی از قرآن این معنا را توضیح می‌دهد، از جمله این آیه:«
یا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلالًا طَیِّباً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ »؛ ای مردم! از آنچه در روی زمین از
حلال و پاکیزه است
تناول کنید و از وسوسه‌های
شیطان پیروی ننمایید؛ زیرا که او
دشمن آشکار شما است.
صاحب قاموس می‌گوید؛
جواز خوردن دو شرط دارد: یکی حلال بودن که
حق دیگران در آن نباشد و دیگری دلچسب و طبع پسند بودن که مورد
نفرت نباشد؛ مانند قاذورات و....
اگر حلال را
حلال شرعی با جمیع شرایط آن بدانیم، لازم است از آیات دیگر و
روایات استفاده کنیم؛ وگرنه ظهور حلال در آن است که
حق دیگران در آن نباشد و مزاحمت با
حقوق دیگران نداشته باشد و تابع وساوس
شیطان بودن ظاهراً
تجاوز از حلال و طیب است. از این آیه استفاده می‌شود که مطلق آنچه دلچسب است و دیگران را در آن حقی نیست، خوردن آن
جایز است.
مراد از
طیبات و
خبائث در آیه، طیبات و خبائث واقعی است و ملاک آن تنها نظر مردم نیست؛ از‌این‌رو آنچه در
شرع حرام شده ،به علت خبث واقعی آن می‌باشد؛ گرچه در
عرف از خبائث شمرده نشود؛ مانند
زنا و بی‌عفتی که از نظر ظاهری ممکن است برخی آن را از خبائث ندانند. همچنین ذبیحه‌ای که شرایط اسلامی در آن مراعات نشده و گوشت
حشرات و درندگان و ... که به عقیده بسیاری از مردم از خبائث نیست؛ ولی چون همه اینها از لحاظ واقع از خبائث‌اند؛ از این جهت حرام‌اند و محرماتی که در شرع بیان شده، در واقع
مصادیق خبائث واقعی‌اند که بشر به خبث برخی از آنها راه ندارد.
پایگاه اسلام کوئیست.
