• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حفظ قرآن شریف

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: حفظ قرآن کریم.

پرسش: نکاتی در مورد حفظ قرآن برایم بیان کنید؟

پاسخ:


فهرست مندرجات

۱ - مقدمه بحث
۲ - راه‌های تقویت اراده
       ۲.۱ - ایجاد انگیزه و پرهیز از تنبلی
       ۲.۲ - شناخت توانایی‌های بالفعل و بالقوه
       ۲.۳ - مشخص کردن هدف‌های بلندمدت
       ۲.۴ - مشخص کردن هدف‌های کوتاه‌مدت
       ۲.۵ - تلقین به نفس
       ۲.۶ - توجه به اهمیت فواید حفظ قرآن
       ۲.۷ - مطالعه زندگی حافظان قرآن
       ۲.۸ - هم‌نشینی با حافظان قرآن
۳ - تقویت حافظه
       ۳.۱ - تغذیه درست
       ۳.۲ - استراحت حافظه
       ۳.۳ - تمرین دادن از کم
       ۳.۴ - تمرین در یک زمان مخصوص
       ۳.۵ - تمرین در یک مکان مخصوص
       ۳.۶ - دسته‌بندی کردن مطالب
       ۳.۷ - مرور مطالب به شکل پیوسته
۴ - روش حفظ قرآن کریم
       ۴.۱ - کمک گرفتن از استاد قرآن
       ۴.۲ - خلوص نیت
       ۴.۳ - هدایت خود و دیگران
       ۴.۴ - توکل و توسل
       ۴.۵ - آشنایی با مفاهیم ساده قرآنی
       ۴.۶ - داشتن برنامه‌ای منظم
       ۴.۷ - گزینش زمان مناسب برای حفظ
       ۴.۸ - فهمیدن معانی الفاظ
       ۴.۹ - استفاده از مراکز حفظ قرآن
       ۴.۱۰ - پرهیز از فشار آوردن زیاد به حافظه
       ۴.۱۱ - تمرین به صورت گروهی
       ۴.۱۲ - باوضو بودن
       ۴.۱۳ - استفاده از نوار ترتیل
       ۴.۱۴ - دسته‌بندی آیات هنگام حفظ
       ۴.۱۵ - مطالعه روش تخصصی و جزئی
۵ - معرفی منابع
۶ - پانویس
۷ - منبع


خداوند در وجود انسان نعمت‌ها و توانمندی‌های زیادی را قرار داده است که ما از شمارش یا شکر همه نعمت‌ها عاجزیم. یکی از این نعمت‌ها، حافظه است و بهترین و نورانی‌ترین مطلبی را که می‌توان در ذهن و حافظه نگهداری کرد، قرآن کریم است؛ البته باید توجه داشت که حفظ قرآن کریم واجب نیست؛ اما بسیار مطلوب است که جان و ذهن انسان ظرف قرآن باشد و قرآن با گوشت و پوستش عجین شود. یکی از بایسته‌های حفظ قرآن، داشتن اراده قوی می‌باشد. در ادامه راه‌هایی برای تقویت اراده حفظ قرآن بیان می‌شود:


راه‌های تقویت اراده، عبارت‌اند از:

۲.۱ - ایجاد انگیزه و پرهیز از تنبلی

تلاش برای ایجاد انگیزه و پرهیز از تنبلی و بی‌حالی: تنها افرادی که تحمل سختی‌ها و ناکامی‌ها ندارند و خود را در برابر ناملایمات زندگی ضعیف می‌بینند سخن به شکوه می‌گشایند و دچار یأس و تنبلی می‌شوند.

۲.۲ - شناخت توانایی‌های بالفعل و بالقوه

توانایی‌های بالفعل و بالقوه خود را بشناسید و موقعیت خانوادگی، اجتماعی، شغلی، وضعیت جسمانی و حالات روانی و به‌طور‌کلی شرایط زندگی و شخصیت خویش را به دقت مورد ارزیابی و مطالعه قرار دهید و در یک کلام استعداد‌ها و دارایی‌های روحی خود را بیش‌تر از ضعیف‌ها بدانیم و برای حفظ قرآن تصمیم راسخ بگیریم.

۲.۳ - مشخص کردن هدف‌های بلندمدت

هدف‌های درازمدت خود را مشخص کنید: از خود بپرسید می‌خواهم چه نوع زندگی داشته باشم؟ دوست دارید زندگی شما در ده سال آینده چه‌گونه باشد؟ زندگی خانوادگی، اجتماعی، هدف‌های شغلی و علاقه‌مندی‌های خود را مورد توجه قرار دهید و جایگاه قرآن، مطالعه قرآن و حفظ آن را در زندگی خود معین نماییم.

۲.۴ - مشخص کردن هدف‌های کوتاه‌مدت

هدف‌های فرعی و کوتاه‌مدت را نیز مشخص و تعیین کنید: اگر هدف درازمدت را بدون هدف‌های فرعی یا جرئی‌تر انتخاب کنید، نمی‌توانید تصمیم بگیرید و لذا ناامید می‌شوید. وقتی اهداف جزئی و فرعی شما مشخص شد، به ترتیب اولویت به آن‌ها بپردازید. پس از مدتی وقتی شاهد پیشرفت خود بودید، انگیزه در شما ایجاد می‌شود که برنامه خویش را ادامه دهید و با این روش می‌توانید اراده خویش را تقویت کنید، اگر اهداف جزئی را در نظر نگیرید نمی‌دانید که از کجا کار را آغاز کنید. لذا هیچ‌وقت نمی‌توانید تصمیم بگیرید که آن کار را شروع کنید و به مرور زمان اراده شما نسبت به آن کار از بین می‌رود.

۲.۵ - تلقین به نفس

شیوه دیگری که در تقویت و استحکام اراده مؤثر است، تلقین به نفس است؛ یعنی این‌که اراده و توان این کار را دارید. در این صورت شکست مفهومی ندارد.
[۱] شرفی، محمدرضا، کتاب دنیای نوجوانان، ص۲۵۰ به بعد، انتشارات تربیت چاپ چهارم، ۱۳۷۶ ش.


۲.۶ - توجه به اهمیت فواید حفظ قرآن

توجه به اهمیت فواید حفظ قرآن کریم و نوشتن آن‌ها به‌صورت فهرست‌وار و مرور آن‌ها.

۲.۷ - مطالعه زندگی حافظان قرآن

دیدار مطالعه زندگی افراد با اراده و موفق، مخصوصاً حافظان قرآن کریم.

۲.۸ - هم‌نشینی با حافظان قرآن

دیدار هم‌نشینی با افراد با اراده مخصوصاً حافظان قرآن کریم.


برای تقویت حافظه به نکات زیر اشاره می‌کنیم:

۳.۱ - تغذیه درست

سوخت‌و‌ساز (متابولیسم) مغز تحت تأثیر مبادلات کلسیم و فسفر قرار دارد و مواد غذایی ما باید به مقدار کافی دارای این عناصر باشد. برای «غذا دادن» به مغز و تقویت حافظه، خوردن این غذاها توصیه می‌شود: شیر، پنیر، جوانه گندم، ماهی، تخم‌مرغ، بادام، گردو، فندق.
[۲] رمز آزما، حفاظه، نشر سپنج.


۳.۲ - استراحت حافظه

استراحت حافظه یعنی استراحت در وقت خودش؛ چون اگر به جا نشود، کار دست انسان می‌دهد. یا این‌که انسان را به بن‌بست می‌کشاند. بنابراین خوابیدن به موقع و زود بیدار شدن در تقویت حافظه نقشی مهم دارد.

۳.۳ - تمرین دادن از کم

یعنی کم‌کم مطالب را در حافظه نگهداری کنیم و از کلمه‌کلمه شروع کرده، تا به جمله و آیه و بعد از آن سطر و بعد از مدتی نصف صفحه و بعد از آن به کل صفحه برسیم و توانایی حافظه را در حفظ آیات، به مرور زمان بالا ببریم.
[۳] صمدی آسیانی، صمد، خودآموز تندخوانی و تقویت حافظه، انتشارات سالار، چاپ اول.


۳.۴ - تمرین در یک زمان مخصوص

در یک زمان مخصوص به تمرین حفظ قرآن بپردازیم.

۳.۵ - تمرین در یک مکان مخصوص

اگر تمرین در یک مکان مخصوص باشد، بهتر است.

۳.۶ - دسته‌بندی کردن مطالب

دسته‌بندی کردن مطالب و پیوند آن‌ها با مطالب گذشته.

۳.۷ - مرور مطالب به شکل پیوسته

مطالب را به شکل پیوسته مرور کنیم.


در حفظ قرآن کریم، روش‌های زیر را بیان می‌کنیم:

۴.۱ - کمک گرفتن از استاد قرآن

در حفظ قرآن کریم کمک گرفتن از استاد قرآن بسیار مؤثر است.

۴.۲ - خلوص نیت

قبل از شروع به حفظ قرآن، نیت خود را خالص کنیم.

۴.۳ - هدایت خود و دیگران

حفظ قرآن با هدف هدایت خود و دیگران باشد.

۴.۴ - توکل و توسل

با توکل به خدای متعال و توسل به ائمه معصومان‌ (علیهم‌السلام) توفیق حفظ قرآن کریم را طلب کنیم؛ چراکه حفظ قرآن کریم خود توفیقی بس بزرگ است و برای رسیدن به این امر بزرگ باید از آن‌ها کمک بگیریم.

۴.۵ - آشنایی با مفاهیم ساده قرآنی

سعی شود با مفاهیم ساده قرآنی آشنا شویم و از این مفاهیم در حفظ قرآن کمک بگیریم.

۴.۶ - داشتن برنامه‌ای منظم

برنامه منظمی برای حفظ قرآن کریم داشته باشیم؛ چراکه اگر چنین نباشد، حافظه کارآیی خود را از دست می‌دهد؛ یعنی در ساعت معین هر روز در آن ساعت قرآن را حفظ کنیم.

۴.۷ - گزینش زمان مناسب برای حفظ

اوقات حفظ قرآن زمانی باشد که ذهن آماده پذیرش حفظ قرآن باشد؛ وگرنه در زمانی که انسان خسته و خواب‌آلود باشد، نمی‌توان قرآن حفظ کرد.

۴.۸ - فهمیدن معانی الفاظ

معنی آن‌چه را که قرائت می‌کنیم، بفهمیم؛ چراکه اگر درک نکنیم و مطلب را نفهمیم، به‌سختی حفظ خواهیم کرد.
[۴] حفظ موضوعی قرآن کریم، گروه قرآن بشری، ص۱۴، مؤسسه فرهنگی دارالذکر چاپ اول، تابستان ۱۳۸۳ ش.


۴.۹ - استفاده از مراکز حفظ قرآن

حتی‌المقدور از مراکز حفظ قرآن که در این امر تجربه دارند، استفاده کنید.

۴.۱۰ - پرهیز از فشار آوردن زیاد به حافظه

از فشار آوردن زیاد به حافظه و اذیت خود، پرهیز کنید.

۴.۱۱ - تمرین به صورت گروهی

به شکل چند نفره و گروهی تمرین کنید.

۴.۱۲ - باوضو بودن

هنگام حفظ و مرور قرآن، با وضو باشید.
[۵] پرهیزگار، شهریار، چگونه قرآن را حفظ کنیم، ص۴۴.


۴.۱۳ - استفاده از نوار ترتیل

از نوار ترتیل بهره جویید.

۴.۱۴ - دسته‌بندی آیات هنگام حفظ

برای حفظ یک سوره متوسط و خصوصاً طولانی، خوب است، آیات را دسته‌بندی کنید، و هر دسته را جدا حفظ نموده و سپس به دسته آیات قبلی متصل نمایید؛ البته لازم نیست آیات یک دسته را در یک جلسه حفظ کنید.
[۶] پرهیزگار، شهریار، چگونه قرآن را حفظ کنیم، ص۴۵.


۴.۱۵ - مطالعه روش تخصصی و جزئی

روش تخصصی و جزئی را در کتب معرفی شده، حتماً مطالعه کنید؛
[۷] پرهیزگار، شهریار، چگونه قرآن را حفظ کنیم، ص۵۰-۵۷.



۱. چگونه قرآن را حفظ کنیم، دکتر یحیی غوثانی، ترجمه علی‌رضا اسماعیل‌آبادی، به نشر.
۲. بهترین روش حفظ قرآن کریم، علاء بصیری‌مهر، نشر آستان قدس.
۳. چگونه قرآن را حفظ کنیم، شهریار پرهیزگار، مؤسسه انتشارات نبوی.
۴. روش حفظ قرآن کریم، کاظم گرامی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی، چاپ ششم، ۱۳۷۸ ش.
۵. راهنمای حفظ قرآن، صفاءالدین البصری، ترجمه: محمدمهدی رضایی، دفتر نشر الهادی.


۱. شرفی، محمدرضا، کتاب دنیای نوجوانان، ص۲۵۰ به بعد، انتشارات تربیت چاپ چهارم، ۱۳۷۶ ش.
۲. رمز آزما، حفاظه، نشر سپنج.
۳. صمدی آسیانی، صمد، خودآموز تندخوانی و تقویت حافظه، انتشارات سالار، چاپ اول.
۴. حفظ موضوعی قرآن کریم، گروه قرآن بشری، ص۱۴، مؤسسه فرهنگی دارالذکر چاپ اول، تابستان ۱۳۸۳ ش.
۵. پرهیزگار، شهریار، چگونه قرآن را حفظ کنیم، ص۴۴.
۶. پرهیزگار، شهریار، چگونه قرآن را حفظ کنیم، ص۴۵.
۷. پرهیزگار، شهریار، چگونه قرآن را حفظ کنیم، ص۵۰-۵۷.




سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «حفظ قرآن شریف»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۲/۰۸.    



جعبه ابزار