حضور اجتماعی حضرت زهرا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها، دفاع، سخنرانی، عصمت.
پرسش: حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ با آن مقامات آیا لازم بود با مردان
نامحرم برای دفاع از
حقوق خود گفت‌وگو کند و آیا سخنرانی کردن زن در بین نامحرمان برای یک
معصوم امکان‌پذیر است؟
پاسخ: با توجه به اینکه دفاع انسان از حقوق خود از
آموزه‌های دینی به‌شمار می‌رود، بنابراین بر هر‌کس لازم است که از حقوق خود دفاع کند؛ حتی اینکه این شخص
دختر پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم ـ باشد؛ زیرا علاوه بر ذی حق بودن، لزوم دفاع از جهاتی حائز اهمیت بود که به آنها اشاره می‌شود:
هدف واقعی گروه
سلطه‌جو از
مصادره دارایی دختر پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم، این بود که بدین وسیله، خاندان
وحی را از نظر
اقتصادی و امکانات زندگی دچار ناتوانی سازد. بر این اندیشه بود که یک
جنگ اقتصادی شکننده ای را بر ضد
امیرمؤمنان به راه اندازد. بنابراین، بر فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ لازم بود که با این خطر و استبداد
مبارزه کند.
۲ـ برترین جهاد یا ضرورت مقاومت در برابر استبداد:
یکی از اساسی‌ترین برنامه‌های دین، این است که انسان
خردمند و دین‌باور باید، هماره در اندیشه ساختن خود و
جامعه و تأمین حقوق
بشر باشد و با برنامه‌ریزی درست در برابر پیدایش و گسترش استبداد به مقاومت و مبارزه برخیزد و با همه وجود و امکان بکوشد که مردم را به مبارزه و مقاومت برانگیزد و با کنار زدن پرده‌های فریب و نیرنگ از چهره زشت خودکامگان،
ماهیت آنان را به مردم نشان دهد و مردم را بدین وسیله بیدار سازد و به
حرکت در آورد، و در این راه و آن شرایط چه کسی بهتر و برتر از دخت سرافراز پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم؟
حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ در ضمن مطالبه این
حق مصادره شده خویش، در حقیقت در اندیشه مطالبه حقوق اساسی و
آسمانی علی ـ علیه‌السلام ـ و در پس مطالبه
خلافت و
امانت‌داری آن پیشوای
عدالت و حقوق و
آزادی مردم، یا شایسته‌سالاری بود؛ همان
حکومت عادلانه که از سوی خدا به پدرش ارزانی شد و از سوی او، به فرمان خدا به نام علی ـ علیه‌السلام ـ رقم خورد.
در این مورد ابن ابی‌الحدید می‌نویسد: من از استاد «علی فارقی» پرسیدم آیا فاطمه در مطالبه فدک راست‌گو بود؟ پاسخ داد: آری. پرسیدم، چرا ابوبکر فدک را به او بازنگردانید؟ او گفت: اگر آن روز ابوبکر در برابر ادعای فاطمه، حق مصادره شده او را بازمی‌گرداند، بی‌تردید، فردای آن روز او می‌آمد و با
صراحت و
راستی و در پرتو
آیات و
روایات، خلافت و حکومتی را می‌خواست که بر اساس اصل خرد‌پسند و شایسته‌سالاری، از آن علی ـ علیه‌السلام ـ بود و ابوبکر هم ناگزیر از پذیرش سخن فاطمه ـ علیه‌السلام ـ و کناره‌گیری از
قدرت بود.
افزون بر خطر سهمگین واپسگرایی و استبداد - که دخت ژرف‌نگر
پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم ـ برای مبارزه با آن بلای بزرگ، به پا خواست، مطالبه فدک نیز خدا پسندانه و خردمندانه بود؛ چراکه محصولات سالانه زمین‌های فدک اندک و ناچیز نبود؛ بلکه درآمد آن قابل توجه بود، تا جایی که ابن ابی‌الحدید بر این اندیشه است که درختان خرمای آن بسان نخلستان‌های
کوفه در
عصر او بوده است.
دلیل دیگر پافشاری فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ بر باز پس گرفتن حق خویش، این بود که حق را باید خواست و از پی آن رفت؛ چراکه حق، گرفتنی است و به‌خودی‌خود به صاحبش بازنمی‌گردد، روشن است که حق‌جویی و حق‌طلبی و مطالبه حقوق
مادی و
انسانی، هرگز با مقام پارسایی و
بردباری مورد نظر
قرآن و
عترت نه‌تنها ناسازگار نیست؛ بلکه بایسته و مورد سفارش است؛ چراکه سکوت در برابر
غصب حقوق و پذیرش بیداد، زیبنده نیست و ظالم‌پروری و
گناه است.
سکوت حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ اینجا خطر‌آفرین بود و
آیندگان چنین
قضاوت می کردند که فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ آن را به ناحق در تصرف داشته است که وقتی از او گرفته شد، هیچ دفاعی از حق خویش نکرد. به‌خصوص دشمنان ایشان در پی این‌گونه نقطه‌ضعف‌ها بودند تا از
منزلت و
عظمت این خاندان در نزد مردم بکاهند و لذا ایشان برای
اثبات حقانیت، خویش، افشاگری کردند.
در مورد سخنرانی کردن حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ در بین نامحرمان باید گفت:
حضرت برای گرفتن حق خویش
چادر به سر کردند و در میان جمعی از زنان فامیل و
خویشان خویش به
مسجد رفتند و در آن وقت پرده‌ای سفید میان زنان و مردان افکندند و آنگاه فاطمه از پشت پرده حق خویش را مطالبه کرد.
حضرت زهرا در امور
اجتماعی مشارکت داشتند؛ حتی در برخی از
غزوات با پیامبر بودند و به
مجروحان می‌رسیدند و در
فتح مک ه.
و نيز در قضيه
مباهله حضور داشتند، و اين حضور اجتماعی منافاتی با
عصمت ايشان ندارد.
سایت اندیشه قم
