حساسیت پدر و مادر به فرزند اول
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حساسیت پدر و مادر، فرزند اول.
پرسش: چرا والدین روی بچه‌های اول حساسیت بیشتری نشان می‌دهند؟
پاسخ:
حساسیت به فرزند اول، یک توجه افراطی به
فرزند است که از طرف یکی از والدین یا هر دو ممکن است اتفاق بیفتد و بیشتر به دلیل نگرانی از آینده شغلی، تحصیلی و فرهنگی فرزند اتفاق می‌افتد و ممکن است درباره
سلامت جسمی، روحی و روانی او نیز رخ دهد.
باید به بررسی علت‌های وجود حساسیت در بین والدین پرداخت. ممکن است حسیاست‌ها به خاطر وجود برخی تنش‌ها در
خانواده باشد. اگر فکر می‌کنید در خانواده شما بیشتر از خانواده‌های دیگر تنش وجود دارد، بررسی علل پیدایش این تنش‌ها، اهمیت زیادی داشته و می‌تواند به بهبود این وضعیت کمک کند.
اختلاف‌نظر در بسیاری از خانواده‌ها وجود دارد؛ زیرا والدین مایلند تصویر یک خانواده بدون
نقص را حفظ کنند. اگر فکر می‌کنید با والدین خود اختلاف‌نظر دارید، باید آن را با دلایل قانع‌کننده و منطقی بیان کنید و از هرگونه دادوبیداد و فریادها دوری کنید. توصیه می‌شود بهتر است همه اعضای خانواده در یک نشست شرکت کنند.
هرچند به‌طور‌کلی رابطه‌ای بین هوش و ترتیب فرزندان یافت نشده است، ولی بر پایه تجارب و
شواهد، هوش فرزندان اول، بیشتر از سایر فرزندان بوده و اغلب بزرگان
علم و دانش، فرزند اول خانواده بوده‌اند. تحقیقات نشان داده است که فرزند اول نسبت به سایر فرزندان
خشونت کم‌تری در بازی‌ها نشان می‌دهند. مهم‌ترین نتیجه از مشاهدات تحقیقی شستر (Schachter) این بود که فرزندان اول بیشتر به دانشگاه راه می‌یابند.
فرزندان اول در برابر فشارهای اجتماعی حساس و شکننده‌تر بوده و در برابر مسائل خانواده بیمناک و نگران هستند. آنان منضبط‌تر از سایر فرزندان هستند و شاید
اعمال نظم شدید موجب موفقیت آنها در کار درس و مدرسه باشد. فرزندان اول مسئولیت‌پذیرتر هستند.
با توجه به این ویژگی‌ها ممکن است پدران برای فرزندان اول خود حساب ویژه باز کنند و گاهی خیلی آرمانی فکر کنند که همین فکر آرمانی موجب می‌شود که فرزندان احساس کنند که والدین حساسیت بالایی دارند. بنابراین باید درباره وجود هر یک از این ویژگی‌ها و راه‌های مدیریت آن با والدین به طور مفصل صحبت کرد و با ایشان به توافق رسید. فرزند باید آنها را مطمئن کند که از تلاش برای شکوفایی خود دست برنمی‌دارد.
فرزند اول معلم و راه‌نماست.
بزرگ‌ترین فرزند خانواده در بسیاری از مسائل نقش راهنما را دارد. نقشی که با بزرگ‌سال شدن او در ارتباط است. این امر می‌تواند بسیار خسته‌کننده و ناراحت‌کننده باشد، اما بعدها او در تمام امور نفر اول است.
نقش راهنما بودن برای سایر برادران و خواهران با همه سختی‌ها لذت فراوان دارد. ممکن است والدین شما درباره شما این‌گونه فکر کنند و شما خود از نقش خود غافل باشید.
فرزند بزرگ خانواده همیشه به عنوان
سرمشق برای فرزندان کوچک‌تر است که می‌توانند با او
مشورت کنند. برادران و خواهران کوچک‌تر این احساس را دارند که همیشه یک نفر قبل از آن‌هاست که همه کارها را بهتر انجام می‌دهد. والدین نیز این الگوپذیری را از فرزند اول مشاهده می‌کنند؛ ازاینرو ممکن است حتی در نوع راه رفتن و نشستن فرزند اول به صورت خیلی افراطی دخالت کنند.
والدینی هستند که
انتظار دارند فرزندان راه آنها را در پیش بگیرند. شما باید به والدین خود نشان دهید که آنها را درک می‌کنید. البته ممکن است شما بخواهید راه زندگی‌تان را خود پیدا کنید، در این صورت با والدین خود در این زمینه مشورت کنید و به آنها نشان بدهید درعین‌حال که به تجربه‌های آنها ارج می‌نهید، اما خود شما می‌خواهید مشخص کنید که تمایل به تجربه‌های دیگری دارید؛ ولی توصیه‌های آنها را به کار می‌گیرید.
معمولاً والدین در رویارویی با کودک بزرگ‌تر، بیشتر در نقش والدین ظاهر می‌شوند و فرزندان بزرگ‌تر هم بیش از کوچک‌تر‌ها با والدین و ارزش‌های آنها همانندسازی می‌کنند. از سوی دیگر، فرزند اول آیینه والدین است، از این جهت که والدین تمام خاطرات کودکی خود را در او می‌بینند و از برخورد با او لذت می‌برند؛ ازاینرو توجه بیشتری به فرزند اول دارند. شاید از جهت تحقیقات عینی این‌گونه بتوان گفت که فرزندان بزرگ‌تر از نظر سنی به والدین خود نزدیک‌ترند، همین نزدیکی سنی باعث برخی تفاهمات یا بالعکس تنش‌ها شود.
«آدلر (Adolfe Adler)در مورد فرزندان اول می‌گوید که اولین فرزندان، ابتدا خود را در یک موقعیت یگانه و منحصر می‌بینند، معمولاً والدین از تولد اولین فرزند خود بی‌نهایت خوشحال هستند و به او مقدار زیادی توجه می‌کنند تا این‌که فرزند دوم متولد می‌شود.
بسیاری از والدین که بیش از اندازه وظیفه‌شناسند، نیاز به کمک افراد متخصص دارند تا بتوانند با فرزند خود برخوردی درست داشته باشند. آنها ممکن است افرادی با
محبت و متعهد باشند، اما مصمم هستند حتی به قیمت جان فرزندشان، او را خوشحال و خوش‌بخت کنند. آنها سعی می‌کنند هر گونه ناراحتی را از
زندگی فرزندشان دور کنند، حتی برای به دست آوردن چنین دنیایی برای فرزند، خود ناراحت و فرسوده شوند. والدین شما شاید از این دسته‌اند. در این صورت باید برای برخورد با فرزندان خود با متخصص مشورت کنند.
اگر والدین درباره فرزند اول بیشتر این‌گونه می‌اندیشند که فرزند اول نقش راهنما و سرمشق و ... را برای سایر فرزندان دارد، ازاینرو با توجه به ایفای این نقش، برای فرزند اول حساسیت بیشتری قائل هستند و تا اندازه قابل توجهی طبیعی است؛ اما اگر از نوع افراطی آن است که صدمه‌زننده و زیان‌بار است، باید به همراهی والدین به بهانه مشورت تحصیلی یا ... به یک کلینیک یا مرکز
مشاوره مراجعه کرده و راه حل مشکل را جویا شوید.
۱. اسلام و تربیت کودکان، دکتر احمد بهشتی، نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
۲. رفتار والدین با فرزندان، محمدعلی سادات، انتشارات انجمن اولیا و مربیان.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «حساسیت پدر و مادر به فرزند اول»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۰/۱۹.
