حسادت قابیل به هابیل
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حسادت قابیل، هابیل، قابیل، قربانی، کشته شدن هابیل.
پرسش: خداوند در
سوره مائده می‌فرماید: «
لَئِن بَسَطتَ إِلَیَّ یَدَکَ لِتَقْتُلَنِی مَا أَنَاْ بِبَاسِطٍ یَدِیَ إِلَیْکَ لَأَقْتُلَکَ إِنِّی أَخَافُ اللّهَ رَبَّ الْعَالَمِینَ» سبب این درگیری بین دو فرزند
حضرت آدم (علیه السلام) چه بوده است؟ در برخی
تفاسیر اهل سنت آمده است که این درگیری به خاطر زن بوده، آیا صحت دارد؟
پاسخ: داستان
هابیل و
قابیل،
پسران آدم (علیه‌السلام) از جمله داستان‌های معروف در نزد پیروان
ادیان الهی است. آنچه را که از
آیات قرآن در سبب قتل هابیل توسط برادرش به دست می‌آید، این است که منشأ آن
حسد بوده است. حال در این‌که چه قضایایی سبب به وجود آوردن این حسد بوده است، مواردی ذکر شده است که یکی از آن، قضیه قبول شدن قربانی بوده که در قرآن نیز ذکر شده است.
داستان هابیل و قابیل؛ پسران
آدم (علیه‌السلام) از جمله داستان‌های معروف در نزد پیروان
ادیان الهی است. این داستان در
تورات و
قرآن کریم ذکر شده است که هر کدام قسمت‌هایی از این داستان را نقل کرده‌اند.
کتاب مقدس بیشتر قسمت‌های قبل از کشته شدن و بعد از آن را مورد توضیح خود قرار می‌دهد و جزئیات بسیاری از این وقایع را ذکر می‌کند و کمتر به واقعه کشته شدن می‌پردازد. اما
قرآن نیز این داستان را مورد توجه و اهمیت قرار داده با این تفاوت که
قرآن مجید بیشتر ماجرای قربانی کردن این دو برای
خداوند و گفت‌و‌گویی را که بین دو برادر واقع شده است، بیان کرده است.
از جمله آیاتی که به داستان این دو برادر پرداخته این چنین است: «هنگامی که هر دو نفر با انجام کار نیکی به پروردگار تقرب جستند، پس از یکی پذیرفته شد، و از دیگری پذیرفته نشد. (برادری که عملش پذیرفته نشد از روی
حسد و
خودخواهی به برادرش) گفت: بی‌تردید تو را می‌کشم.
[او
] گفت:
خدا فقط از پرهیزکاران می‌پذیرد. مسلماً اگر تو برای کشتن من دستت را دراز کنی، من برای کشتن تو دستم را دراز نمی‌کنم؛ زیرا از خدا
پروردگار جهانیان می‌ترسم».
از آن‌جا که این داستان درس‌ها و عبرت‌های بسیاری دارد؛ لذا مورد اهمیت بسیار قرار گرفته است و ما تعدادی از نکات پیرامون آیه را بررسی می‌کنیم:
آنچه در قرآن آمده این است که آن دو برای
خداوند قربانی کردند؛ اما در این که این قربانی‌ها چه بوده و آن‌ها از کجا فهمیده‌اند که قربانی‌شان مورد
قبول خداوند قرار گرفته یا نه، قرآن کریم چیزی در این باره نمی‌گوید. ولی در
روایات این مسئله بیان شده است:
«همانا حضرت آدم (علیه‌السلام) به هابیل و قابیل (فرزندانش) دستور داد (دستوری که از جانب خداوند بود) که برای خداوند قربانی کنند. از آن‌جا که
هابیل چوپان و صاحب
گوسفند بود و
قابیل صاحب
زراعت، پس هابیل یکی از بهترین گوسفندانش را قربانی کرد و قابیل قسمتی از زراعت نامرغوبش را برای
تقرب به خداوند اختصاص داد. در نهایت قربانی هابیل قبول شد و قربانی قابیل قبول نشد و این همان
کلام الهی است که فرمود: «
وَ اتْلُ عَلَیْهِمْ نَبَأَ ابْنَیْ آدَمَ بِالْحَقِ»
... قربانی که مورد قبول خداوند قرار گرفت، آن چیزی بود که
آتش آن را در بر گرفت... سپس
ابلیس به قابیل گفت: قربانی هابیل قبول شد و قربانی تو قبول نشد و اگر تو او را رها کنی؛ از او نسلی به وجود خواهد بود که بر جدشان هابیل افتخار می‌کنند و می‌گویند ما فرزندان کسی هستیم که قربانی او قبول شد. پس او را بکش».
شبیه به این داستان با جزئیات مشابه در
کتاب مقدس نیز آمده است.
از آیات قرآن می‌توان علت برادرکشی قابیل را به دست آورد. از تأکیدی که
آیات بر قضیه قربانی کردن می‌کند و این که بعد از قربانی کردن، ماجرای قتل را بیان می‌دارد، نشان می‌دهد که «سرچشمه نخستین اختلافات و
قتل و
تعدی و
تجاوز در
جهان انسانیت مسئله حسد بوده»،
و اصل آنچه سبب قتل یکی از این دو شده است؛ همین
حسد بوده است.
حال در این‌که چه قضایایی سبب به وجود آوردن این حسد بوده است، موارد متعددی ذکر شده است. یکی از موارد به وجود آمدن حسد به
یقین قضیه قبول شدن قربانی بودن است که در قرآن ذکر شده است. علاوه بر این، ماجرای دیگری نیز معروف است که آن ازدواج این دو است؛ به این که خواهر زیبا به
عقد هابیل در آورده شد و خواهر نه چندان خوش رو به عقد قابیل در‌آمد.
که البته در کتاب مقدس نیز این قضیه وجود دارد. اما در روایتی از
امام صادق (علیه‌السلام) این قضیه به شدت مورد
انکار واقع شده و
امام آن را رد می‌کند و می‌گوید قضیه
ازدواج این دو برادر با دو خواهر خود، دروغی است که بر آنان بسته شده است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «حسادت قابیل به هابیل»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۶/۱۹.
