حروف قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حروف قرآن.
پرسش: طرز تلفظ انواع حروف قرآنی (از جمله ص، ث، س، ز، ذ) را بنویسید؟
پاسخ: حروف قرآن همان حروف الفبای عربی هستند که تلفظ بیش‌تر آن‌ها در
زبان عربی مشابه تلفظ حروف در زبان فارسی است. برخی از این حروف (مانند ص، ث، س، ز، ذ ...) تلفظشان در زبان
عربی با
زبان فارسی تفاوت دارد که در ذیل به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
حروف قرآن همان حروف الفبای عربی هستند که تلفظ بیش‌تر آن‌ها در
زبان عربی مشابه تلفظ حروف در زبان فارسی است، توضیح نکات تجویدی و زیباخوانی این حروف نیازمند مراجعه به کتاب‌هایی است که در پایان معرفی خواهیم کرد. علاوه بر این گوش دادن به نوارهای
ترتیل و صوت
قرآن کمک شایانی به یادگیری تلفظ صحیح این حروف خواهد کرد.
ما در این‌جا شیوه تلفظ آن دسته از حروفی را که تلفظشان در زبان
عربی با زبان فارسی تفاوت دارد، بیان می‌کنیم:
از وسط
حلق ادا می‌شود و در هنگام تلفظ آن، دیواره حلق جمع می‌گردد و صدای حرف در حال سکون مقداری کشیده می‌شود؛ مانند: تَعْلَمُونَ.
از وسط حلق ادا می‌شود و در هنگام تلفظ آن دیواره حلق فشرده می‌گردد و این حرف با گرفتگی خاصی ادا می‌شود؛ مانند: اَحْوی.
در تلفظ حرف «غین» ابتدای حلق (مرز حلق و دهان) به
زبان کوچک نزدیک شده و این حرف به‌صورت سایشی، نرم و کشیده ادا می‌شود؛ مانند: اَغْنی.
از اتصال نوک
زبان به سر دندان‌های ثنایای بالا و به‌صورت دمیدگی ادا می‌شود؛ مانند: اِثْمَ.
از حروف
اطباق و
استعلا و در هنگام تلفظ، به علت انطباق سطح زبان با کام بالا و میل ریشه زبان به سقف
دهان به‌صورت درشت و پرحجم ادا می‌شود. دو حرف «سین» و «صاد» دارای صفت «صغیر» بوده و از این جهت تفاوتی ندارند؛ مانند: اَصْدَقَ.
از حروف اطباق و استعلا است و به علت انطباق سطح زبان با کام بالا و تمایل ریشه زبان به سقف دهان به‌صورت درشت و پرحجم ادا می‌شود؛ مانند: طابَ.
در زبان فارسی از اتصال لب پایین به سر دندان‌های ثنایای بالا پدید می‌آید؛ ولی در زبان عربی، لب‌ها بدون برخورد با دندان‌ها به حالت گرد و پیوسته درمی‌آید و این حرف از میان دو لب تلفظ می‌شود؛ مانند: یَوْم.
از برخورد بخش مجاور نوک زبان به سر دندان‌های ثنایای بالا و به‌صورت نازک و کم‌حجم ادا می‌شود؛ مانند: اَذْهَبَ.
در زبان عربی مانند حرف «ذال» از برخورد بخش مجاور نوک زبان با سر دندان‌های ثنایای بالا ادا می‌شود، با این تفاوت که حرف «ذال» به‌صورت نازک و کم‌حجم، ولی حرف «ظاء» به علت انطباق سطح زبان با سقف دهان و بالا آمدن ریشه زبان، به‌صورت درشت و پرحجم ادا می‌شود؛ مانند: یُظْهِرُ.
در
زبان عربی از برخورد کناره زبان با دندان‌های آسیایی «اضراس» فک بالا ادا می‌شود.
در تلفظ حرف «ضاد» دو ویژگی وجود دارد:
«ضاد» از حروف «اطباق» و «استعلا» بوده و در ادای آن سطح زبان با سقف دهان منطبق شده و ریشه زبان نیز به طرف بالا متمایل می‌گردد و در نتیجه این حرف به‌صورت درشت و پرحجم گفته می‌شود.
حرف «ضاد» به علت آن‌که دارای صفت «استطاله» می‌باشد، در تلفظ آن، کناره
زبان به دندان‌های اضراس «آسیا» کشیده شده تا به مخرج حرف لام متصل شود. به همین سبب نباید این حرف را به‌صورت دال درشت تلفظ نمود؛ همان‌گونه که بعضی از عرب‌زبان‌ها تلفظ می‌کنند.
۱.
روان‌خوانی و تجوید قرآن کریم، علی حبیبی و محمدرضا شهیدی.
۲.
حِلیُه‌القرآن، سید محسن موسوی بلده (سطح ۱).
۳.
حلیه‌القرآن، سید محسن موسوی بلده (سطح ۲).
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «حروف قرآن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۷/۲۵.
