• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حرمت روز شنبه در قرآن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلید واژه : شنبه ، سبت ، قرآن، یهود، بنی اسرائیل
پرسش : حرمت روز شنبه که در قرآن به آن اشاره شده چیست؟
پاسخ :



"سبت" در لغت به معنى تعطیل عمل براى استراحت است و اینكه در قرآن در سوره " نبأ " مى ‌خوانیم «وَ جَعَلْنا نَوْمَكُمْ سُباتاً؛ خواب شما را مایه راحت شما قرار دادیم» نیز اشاره به همین موضوع است.


و روز شنبه را از این جهت" یوم السبت" نامیده ‌اند كه برنامه ‌هاى كسب و كار معمولى در آن تعطیل مى‌ شد، سپس این نام بر این روز باقى ماند.


آیات متعددی در قرآن به مساله حرمت روز شنبه پرداخته است که مساله ای مرتبط به قوم یهود است:

۳.۱ - مسخ شدن نافرمانان

«وَ لَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذینَ اعْتَدَوْا مِنْكُمْ فِی السَّبْتِ فَقُلْنا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خاسِئینَ؛ به طور قطع از حال كسانى از شما، كه در روز شنبه نافرمانی و گناه كردند، آگاه شده ‌اید! ما به آنها گفتیم: «به صورت بوزینه‌ هایى طرد شده درآیید!»

۳.۲ - اصحاب سبت یا گروه تبهکار بنی اسرائیل

«یا أَیُّهَا الَّذینَ أُوتُوا الْكِتابَ آمِنُوا بِما نَزَّلْنا مُصَدِّقاً لِما مَعَكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَطْمِسَ وُجُوهاً فَنَرُدَّها عَلى‌ أَدْبارِها أَوْ نَلْعَنَهُمْ كَما لَعَنَّا أَصْحابَ السَّبْتِ وَ كانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولاً؛[۴]     اى كسانى كه کتاب (خدا) به شما داده شده! به آنچه (بر پیامبر خود) نازل كردیم- و هماهنگ با نشانه ‌هایى است كه با شماست- ایمان بیاورید، پیش از آنكه صورتهایى را محو كنیم، سپس به پشت سر بازگردانیم، یا آنها را از رحمت خود دور سازیم، همان گونه كه « اصحاب سبت» (گروهى از تبهكاران بنى اسرائیل‌) را دور ساختیم و فرمان خدا، در هر حال انجام شدنى است!»

۳.۳ - عدم تعدّی

«وَ قُلْنا لَهُمْ لا تَعْدُوا فِی السَّبْتِ وَ أَخَذْنا مِنْهُمْ میثاقاً غَلیظاً؛ و (نیز) گفتیم: روز شنبه تعدّی نكنید (و دست از كار بكشید!) و از آنان (در برابر همه اینها،) پیمان محكمى گرفتیم.»

۳.۴ - آزمایش الهی

«وَ سْئَلْهُمْ عَنِ الْقَرْیَةِ الَّتىِ كَانَتْ حَاضِرَةَ الْبَحْرِ إِذْ یَعْدُونَ فىِ السَّبْتِ إِذْ تَأْتِیهِمْ حِیتَانُهُمْ یَوْمَ سَبْتِهِمْ شُرَّعًا وَ یَوْمَ لَا یَسْبِتُونَ لَا تَأْتِیهِمْ كَذَالِكَ نَبْلُوهُم بِمَا كَانُواْ یَفْسُقُونَ؛ و از آنها درباره (سرگذشت) شهرى كه در ساحل دریا بود بپرس! زمانى كه آنها در روزهاى شنبه، تجاوز (و نافرمانى) خدا مى‌كردند همان هنگام كه ماهیانشان، روز شنبه (كه روز تعطیل و استراحت و عبادت بود، بر سطح آب،) آشكار مى ‌شدند امّا در غیر روز شنبه، به سراغ آنها نمى ‌آمدند این چنین آنها را به چیزى آزمایش كردیم كه نافرمانى مى ‌كردند.»

۳.۵ - برای مجازات قوم یهود

«إِنَّما جُعِلَ السَّبْتُ عَلَى الَّذینَ اخْتَلَفُوا فیهِ وَ إِنَّ رَبَّكَ لَیَحْكُمُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیامَةِ فیما كانُوا فیهِ یَخْتَلِفُونَ؛ (تحریمهاى) روز شنبه (براى یهود) فقط بعنوان یك مجازات بود، كه در آن هم اختلاف كردند و پروردگارت روز قیامت ، در آنچه اختلاف داشتند، میان آنها داورى مى‌ كند.»


«خلاصه ماجرا چنین بود: خداوند به یهود دستور داده بود، روز"شنبه" را تعطیل كنند، گروهى از آنان كه در كنار دریا مى ‌زیستند به عنوان آزمایش دستور یافتند از دریا در آن روز ماهى نگیرند، ولى از قضا روزهاى شنبه كه مى ‌شد، ماهیان فراوانى بر صفحه آب ظاهر مى ‌شدند، آنها به فکر حیله‌ گرى افتادند و با یك نوع كلاه شرعی روز شنبه از آب ماهى گرفتند، خداوند آنان را به جرم این نافرمانى مجازات كرد و چهره ‌شان را از صورت انسان به حیوان دگرگون ساخت.»

۴.۱ - توجه دادن قرآن به یهودیان معاصر پیامبر(ص)

« در این آیات صحنه دیگرى از تاریخ پرماجراى بنى اسرائیل، كه مربوط به جمعى از آنها است كه در ساحل دریایى زندگى مى‌ كردند، آمده است، منتها روى سخن در آن به پیامبر اسلام (ص) است، و به او مى‌ گوید كه از یهود معاصر خویش درباره این جمعیت سؤال كند یعنى این خاطره را به وسیله سؤال در ذهن آنان مجسم ساز، تا از آن پند گیرند، و از سركشى و كیفرى كه در انتظار سركشان است بپرهیزند.

۴.۲ - داستان گروهی از بنی اسرائیل

این سرگذشت، چنان كه در روایات اسلامى به آن اشاره شده مربوط به جمعى از بنى اسرائیل است كه در ساحل یكى از دریاها (ظاهرا دریاى احمر بوده كه در كنار سرزمین فلسطین قرار دارد) در بندرى بنام" ایله " (كه امروز بنام بندر ایلات معروف مى ‌باشد) زندگى مى ‌كردند و از طرف خداوند به عنوان آزمایش و امتحان دستورى به آنها داده شد و آن اینكه صید ماهى را در آن روز تعطیل كنند اما آنها با آن دستور مخالفت كردند و گرفتار مجازات دردناكى شدند كه شرح آن را در این آیات مى‌خوانیم.
بدیهى است جمعیتى كه در كنار دریا زندگى مى ‌كنند، قسمت مهمى از تغذیه و درآمدشان از طریق صید ماهى است، و گویا به خاطر تعطیل مستمرى كه قبلا در روز شنبه در میان آنها معمول بود، ماهیان در آن روز احساس امنیت از نظر صیادان مى ‌كردند و دسته دسته به روى آب ظاهر مى ‌شدند، اما در روزهاى دیگر كه صیادان در تعقیب آنها بودند در اعماق آب فرو مى‌ رفتند! این موضوع خواه جنبه طبیعى داشته، و یا یك جنبه فوق العاده و الهى، وسیله‌اى بود براى امتحان و آزمایش این جمعیت، لذا قرآن مى ‌گوید:" ما این چنین آنها را به چیزى كه در برابر آن مخالفت مى‌كردند آزمایش مى‌ كردیم"


هنگامى كه این جمعیت از بنی اسرائیل در برابر این آزمایش بزرگ كه با زندگى آنان كاملا آمیخته بود قرار گرفتند، به سه گروه تقسیم شدند:

۵.۱ - گروه اول

كه اكثریت را تشكیل مى‌دادند، به مخالفت با این فرمان الهی برخاستند.

۵.۲ - گروه دوم

كه قاعدتا اقلیت كوچكى بودند، در برابر گروه اول به وظیفه امر به معروف و نهی از منکر قیام كردند.

۵.۳ - گروه سوم

ساكتان و بى‌ طرفان بودند، كه نه همگامى با گناهكاران داشتند و نه وظیفه نهى از منكر را انجام مى ‌دادند. »


همچنین در تفسیر نمونه مباحث گسترده تری درباره ابعاد این ماجرا وجود دارد. مسائلی نظیر:
۱- چگونه دست به گناه زدند؟
۲- چه كسانى رهایى یافتند؟
۳- آیا هر دو گروه یك نوع کیفر داشتند؟
۴- آیا مسخ ، جسمانى بوده یا روحانی ؟
۵- خلافكارى زیر پوشش كلاه شرعى‌
۶- اشكال مختلف آزمونهاى الهی‌
که در صورت تمایل می توانید به تفسیر نمونه ، ج‌۶، ص: ۴۲۳ به بعد مراجعه کنید.


۱. سوره نبأ، آیه ۹    
۲. تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی، ج۶، ص۴۱۹    
۳. سوره بقره، آیه ۶۵    
۴. سوره نساء، آیه ۱۵۴    
۵. سوره اعراف، آیه ۱۶۳    
۶. سوره نحل، آیه ۱۲۴    
۷. تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی، ج۱، ص ۲۹۷    
۸. تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی، ج۶، ص:۴۲۰    



سایت شهر سوال    



جعبه ابزار