حدیث انما ابعدنا ابلیس
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: گناه،
انسانیت،
ابلیس، ارزش انسان.
پرسش: «انما ابعدنا ابلیس لاجلک لانه لم یسجد لک فالعجب منک کیف صالحته و هجرتنا»؛
شیطان را به خاطر تو از خود دور کردیم. عجیب است که تو با او آشتی کرده و ما را ترک کردی! آیا این عبارت،
حدیث قدسی بوده و در منابع روایی وجود دارد؟
پاسخ: این روایت را می‌توان در برخی تالیفات کهن اخلاقی و عرفانی مشاهده کرد.
اگرچه در کتب روایی مرسوم و مشهور چنین عبارتی مشاهده نمی‌شود، اما این روایت را می‌توان در برخی تالیفات کهن اخلاقی و عرفانی مشاهده کرد. این روایت به عنوان حدیثی قدسی و خطاب به
انسان است که متن عربی آن – با اختلاف در صدر حدیث - چنین است:
«ویحک لو عرفت قدر نفسک ما اهنتها بالمعاصی انما ابعدنا ابلیس لاجلک لانه لم یسجد لک فالعجب منک کیف صالحته و هجرتنا؛
وای بر تو‌ای انسان! که اگر ارزش نفس خود را می‌شناختی آن را با گناهانت پست و خوار نمی‌کردی! ما ابلیس را به این دلیل از خود دور ساختیم که به تو
سجده نکرد، شگفتا! که چگونه اکنون تو با او سازش کرده‌ای و از ما دوری جسته‌ای! »
در برخی دیگر از کتاب‌ها؛ در اول این حدیث چنین آمده است: «یا مطلقا فی وصالنا، ارجع. و یا محلفا علی هجرنا، کفر... ؛
ای کسی که پیوند با ما را رها کرده‌ای، بازگرد. ای کسی که بر دوری از ما
سوگند خورده‌ای،
کفاره این سوگند را بده. »
این عبارت از جهت محتوایی دارای چند پیام است:
۱. خداوند مهربان در این حدیث؛ بندگانش را به
توبه و بازگشت به سوی خود فرا می‌خواند.
۲. این حدیث بیانگر توجه انسان به مقام انسانیت خویش است. انسانی که مسجود فرشتگان است باید هشیار باشد که با گناهان از ارزش خویشتن نکاهد؛ زیرا ارزش آدمی به جسم و صفات ظاهری وی نیست، بلکه بسته به روح و روحیات پاک اوست.
۳. یکی از عوامل بازدارنده گناه این است که انسان شخصیت خود را بشناسد و به آن توجه داشته باشد؛ چرا که بخشی از گناهان بر اثر آن است که انسان به ارزش خود پی نبرده است.
به هر حال، این عبارت – چه آن را روایت بدانیم یا نه – هشداری مهم است که می‌توان آن را با عباراتی دیگر، به وفور در قرآن و روایات یافت.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «حدیث قدسی «انا ابعدنا ابلیس...»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۴/۰۸/۰۳.
