جلوگیری از جذب جوانان به ماهواره
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ماهواره، جوانان.
پرسش: برای این‌که جوانان را از کشش به ماهواره مانع شد، چه باید کرد؟
پاسخ:
ظاهراً منظور شما از
ماهواره، استفاده از شبکه‌های تلویزیونی مبتذل با فیلم‌ها و شوهای غیر اخلاقی است؛ و الا خود ماهواره مانند
اینترنت و
تلویزیون و ... صرفاً ابزار است و آن‌چه اهمیت دارد، محتوای پیامی است که منتقل می‌شود؛ هرچند
شبکه‌های ماهواره هم می‌توانند دارای برنامه‌های علمی و مفید باشند، اما بد نیست که بدانیم متأسفانه ۹۰ درصد جوانان و کاربران اینترنتی، از پایگاه‌های مبتذل آن استفاده می‌کنند؛ درحالی‌که سهم این پایگاه‌های مبتذل و غیر اخلاقی از کل پایگاه‌های اینترنت، ۱۰ درصد است.
جهان امروز جهان تصویر است و عمده‌ترین مصداق تصویر،
سینما و فیلم‌های سینمایی و از جمله شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای است. امروز نه‌تنها «قدرت‌ها» از عنصر تصویر بالاترین استفاده را می‌کنند، بلکه ذهنیت مخاطبان را هم جهت‌دهی می‌کنند. ما در شبانه‌روز بین ۷۸ درصد تا ۷۹ درصد اطلاعات دریافتی را از طریق چشم به دست می‌آوریم و طی تحقیقاتی که طی ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته صورت گرفته، انسان با نیم‌کره راست مغزش با اطلاعات برخورد شهودی می‌کند و این اطلاعات، بزرگ‌ترین و عمیق‌ترین تأثیرات را روی
شخصیت انسان می‌گذارد و تصویر و فیلم، کارآمدترین ابزار برای انتقال پیام و پی‌ریزی افکار و تمایلات و خواسته‌های مخاطبان، است؛ چراکه هر تصویر معادل ۱۰۰۰ کلمه، تأثیرگذار است.
سردم‌داران جهان، امروزه مهم‌ترین کارشان این است که مبانی نظری و فکری خود را به
زبان تصویر ترجمه می‌کنند و
هالیوود ـ مرکز فیلم‌سازی
آمریکا ـ سالانه ۷۰۰ فیلم تولید می‌کند که نزدیک به ۷۸ درصد سینماها و تلویزیون‌های جهان را
تغذیه می‌کند.
و مهم‌تر آنکه ۸۲ درصد سهام کمپانی‌های هالیوودی، از آنِ صهیونیست‌هاست.
غیر از این، هزاران فیلم ـ غیر حرفهای و تجاری ـ با محتوای سکس (sex) و مبتذل و ... ساخته می‌شود که شبانه‌روز برنامه‌های شبکه‌های ماهواره‌ای را پر می‌کنند.
رادیو BBC می‌گوید: «چنین به نظر می‌رسد که تلویزیون ماهواره‌ای در ایران در ضربه زدن به مظاهر
اسلام سیاسی از همه گروه‌های مخالف قدرت بیش‌تری دارد. ماهواره پدیده‌ای است که در برابر ارزش‌های اسلامی قد علم کرده است».
و نیز رادیو آمریکا با توجه به تأثیرات مخرب و اغواکننده شبکه‌های مبتذل ماهواره‌ای بر
جوانان و
انحرافات جنسی و اجتماعی آنان می‌گوید: «اگر سیاست مهار مضاعف کلینتون نتواند ایران انقلابی را به زانو درآورد، شاید برنامه‌های
رقص و
آواز MTV و شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای آمریکا به این کار موفق شود».
آری این بود
اعتراف صاحبان این بمب‌های جنسی که بدون نیاز به لشکرکشی می‌توانند، سرزمینی را
فتح نمایند و جوانان آنان را گرفتار
شهوت‌رانی و
هواپرستی و بی‌خبری از خود و سرنوشت جامعه خود کنند.
این نمونه‌ای از خطراتی بود که شبکه‌های ماهواره‌ای جوانان ما را
تهدید می‌کنند و شما خودتان بدان واقف هستید و ذکر شمایی از آن، به جهت تأیید حرکت شما بود.
در ادامه برخی نکات لازم و حساس را برای برخورد و مواجهه با جوانانی که گرفتار این شبکه‌های شیطانی شده‌اند، ارائه می‌کنیم.
«مخاطب‌شناسی» اولین گام است، مرد یا زن بودن شخصی که مبتلا به این‌گونه شبکه‌های مبتذل است،
مجرد یا متأهل بودن، محدوده سن او و... همه در ارائه یک
مشاوره و راهنمایی متناسب، بسیار کارساز است؛ به طور مثال اگر مرد جوانی که متأهل می‌باشد، گرفتار این مسئله شده باشد، یکی از اصول کمک به او بعد از اعطای بینش این است که به شکل خانواده‌درمانی این مشکل حل شود و نیز، شرایط
مخاطب از لحاظ این‌که به چه میزان از برنامه‌های ماهواره‌ای استفاده می‌کند، اگر به حدِ «
اعتیاد» رسیده باشد، خود روش جدا و نسخه‌ای ظریف‌تر، باید تدارک دیده و خلاصه آنکه شما باید در ابتدای امر مخاطب خود را بشناسید تا بتوانید به او کمکی کرده باشید.
اگر این رفتار (نگاه به شبکه‌های غیر مجاز) به حد اعتیاد نرسیده باشد، شاید از روی طغیان
غریزه جنسی باشد؛ لذا شما در ضمن احترام به او و به رسمیت شناختن
میل جنسی او، باید راه صحیح ارضای این میل را به او نشان دهید، نه این‌که صورت مسئله را پاک کند.
برای تأثیر و نفوذ کلام تشخیص، راهنما باید شروع ارتباط خود را گرم و صمیمانه برگزار نماید تا
اعتماد طرف را برای سخنان خود جلب نماید.
امام علی (علیه‌السلام) فرمودند: لبخند زدن را موجب همدلی و الفت می‌دانند.
هم‌چنین باید
صداقت و خیرخواهی خود را ابراز کند، تا شخصِ مقابل اجازه ورود به حریم خصوصی خود را به او بدهد. خلاصه آنکه برای نفوذ
کلام، شخص یا باید محبوب و مطلوبِ طرف مقابل باشد و یا این‌که با روش‌هایی آن را ایجاد کند؛ روش‌هایی چون، احترام به عقاید او، شنیدن فعال و اجازه سخن به او دادن، کشف نکات مورد علاقه او، جذابیت ظاهری و...
سنگ‌بنای تغییر رفتار آن است که آن شخص، کار خود را (نگاه به شبکه‌های غیر اخلاقی) را کاری زشت و بد بداند، دراین صورت است که می‌تواند برای ترک این رفتار یا
عادت تصمیم بگیرد و اقدام نماید. بنابراین شخص راهنما باید از طرقِ ممکن، مضرات و
مفاسد آن را به او بگوید و اطلاع‌رسانی نماید؛ البته به شکلی غیر مستقیم و غیر آمرانه؛ چراکه به محض این‌که او بفهمد شما می‌خواهید به او
نصیحت نمایید، سریع موضع‌گیری می‌نماید و تلاش‌های شما بی‌حاصل می‌ماند.
در این رابطه و برای افزایش اطلاعات او می‌توانید دیدگاه
اسلام و
قرآن را بر ناشایست بودن این کار بیان نمایید و یا فتوای مرجع تقلید او را بیان نمایید که ما به عنوان نمونه فتوای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای را در مورد نگاه به شبکه‌های غیر اخلاقی ماهواره، برای شما نقل می‌کنیم:
«از آن‌جا که برنامه‌هایی که توسط ماهواره‌های غربی پخش می‌شود و نیز برنامه‌های تلویزیونیِ بیشتر دولت‌های مجاور، دربردارنده آموزش افکار گمراه‌کننده و
تحریف حقایق و شهود و فسادند و غالباً مشاهده آنان باعث
گمراهی و
فساد و ارتکاب کارهای
حرام می‌شود، بنابراین دریافت و دیدن آن‌ها جایز نیست».
خلاصه آنکه از راه
آیات و
روایات، استدلال‌های منطقی و با معرفی و مثال‌ها و... باید آن شخص به لحاظ شناختی و معرفتی، این کار را قبیح بداند تا اقدامات بعدی شما مفید افتد.
در ادامه بینش‌افزایی می‌توان، نظر اسلام را نسبت به «شادی، نشاط،
لذت،
تفریح» برای او بیان نمود، تا او
دین و تقیدات دینی را مانع شادی و نشاط خود نداند. به طور خلاصه می‌توان گفت که اسلام و مقررات آن دین
اعتدال است.
امام علی (علیه‌السلام) چنین می‌فرماید: «لازم است
مؤمن شبانه‌روزش را به سه قسمت تقسیم کند، قسمتی را برای راز و نیاز با
خدا قسمتی را برای امرار معاش و قسمتی را هم برای بهره‌برداری از
لذت‌های حلال و نیکو».
و باز در کلامی دیگر می‌فرمایند:
چه‌طور
مؤمنان واقعی، از لذت‌های حلال و تفریحات سالم
اوقات فراغت خود را پر می‌نمایند و مشابه دنیاپرستان بی‌خدا، شادمانی می‌کنند؛ اما در آخرت، با کوله‌باری از
رضایت خداوند وارد
بهشت می‌شوند؛ اما
دنیاپرستان انگشت به دهان وارد
دوزخ می‌شوند؛ چراکه مؤمنان، حتی در شادی‌های خود هم قوانین خدا را مدنظر داشته‌اند.
ترک کردن عادت‌های زشت تدریجی است. لذا نباید انتظار داشت که خیلی سریع، حرفهای شما مؤثر افتد.
جذابیت‌های سمعی و بصری شوها و
فیلم‌های مبتذل را نباید فراموش کرد و به راحتی نمی‌توان این شیرینی (ظاهری) را از زیر
زبان جوانی که طعمِ خوش آن را چشیده است، بیرون کشید، مگر آنکه تفریحی شیرین‌تر و جای‌گزینی مطلوب‌تر برای او فراهم نمود یا پیشنهاد نمود.
به جوانان مجرد می‌توان توصیه
ازدواج نمود تا خود را از کمند این شیر خفته (
میل جنسی) رها نمایند. اگر دیدیم که شخصی در عین اطلاع داشتن از مضرات این کار، همچنان به آن دست می‌زند، باید دانست که او انگیزه کافی برای ترک آن را ندارد و جای‌گزین بهتری برای او فراهم نشده است.
دوست و روابط دوستان در این راه بسیار کمک‌کار است و در مقابل، فرار از دوستان بد و فرار از مجالس مهیا برای این مسائل مفید است.
امام علی (علیه‌السلام) می‌فرماید: «
دوستی با نیکان، نیکی را همراه می‌آورد؛ همانند آنکه نسیمی بر عطری بوزد، بوی خوش آن را به همراه می‌آورد».
والدین و بزرگ‌ترهای خانواده باید در
تربیت دینی اعضای
خانواده و دوست‌گزینی فعال باشند.
و نیز باید به او توصیه نمود که ابزار ماهواره را از خود دور کند یا از خانه‌ای که
ماهواره در آن قرار دارد و احتمالاً فضای خلوتی برای او فراهم می‌شود، دوری گزیند. والدین در این امر نقش بسزایی باید ایفا کنند. نیامدن ماهواره به فضای
زندگی بسیار راحت‌تر از بیرون کردن آن است.
اگر تصمیم گرفته ولی ضعف
اراده دارد، روش‌های تقویت اراده برای او بیان شود؛
مثلاً حتماً باید در برنامه جوان،
ورزش و پر کردن اوقات فراغت گنجانده شود.
او را به ورزش، فعالیت و کار توصیه نمایید و در صورت امکان زمینه را برای چنین برنامه‌هایی فراهم کنید تا خود را مشغول نماید و منبع انرژی متراکم خود را در مسیر زندگی سالم و کار و تلاش به کار بندد؛ چراکه
بیکاری «ام الفساد» است.
همه این نکات باید براساس احترامِ متقابل و توجه به روحیات و
شخصیت او، بدون شکستن
غرور جوان صورت گیرد و به هیچ وجه نباید فضای گفت‌وگو به مشاجره کشیده شود.
- موضوع تفریحات سالم:۱. گفتار فلسفی (جوان از منظر عقل و احساسات)، محمدتقی فلسفی، (جوان و ساعات فراغت).
۲. شرع و شادی، ابولفضل طریقه‌دار، موسسة فرهنگی همسایه.
- آشنایی با روان‌شناسی:۱. روان‌شناسی نوجوانان، دکتر علی شعاری نژاد، انتشارات فاخر، چاپ دوم، ۱۳۷۹.
۲. دنیای نوجوان، دکتر محمدرضا شرفی، نشر تربیت.
۳. مشکلات نوجوانی و جوانی، ابوالقاسم اکبری، نشر ساوالان، چاپ دوم، ۱۳۸۱.
- آشنایی با فتواها:احکام روابط زن و مرد و مسایل اجتماعی آنان، (مطابق با فتوای مراجع تقلید)، سید مسعود معصومی، بوستان کتاب، چاپ ۲۹، (فصل اول).
مشکلات تربیتی و رسانه‌ها:ـ کلیدهای همراهی و مراقبت «نوجوان و اینترنت»، کیت‌ای شرودر، فرناز فرود، انتشارات صابرین، چاپ دوم، ۱۳۸۴.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «جلوگیری از جذب جوانان به ماهواره»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۱/۰۸.
