• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جعاله

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: جعاله، اجاره.
پرسش: جعاله چیست و چه تفاوتی با اجاره دارد؟
پاسخ:


«جُعاله» آن است که جاعل با عامل قرار بگذارد در مقابل انجام کاری حلال و عقلایی، مال معینی را بدهد؛
[۱] امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج ۱، ص ۵۸۶، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، قم، چاپ اول، بی‌تا.    
مانند این‌که کسی اعلان کند: «هر کس کتاب گمشدۀ مرا پیدا کند، هزار تومان به او می‌دهم» یا «هر کس کتاب یا مقاله‌ای بنویسد، به او جایزه می‌دهم»؛ به کسی که این قرار را می‌گذارد «جاعل» و به شخصی که آن کار را انجام می‌دهد، «عامل» می‌گویند.
[۲] امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج ۱، ص ۵۸۶، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، قم، چاپ اول، بی‌تا.    


«اجاره»، یعنی واگذاری منفعت مِلک یا منفعت فعالیت‌های بدنی خود به دیگری دربرابر اجرت و مُزد معیّن.
[۳] طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی (المحشّٰی)، محقق و مصحح:محسنی سبزواری، احمد، ج ۵، ص ۷، ‌دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.    
[۴] عاملی (شهید اول)، محمدبن مکی، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، محقق و مصحح: مروارید، محمدتقی، مروارید‌، علی‌اصغر، ص ۱۵۵ ؟؟؟، دارالتراث، الدارالإسلامیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.




جعاله با اجاره سه تفاوت عمده دارد:


۳.۱ - اول

اجاره از «عقود» است؛ یعنی دارای دو طرف ایجاب و قبول بوده؛ ولی بنا بر مشهور فقها جعاله از «ایقاعات» است؛
[۵] مصطفوی، سید محمدکاظم، فقه المعاملات، ص ۲۷۶، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.
[۶] امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج ۱، ص ۵۸۶، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، قم، چاپ اول، بی‌تا.    

یعنی دارای یک طرف ایجاب است و درستی و نافذ بودنِ آن، متوقف بر انشاء و گفتن قبول از طرف دیگر نیست.


۳.۲ - دوم

در اجاره، «اجیر» باید معین باشد؛ ولی جعاله، هم با شخص معین و هم با شخص غیرمعین صورت می‌گیرد.
[۷] امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج ۱، ص ۵۸۶، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، قم، چاپ اول، بی‌تا.    
[۸] عاملی (شهید اول)، محمدبن مکی، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، محقق و مصحح: مروارید، محمدتقی، مروارید‌، علی‌اصغر، ص ۱۶۵ ؟؟؟، دارالتراث، الدارالإسلامیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
[۹] بصری بحرانی، زین‌الدین محمدامین، کلمة التقوی، ج ۵، ص ۴۲، نشر سید جواد وداعی، قم، چاپ سوم، ۱۴۱۳ق.
جعاله با شخص معین مانند این است که کسی به پزشکی بگوید اگر بیماریِ فرزندم را درمان کنی، فلان مقدار پول به تو می‌دهم و جعاله با شخص غیرمعین مانند این است که بگوید هرکس این کار معین را انجام دهد، صد هزار تومان به او می‌دهم.

۳.۳ - سوم

در اجاره، اجیر پس از قرارداد باید کار را انجام دهد و کسی هم که او را اجیر کرده است، مزد را به او بدهکار می‌شود؛ ولی در جعاله، عامل، اگرچه شخص معینی باشد، می‌تواند کار را شروع ننماید یا میان کار از آن دست بکشد و نیز تا کار را انجام نداده است، مالک مُزد نشده و جاعل به او بدهکار نمی‌شود.
[۱۰] امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج ۱، ص ۵۸۶، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، قم، چاپ اول، بی‌تا.    
[۱۱] عاملی (شهید اول)، محمدبن مکی، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، محقق و مصحح: مروارید، محمدتقی، مروارید‌، علی‌اصغر، ص ۱۶۵ ؟؟؟، دارالتراث، الدارالإسلامیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
[۱۲] مصطفوی، سید محمدکاظم، فقه المعاملات، ص ۲۸۳، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.


۱. ↑ امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج ۱، ص ۵۸۶، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، قم، چاپ اول، بی‌تا.    
۲. ↑ امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج ۱، ص ۵۸۶، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، قم، چاپ اول، بی‌تا.    
۳. ↑ طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی (المحشّٰی)، محقق و مصحح:محسنی سبزواری، احمد، ج ۵، ص ۷، ‌دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.    
۴. ↑ عاملی (شهید اول)، محمدبن مکی، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، محقق و مصحح: مروارید، محمدتقی، مروارید‌، علی‌اصغر، ص ۱۵۵ ؟؟؟، دارالتراث، الدارالإسلامیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
۵. ↑ مصطفوی، سید محمدکاظم، فقه المعاملات، ص ۲۷۶، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.
۶. ↑ امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج ۱، ص ۵۸۶، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، قم، چاپ اول، بی‌تا.    
۷. ↑ امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج ۱، ص ۵۸۶، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، قم، چاپ اول، بی‌تا.    
۸. ↑ عاملی (شهید اول)، محمدبن مکی، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، محقق و مصحح: مروارید، محمدتقی، مروارید‌، علی‌اصغر، ص ۱۶۵ ؟؟؟، دارالتراث، الدارالإسلامیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
۹. ↑ بصری بحرانی، زین‌الدین محمدامین، کلمة التقوی، ج ۵، ص ۴۲، نشر سید جواد وداعی، قم، چاپ سوم، ۱۴۱۳ق.
۱۰. ↑ امام خمینی، تحریر الوسیلة، ج ۱، ص ۵۸۶، مؤسسه مطبوعات دارالعلم، قم، چاپ اول، بی‌تا.    
۱۱. ↑ عاملی (شهید اول)، محمدبن مکی، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، محقق و مصحح: مروارید، محمدتقی، مروارید‌، علی‌اصغر، ص ۱۶۵ ؟؟؟، دارالتراث، الدارالإسلامیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
۱۲. ↑ مصطفوی، سید محمدکاظم، فقه المعاملات، ص ۲۸۳، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.


پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : احکام معاملات | فقه
جعبه ابزار