جایگاه پسران در قرآن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

کلیدواژه: فرزند، پسر، ابن.
پرسش: چرا در سوره نوح آیه ۱۲، اموال و پسران به عنوان پشتوانه‌ای از طرف پروردگار برای مردم اعلام شده و سخنی از دختران به میان نیامده است؟!

پاسخ: اولا: لغت شناسان، «ابن» و «بنون» را در تمام موارد به معنای پسر و پسران نمی‌دانند، بلکه این واژه‌ها می‌تواند به معنای فرزندان باشد که هم شامل پسران و هم شامل دختران خواهد بود ثانیا: برجسته سازی نعمت اموال و پسران در روزگاری که آنها از عوامل قدرت‌مندی یک فرد به شمار می‌آمدند، به تنهایی نشانگر آن نیست که دختران بی ارزش باشند.

---

در آیاتی از قرآن کریم، «بنون» به عنوان نعمتی گوشزد می‌شود که از جانب خدا در اختیار بسیاری از مردم قرار داده شده است:
«و یمددکم باموال و بنین و یجعل لکم جنات و یجعل لکم انهارا»؛ و شما را با اموال و فرزندان فراوان کمک کند و باغ‌های سرسبز و نهرهای جاری در اختیارتان قرار دهد!

---

در نگاه اول باید گفت که لغت شناسان، «ابن» و «بنون» را در تمام موارد به معنای پسر و پسران نمی‌دانند، بلکه این واژه‌ها می‌تواند به معنای فرزندان باشد که هم شامل پسران و هم شامل دختران خواهد بود:
«و الابن: الولد»؛ ابن یعنی فرزند . «و الابن: ولد الرجل»؛ ابن یعنی فرزند مرد .
در همین راستا، «ابن السبیل»، «ابن العلم»، «ابن اللیل» و... نیز هیچ اختصاصی به جنس مذکر ندارد.
بنابر این، در آیه مورد بحث «بنین» می‌تواند به معنای فرزندان باشد، چنان که برخی از مترجمان آن را این گونه معنا کرده‌اند.
همچنین در مواردی که خطاب «بنی آدم» در قرآن آمده، معنای فرزندان آدم از آن اراده شده است، نه پسران او: «یا بنی آدم لا یفتننکم الشیطان»؛ای فرزندان آدم! شیطان شما را نفریبد.

---

اگر «بنون» را به معنای پسران هم بگیریم، ایرادی نخواهد داشت؛ زیرا برجسته سازی نعمت اموال و پسران در روزگاری که آنها از عوامل قدرت‌مندی یک فرد به شمار می‌آمدند، به تنهایی نشانگر آن نیست که دختران بی ارزش باشند.
به عنوان نمونه و در موردی مشابه، اگر به کسی گفته شود که به تو زور بازو دادیم تا در نبردها و در ورزش‌ها قوی باشی، این بدان معنا نیست که حس انسان دوستی قوی، طبع روان شاعری و... که در همان فرد وجود دارد را نادیده گرفته و ارزش آنها را زیر سؤال ببریم.
در این آیات نیز چون سخن از عوامل قدرت بود، از پسرانی نام برده شد که در آن زمان، از عوامل اصلی قدرت بودند و این منافاتی ندارد که در روزگارهای دیگر و یا در جوامع دیگر، دختران نیز از عوامل قدرت باشند؛ همانگونه که در جای دیگری از قرآن، «اسب‌های ورزیده» به عنوان عامل قدرتی در نظر گرفته شد، اما بخوبی می‌دانیم که امروزه، جنگ افزارهای دیگری از عوامل قدرت‌اند.

---