ثبت دقیق مخارج روزمره
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: کتاب، زندگی، حساب،
ثبت مخارج .
پرسش: بنده طبق عادت قبلی؛ بعد از
ازدواج و بعد از وقفه‌ای اقدام به ثبت دقیق حساب و کتاب در امور مالی زندگی می‌کنم. در این مسیر همسرم را هم وادار به این امر کرده‌ام. با این هدف که به خرج‌ها واقف شویم و در صورت نیاز توانایی کنترل هزینه‌ها و یا پس‌انداز کردن منابع مالی را داشته باشیم. حال درخواست بنده این است: با توجه به حدیثی که شنیدم در مذمت این امر، و تاثیر آن در کم شدن
برکت مال با حساب و کتاب دقیق، در این امر دچار تردید شده‌ام. لطفاً در این مسیر با استفاده از توصیه‌های دینی (
سنت نبوی و یا احادیث
ائمه بزرگوار) بنده را راهنمایی فرمایید که کدام امر درست است؟
پاسخ: مدیریت زندگی، برنامه‌ریزی برای مخارج آینده، ثبت بدهکاری‌ها و طلبکاری‌های دینی و دنیایی، جلوگیری از
اسراف و
تبذیر و... که البته ثبت مخارج زندگی با این انگیزه، نه تنها ایرادی نداشته، بلکه از سوی پیشوایان
دین به آن توصیه شده است.
ثبت و ضبط مسائل مالی می‌تواند با دو انگیزه انجام شود:
مدیریت زندگی، برنامه‌ریزی برای مخارج آینده، ثبت بدهکاری‌ها و طلبکاری‌های دینی و دنیایی، جلوگیری از اسراف و تبذیر و... که البته ثبت مخارج زندگی با این انگیزه، نه تنها ایرادی نداشته، بلکه از سوی پیشوایان دین به آن توصیه شده است. روایات ما در این زمینه چنین می‌گویند:
«عَنْ اَبِی جَعْفَرٍ (علیه‌السّلام) قَالَ: الْکَمَالُ کُلُّ الْکَمَالِ التَّفَقُّهُ فِی الدِّینِ وَ الصَّبْرُ عَلَی النَّائِبَةِ وَ تَقْدِیرُ الْمَعِیشَةِ؛
امام باقر (علیه‌السّلام) فرمود: منتها درجه
کمال، دانش‌اندوزی در
دین، بردباری بر ناگواری و ساماندهی مخارج زندگی است.»
«الْقَلِیلُ مَعَ التَّدْبِیرِ اَبْقَی مِنَ الْکَثِیرِ مَعَ التَّبْذِیر؛
امام علی (علیه‌السّلام) فرمود: مال‌اندکی که
تدبیر پشتوانه آن باشد، پاینده‌تر از مال فراوانی است که همراه با ریخت و پاش باشد.»
«حُسْنُ التَّدْبِیرِ یُنْمِی قَلِیلَ الْمَالِ وَ سُوءُ التَّدْبِیرِ یُفْنِی کَثِیرَه؛
برنامه‌ریزی درست (اقتصادی) مال‌اندک را افزایش می‌دهد، و برنامه‌ریزی نادرست مال فراوان را از بین می‌برد.»
«آفَةُ الْمَعَاشِ سُوءُ التَّدْبِیر؛
برنامه‌ریزی نامناسب، آفت زندگی است.»
«سُوءُ التَّدْبِیرِ مِفْتَاحُ الْفَقْر؛
برنامه‌ریزی نامناسب، کلید
فقر است.»
اما اگر برنامه‌ریزی دخل و خرج زندگی و درآمد با انگیزه
بخل و
خساست، ضعف
توکل، منت گذاشتن و به رخ کشیدن آن به خانواده و.... باشد، باید گفت حساب و کتاب با این انگیزه را نمی‌توان صحیح دانست.
گفتنی است؛ تفاوت دو مورد فوق در آن است که در مورد اوّل – بر خلاف مورد دوم - با آن‌که حساب و کتاب انجام می‌شود، اما از بخل و خودداری از پرداخت مخارج ضروری دینی و دنیایی خبری نیست. چرا که در سخنی از امام علی (علیه‌السّلام) می‌خوانیم:
کُنْ سَمْحاً وَ لَا تَکُنْ مُبَذِّراً وَ کُنْ مُقَدِّراً وَ لَا تَکُنْ مُقَتِّرا؛
بخشنده باش ولی ولخرج نباش، برنامه‌ریزی کن ولی سخت‌گیر (خسیس) نباش.
این سخن امام (علیه‌السّلام) برگرفته از آموزه
قرآن است که می‌فرماید: «وَ لا تَجْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَةً اِلی عُنُقِکَ وَ لا تَبْسُطْها کُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً؛
هرگز دستت را بر گردنت زنجیر مکن، (و ترک
انفاق و بخشش منما) و بیش از حدّ (نیز) دست خود را مگشای، تا مورد سرزنش قرار گرفته و حسرت به دل بمانی!»
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «ثبت دقیق مخارج روزمره»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۳/۱۷.
