• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تورک

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: تورک، ورک، نماز، دست، خستگی.

پرسش: «تورّک» در نماز به چه معناست؟ ران بر زمین گذاردن و یا دست بر ران گذاشتن؟ کدامشان مستحب است و کدامشان مکروه؟ (آیا طبق این حدیث گذاشتن دست‌ها روی ران، حرام است یا مستحب؟ «محمد بن الحسن بإسناده عن أحمد بن محمد، عن علی بن الحکم، عن داود الخندقی، عن أبی‌بصیر قال: قال أبوعبدالله (عليه‌السلام): إذا قمت فی الصلاة فاعلم أنک بین یدی الله، فان کنت لا تراه فاعلم أنه یراک، فأقبل قبل صلاتک، و لا تمتخط و لا تبزق، و لا تنقض أصابعک، و لا تورّک، فان قوماً قد عذبوا بنقض الأصابع و التورک فی الصلاة...»).

پاسخ:





۱.۱ - روایتی از امام صادق

در روایتی از امام صادق (علیه‌السلام) چنین نقل شده است:

«هنگامی که به نماز ایستادی، بدان‌که در پیشگاه خداوندی، اگر او را نمی‌بینی، بدان‌که او تو را می‌بیند. پس به نمازت توجه کن. آب بینی و آب دهان مینداز، انگشتانت را نشکن، هنگام ایستادن، دستانت را به پشتت مبر و بر سُرینت (باسَنَت) مگذار، که گروهی به جهت انگشت شکستن و دست بر باسن نهادن، کیفر شدند».


در متن حدیث، عبارت « لا تورّک» آمده است. تورّک، دو گونه است: مستحب و مکروه.

۲.۱ - گونه مستحب

گونه مستحب، چنین ‌است که نمازگزار بر سرین چپ می‌نشیند و هر دو پایش را از زیر خود، خارج می‌سازد، پای چپ را بر زمین و روی پای راست را بر کف پای چپ می‌نهد و نشیمنگاهش را به زمین می‌رساند.
[۴] نجفی، محمدحسن‌، جواهر الکلام فی ثوبه الجدید، ج‌۵، ص۴۶۳، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع)، چاپ اول‌، ۱۴۲۱ق.


۲.۲ - گونه مکروه

تورّک مکروه، آن است که در حالت ایستادن در نماز، دستانش را بر «ورک» خود بگذارد که از آن در حدیث، نهی شده است.


و «ورک» به بالای ران گفته می‌شود که همان «سرین» است.
[۶] بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی - فارسی، ص۹۸۳، تهران، اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش.

پس اگر نمازگزار دست را بر روی سرین خود از روی خستگی و ملالت در نماز بگذارد، مکروه است.
[۷] نجفی، محمدحسن‌، جواهر الکلام فی ثوبه الجدید، ج‌۶، ص۷۲، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع)، چاپ اول‌، ۱۴۲۱ق.


۳.۱ - روایتی از شیخ صدوق

چنان‌که شیخ صدوق با توجه به روایت فوق در آداب نماز می‌گوید: «...تورّک مکن که خداوند عزوجل قومی را به خاطر همین عمل معذب ساخت، و آنان را مرسوم بود که هرگاه کسی از نماز خسته می‌شد، دستان خود را بر بالای ران‌هایش (سرین) تکیه می‌داد».


بنابراین آن تورّکی که مستحب است با آن تورّکی که مکروه است با هم متفاوت‌اند و یکی دست بر ران گذاشتن است که مکروه بوده و یکی بر ران نشستن است که مستحب می‌باشد.



۱. طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، محقق، مصحح، موسوی خرسان، حسن، ج‌۲، ص۳۲۵، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.    
۲. طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تحقیق، حسینی‌، سید احمد، ج۴، ص۴۹۱، تهران، کتاب‌فروشی مرتضوی، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش.    
۳. نجفی، محمدحسن‌، جواهر الکلام فی ثوبه الجدید، ج‌۱۰، ص۱۷۸.    
۴. نجفی، محمدحسن‌، جواهر الکلام فی ثوبه الجدید، ج‌۵، ص۴۶۳، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع)، چاپ اول‌، ۱۴۲۱ق.
۵. ابن اثیر جزری، مبارک بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، محقق، مصحح، طناحی، محمود محمد، ج۵، ص۱۷۶، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان‌، چاپ چهارم، ۱۳۶۷ش.    
۶. بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی - فارسی، ص۹۸۳، تهران، اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش.
۷. نجفی، محمدحسن‌، جواهر الکلام فی ثوبه الجدید، ج‌۶، ص۷۲، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (ع)، چاپ اول‌، ۱۴۲۱ق.
۸. نجفی، محمدحسن‌، جواهر الکلام فی ثوبه الجدید، ج‌۱۰، ص۱۷۹ ۱۸۰.    
۹. طباطبایی حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، ج‌۶، ص‌۶۰۵، قم، مؤسسة دارالتفسیر، چاپ اول، ۱۴۱۶ق.    
۱۰. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی‌اکبر، ج‌۱، ص‌۳۰۳، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.    



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «تورک»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱/۱۶.    



جعبه ابزار