تقوای الاهی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: تقوا، پرهیزکاری، خویشتن‌داری، گناهان.
پرسش: تقوا یعنی چه؟
پاسخ: تقوا یک نیروی بازدارنده درونی است که در وجود انسان به وجود می‌آید و او را در برابر ارتکاب کارهای خلاف حفظ می‌کند. کمال تقوا آن است که علاوه بر دوری از گناهان و محرمات، از مشتبهات نیز اجتناب شود.
تقوا دارای مراحل، شاخه‌ها و آثاری است که در ذیل به آنها می‌پردازیم.
"تقوا" در اصل از ماده "وقی یقی وقایه" به معنای قرار دادن خویش در پناهگاه است.
و در اصطلاح شرع، به معنای خویشتن‌داری در برابر گناهان است.
به عبارت دیگر تقوا یک نیروی بازدارنده‌ای است که به‌صورت یک ملکه نفسانی و نیروی درونی است در وجود
انسان به وجود می‌آید و او را در برابر طغیان شهوات و ارتکاب کارهای خلاف حفظ می‌کند. کمال تقوا آن است که علاوه بر دوری از گناهان و محرمات، از مشتبهات نیز اجتناب شود.
در
آیات و
احادیث، از جمله در کلمات
امام علی علیه‌السلام تشبیهات فراوانی برای تقوا بیان شده است که به بعضی از آنها اشاره می‌شود:
قرآن تقوا را به زاد و توشه تشبیه کرده و آن را بهترین زاد و توشه شمرده و می‌فرماید: «
وَ تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوی»؛ "توشه بر گیرید پس به‌درستی که بهترین توشه تقواست".
قرآن تقوا را به لباس تشبیه کرده و آن را بهترین لباس دانسته است: «
وَ لِباسُ التَّقْوی ذلِکَ خَیْرٌ»؛ "
لباس تقوا، بهترین لباس برای انسان است".
امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: «
اعلموا عباد اللَّه ان التقوی دار حصن عزیز»؛ "ای بندگان خدا بدانید که تقوا دژی مستحکم و غیر قابل نفوذ است".
مولای متقیان در کلام دیگری می‌فرماید: «
... الا و ان التقوی مطایا ذلل، حمل علیها اهلها و اعطوا ازمتها، فاوردتهم الجنة...»؛ "تقوا مانند مرکبی راهوار است که کنترل آن در دست صاحبی است که بر آن سوار است و تا دل
بهشت او را پیش می‌برد."
بعضی بزرگان، تقوا را به حالت کسی تشبیه کرده‌اند که از یک سرزمین پر از خار عبور می‌کند، سعی دارد دامن خود را کاملاً برچیند و با احتیاط گام بردارد مبادا نوک خاری در پایش بنشیند، و یا دامنش را بگیرد.
از این تشبیه به‌خوبی استفاده می‌شود که تقوا به این نیست که انسان انزوا و
گوشه‌گیری انتخاب کند؛ بلکه باید در دل اجتماع باشد و اگر اجتماع آلوده بوده خود را حفظ کند.
تقوا، نشانه ایمان به "مبدأ" و "
معاد" یعنی
خدا و رستاخیز و معیار فضیلت و افتخار انسان و مقیاس سنجش
شخصیت او در
اسلام محسوب می‌شود: «
إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَاللَّهِ أَتْقاکُمْ».
از نظر قرآن "تقوا" نور الاهی است که هرجا راسخ شود،
علم و دانش می‌آفریند: «
اتَّقُوا اللَّهَ وَ یُعَلِّمُکُمُ اللَّهُ».
تقوا دارای مراحلی است. بعضی بزرگان برای تقوا سه مرحله قائل شده‌اند:
نگهداری نفس از
عذاب جاویدان از طریق تحصیل اعتقادات صحیح.
پرهیز از هر‌گونه
گناه اعم از ترک
واجب و فعل
معصیت.
خویشتن‌داری در برابر آن‌چه
قلب آدمی را به خود مشغول می‌دارد و از
حق منصرف می‌کند، و این تقوای خواص، بلکه خاص الخاص است.
تقوا دارای شاخه‌ها و شعبه‌های متعددی است، که از آن میان می‌توان به شاخه‌های زیر اشاره کرد: تقوای مالی و اقتصادی، تقوای جنسی، اجتماعی، و تقوای سیاسی و تقوای اخلاقی و... انسان با تقوا شخصی است که تقوا را در تمام این جهات رعایت کند.
تقوا آثار مثبت زیادی در
زندگی انسان دارد که به بعضی از آنها اشاره می‌کنیم:
حضرت علی علیه‌السلام می‌فرماید: تقوا یک خصلت روحی و یک
تربیت معنوی است که در پرتو آن جان انسان ساخته و پرداخته می‌شود.
فرد با تقوا از زیربار مسئولیت‌های شرعی شانه خالی نمی‌کند و مشتاقانه می‌پذیرد و سختی‌ها و مشکلاتش را هموار می‌کند.
تقوا وسیله
آزادی انسان از هر
بندگی است کسی که دارای تقواست در برابر شهوات به زانو در‌نمی‌آید؛ در برابر
مقام و دیگر تمایلات نفسانی تسلیم نمی‌شود، بنابر‌این از هر هلاکتی در امان است.
تقوا کلید
هدایت است و فرد با تقوا با انجام کارهای مثبت و گام برداشتن در مسیر هدایت علاوه بر
سعادت در
دنیا به کسب
پاداش‌های اخروی و ذخیره آن برای
روز معاد موفق می‌شود.
پایگاه اسلام کوئست.
