تقلید در قرآن کریم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: تقلید،
مجتهد، جاهل، عالم.
پرسش: در کدام
سوره و
آیه به موضوع تقلید اشاره شده است؟
پاسخ: مسئله تقلید، یکی از واجباتی است که وقتی شخصی به
سن بلوغ رسیده، بر او
واجب می‌شود، که باید از مجتهد جامع‌الشرایط تقلید نماید. اگر مراجع از فرمایشات
ائمه (علیهم‌السلام) استنباط کنند و شرایط چهارگانه
روایت [را رعایت کنند
]؛ یعنی نگهدارنده نفس خود باشند، نگهبان
دین خود بوده و مخالف
هوای نفس باشند و مطیع دستورات الهی باشند»، در این صورت پی‌روی از آن‌ها لازم است.
یکی از قوانین کلی که مورد تأیید همه عقلا می‌باشد، قانون «رجوع جاهل به عالم» است که در مسئله دینی از آن به نام تقلید یاد شده است و مسئله تقلید، یکی از واجباتی است که وقتی شخصی به سن بلوغ رسیده، بر او واجب می‌شود، که باید از
مجتهد جامع‌الشرایط تقلید نماید. با بیان جامع‌الشرایط، مسئله تخصص ـ که از مسائل بسیار مهم است ـ را مطرح می‌کند که
قرآن کریم و
روایات نیز آن را به رسمیت شمرده.
خداوند متعال در
قرآن کریم می‌فرماید: «
... فَسْئلوا اَهْلَ الذِّکر ان کُنْتم لاتَعْلَمونَ»؛
«اگر نمی‌دانید، از آگاهان بپرسید».
این آیه شریفه و در سوره دیگر
نیز همین آیه را آورده که از این آیه برای مسئله «جواز تقلید از مجتهدان اسلامی» استدلال می‌شود.
اگرچه روایات زیادی از
ائمه معصومین (علیهم‌السلام) وارد شده که اهل
ذکر ما هستیم،
ولی با بیان مصداق، آیه قرآن کریم منحصر و محدود نمی‌شود؛ بلکه دامنه وسیع و گسترده خویش را دارد؛ زیرا کلمه ذکر به معنی هرگونه آگاهی و یادآوری و اطلاع است و اهل ذکر نیز آگاهان و مطلعین می‌باشند، نه در عرض آن‌ها.
بدین معنا، اگر مراجع از فرمایشات ائمه (علیهم‌السلام) استنباط کنند و شرایط چهارگانه
روایت (
فامّا من کان من الفقها صائناً لنفسه، حافظاً لدینه، مخالفاً علی هواه، مطیعاً لامر مولا فللعوام ان یقلّدوه)
[را رعایت کنند
]؛ یعنی نگهدارنده
نفس خود باشد، نگهبان دین خود بوده و مخالف
هوای نفس باشد و مطیع دستورات الهی باشد»، در این صورت پی‌روی از آن‌ها لازم است.
هم‌چنین
خداوند متعال در
سوره توبه آیه ۱۲۲ نیز مردم را مأمور کرده که از میان
قوم خود کسانی را برای تحقیق و
تفقه در
دین بفرستند و آن‌ها پس از تفقه به میان قوم خود برگردند و قوم خود را با
معارف الهی و دینی آشنا کنند.
۱. تاریخ حصر الاجتهاد، شیخ آقا بزرگ تهرانی، قم، مدرسه الامام المهدی، ۱۴۰۱ هـ.ق.
۲. الاجتهاد و التقلید، امام خمینی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام، چاپ اول، ۱۴۱۸ هـ.ق.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تقلید در قرآن کریم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱/۰۶.
