این رشته به مباحثِ درون‌قرآنی اختصاص دارد؛ به عنوان مثال، به بحث ادیان ابراهیمی و غیر ابراهیمی می‌توان اشاره کرد. بحث آیات فلسفی، کلامی، عرفان، فقه، علوم روز و ... از این مباحث است. فرق دیگر علوم و معارف قرآن در این است که مفسر در علوم قرآنی باید مجتهد باشد و در معارف قرآنی، شناخت اجمالی داشته باشد، کافی است.
ترجمه و تفسیر قرآن، از مهم‌ترین مباحث قرآنی است. در تفسیر گرایش‌های مختلفی وجود دارد. هر گرایش مبانی و اصول و روش‌های خاص خود را دارد؛ از جمله گرایش‌های تفسیری می‌توان به رویکرد‌های زیر اشاره کرد: ـ گرایش فلسفی و کلامی، ادبی و لغوی؛ مانند: تفسیر کشاف، نوشته زمخشری؛ ـ گرایش روایی؛ مانند: تفسیر الصافی، نوشته فیض کاشانی؛ ـ گرایش سیاسی و اجتماعی، فقهی، تاریخی، موضوعی و عصری و ... .
کسی که می‌خواهد در این رشته به تحقیق و پژوهش بپردازد، ابتدا باید به علوم قرآنی مسلط باشد. علومی که به عنوان پیش‌نیاز لازم، باید عمیقاً مورد مطالعه و مباحثه قرار گیرد؛ از جمله آن‌ها، شناخت ادبیات و قواعد زبان عربی، معانی، بیان، ... است. اخیراً با تأسیس مرکز تخصصی تفسیر در حوزه قم، گام مهم و مؤثری در گسترش و توسعه تفسیر قرآن برداشته شده است.
