تفرقه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: تفرقه،
اختلاف، دین اسلام،
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مشرکان، کفار، یهود، نصارا.
پرسش: آیا آیه ۱۵۹ سوره انعام به اختلاف و تفرقه در
دین اسلام اشاره دارد، یا ناظر به تمام
ادیان الهی است؟
پاسخ:
آیه ۱۵۹ سوره انعام چنین است: «
إِنَّ الَّذِینَ فَرَّقُوا دِینَهُمْ وَ کانُوا شِیَعاً لَسْتَ مِنْهُمْ فِی شَیْ‌ءٍ إِنَّما أَمْرُهُمْ إِلَی اللَّهِ ثُمَّ یُنَبِّئُهُمْ بِما کانُوا یَفْعَلُونَ؛ «تو را با آنها که دین خویش فرقه فرقه کردند و دسته دسته شدند، کاری نیست. کار آنها با خداست، و خدا آنان را به کارهایی که می‌کردند، آگاه می‌سازد».
در
تفسیر این آیه، جمعی از مفسران معتقدند که آیه درباره
یهود و نصارا نازل شده است که به گروه‌های مختلف و پراکنده تقسیم شدند، و در برابر یک‌دیگر صف‌بندی کردند.
اما عقیده برخی دیگر این است که
آیه به تفرقه‌اندازان این امت اشاره دارد که بر اثر تعصب‌ها و روحیه برتری‌طلبی و ... سرچشمه تفرقه و نفاق، در میان مردم مسلمان می‌شوند.
به نظر می‌رسد محتوای آیه یک
حکم عمومی و همگانی درباره تمام افراد تفرقه‌انداز است که با ایجاد انواع بدعت‌ها، میان بندگان خدا، بذر نفاق و اختلاف می‌پاشند، اعم از آنها که در امت‌های پیشین بودند، یا آنها که در این امت‌اند.
به عبارت دیگر، معنای آیه این است، کسانی که در اثر اختلاف کلمه، دین خود را متفرق ساختند، و اختلافشان هم از روی علم بود ـ «
وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذینَ أُوتُوا الْکِتابَ إِلاَّ مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْیاً بَیْنَهُم؛ «و اهل کتاب راه خلاف نرفتند، مگر از آن پس که به حقانیت آن دین آگاه شدند، و نیز از روی
حسد.» ـ
در راه تو (پیامبر
اسلام) که اساسش وحدت کلمه است، قرار ندارند، و سرانجام کار ایشان با پروردگارشان است، و از ایشان چیزی به تو نمی‌چسبد، خدای تعالی
روز قیامت ایشان را آگاه می‌کند به آن‌چه که می‌کردند و حقیقت رفتارشان را که خود گروگان آن‌اند، بر ایشان روشن می‌سازد.
بنابراین آیه مطلق است و بیزاری
رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله را، هم از یهود و نصارا می‌رساند و هم از اهل
بدعت و مذهب‌تراشان امت اسلام.
البته اگرچه در
روایات اشاره به گمراهان و تفرقه‌اندازان این امت شده است، اما در حقیقت اینها از قبیل بیان مصداق بوده؛ مانند آن‌چه علی بن ابراهیم قمی در
تفسیر این آیه بیان کرده است:
«قال فارقوا
امیر المؤمنین علیه‌السلام و صاروا أحزابا»؛
یعنی کسانی که از
امام علی علیه‌السلام جدا شدند و به حزب‌ها و گروه‌های مختلف تقسیم گردیدند.
این آیه بار دیگر، این حقیقت را که اسلام آیین
وحدت و یگانگی است و از هرگونه نفاق و تفرقه و پراکندگی بیزار است، با تأکید تمام بازگو می‌کند و به پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ می‌گوید، برنامه و کار تو هیچ‌گونه شباهتی با افراد تفرقه‌انداز ندارد،
خداوند منتقم قهار از آنان انتقام خواهد گرفت، و عاقبت شوم اعمالشان را به آنها نشان خواهد داد.
پایگاه اسلام کوئست.
