تعریف اسراف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اسراف.
پرسش: اسراف را توضیح دهید؟
پاسخ: اسراف تضییع نعمت و به هدر دادن امکانات است و از گناهان کبیره است که انسان مسلمان نباید مرتکب آن شود. زیاده‌روی در مصرف آب، برق و گاز و دیگر امکانات عمومی و شخصی هم مصداق اسراف بوده و انجام آن گناه است.
اسراف به معنای زیاده‌روی و خروج از حد
اعتدال از
صفات رذیله است.
هر چند اسراف مصادیق و موارد گوناگونی می‌تواند داشته باشد، ولی آنچه بیش از همه برای عموم قابل درک است، اسراف در امور مالی و امکانات مادی است. خداوند نعمت‌های فراوانی در اختیار انسان قرار داده؛ به گونه‌ای که به فرموده قرآن کریم: «
وَاِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا»؛ «نعمت‌های الهی قابل شمارش نیستند و هیچ‌کس نمی‌تواند آن‌ها را بشمارد».
نعمت‌های مادی و معنوی آن‌قدر زیاد است که آدمی غرق در آن نعمت‌هاست و متأسفانه اغلب مردم به کمبودها می‌نگرند و توجهی به دارایی‌های خود ندارند.
آنچه وظیفه
بندگان در قبال نعمت‌های خدایی است این است که شکرگزار و قدردان آن باشند و با
کفران نعمت خود را از آن
نعمت محروم نسازد. خداوند می‌فرماید: «
لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَاَزِیدَنَّکُمْ وَلَئِنْ کَفَرْتُمْ اِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ»؛ «اگر شکرگزار باشید، آن را افزایش می‌دهم و اگر
کفران کنید،
عذاب من سخت است».
حداقل آن عذاب، قطع نعمت است. بر این اساس، نخستین وظیفه متنعمان از
نعمت خدا، شکر نمودن در برابر آن نعمت‌هاست.
وظیفه دیگر ما، استفاده مناسب از نعمت‌هاست و این‌که بدون جهت آن‌ها را حرام نکنیم و هدر ندهیم؛ چراکه اسراف، از
گناهان بزرگ و نابخشودنی است که پیامد‌های دنیوی و اخروی سختی برای
انسان دارد. اسراف و
تبذیر در منطقه‌ای از
زمین باعث محرومیت در منطقه دیگر می‌شود و حتی اسراف انسان‌های امروز سبب محرومیت نسل‌های آینده می‌شود؛ ازاین‌رو
اسلام تأکید فراوانی بر خودداری از اسراف کرده و خانواده‌ها را سفارش به بهره‌برداری درست و در حد رفع ضرورت از نعمت‌ها می‌کند:
«
کُلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا اِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ»؛
«بخورید و بیاشامید؛ ولی اسراف نکنید که خدا
مسرفان را دوست ندارد».
اسراف از صفات طاغوتیان و
ستمگران است که در هر چیز زیاده‌روی می‌کردند؛ چنان‌که درباره
فرعون می‌فرماید: «
وَاِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِی الْاَرْضِ وَاِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِینَ».
بنابراین اسراف
تضییع نعمت و به هدر دادن امکانات است و از
گناهان کبیره است که انسان
مسلمان نباید مرتکب آن شود. زیاده‌روی در مصرف
آب، برق و گاز و دیگر امکانات عمومی و شخصی هم مصداق اسراف بوده و انجام آن
گناه است.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «اسراف»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۱۰/۱۲.
