تعداد امامان و غیبت امام زمان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امامت، امامان، غیبت، دوازده امام، مشیت الهی.
پرسش: اگر به هر دلیلی، به وصیت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) عمل می‌شد و امامان معصوم (علیه‌السّلام) به ترتیب، متصدی حکومت می‌شدند، آیا باز هم «غیبت امام» رخ می‌داد و عمر آخرین امام تا این‌اندازه طولانی می‌شد؟
پاسخ:
اگرچه سرپیچی از
وصیت پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و تغییر مسیر
حکومت اسلامی، یکی از دلایلی است که در نهایت به غیبت آخرین امام انجامید، اما نمی‌توان گفت که این تنها دلیل بوده و در صورتی که به
وصیت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) عمل می‌شد، ماجرای
غیبت رخ نمی‌داد؛ بلکه ممکن است دلایل دیگری (مانند شکوفا شدن استعدادهای بشری در طول زمان) نیز در وقوع غیبت نقش داشته باشد.
توضیح مطلب آن‌که
امامت عهد و مقامی است که تنها از جانب
خداوند به امام داده شده و تنها اوست که تعداد
امامان را مشخص می‌کند؛ اما به هر حال وجود
امام معصوم ضروری است؛ یعنی همان‌طور که وجود
پیامبران برای رشد و تکامل بشر لازم است، وجود امام هم برای
حفظ دین و ادامه برنامه پیامبر ضرورت دارد. ضرورت وجود
انسان معصوم و
حجت الهی در همه زمان‌ها با استناد به دلایل متعدد عقلی در
امامت عامه است. یکی از دلایل این است که نبوت و امامت یک فیض معنوی از جانب خداوند است و بر اساس قاعده لطف چنین لطفی باید همیشگی باشد. قاعده لطف اقتضا می‌کند که در میان
جامعه اسلامی امامی باشد که محور
حق بوده و جامعه را از خطای مطلق باز دارد.
بنابراین، از آن‌جا که مسئله امامت در منطق
شیعه به امّت واگذار نشده است، همه مسائل آن مربوط به
اراده و
مشیت و
تقدیر و
علم الهی و ابلاغ از طرف پیامبر خداست. طبعاً علت حصر امامان به دوازده تن از جمله مسائلی است که فلسفه آن برای ما روشن نیست و ممکن است در مهندسی این
جهان توسط خدا ـ و با توجه به
علم خدا به آینده ـ لزومی به وجود بیش از دوازده امام نبوده است.
همچنین خداوند این توانایی را دارد که
عمر یک
امام را بسیار کوتاه و عمر امام دیگر را بیشتر از
عمر نوح پیامبر (علیه‌السّلام) قرار دهد. در همین راستا به جهت مصالحی که به بحث
فلسفه غیبت برمی‌گردد، عمر امام دوازدهم، حضرت حجت (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) بسیار طولانی شده است.
غیبت حضرت ولی عصر (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) یکی از رازهای الهی بوده و ممکن است ما نتوانیم به تمام دلایل آن پی ببریم. ایشان آخرین
حجت معصوم الهی است که برای تحقق آرمانی بزرگ (گسترش عدل فراگیر و به اهتزاز درآوردن پرچم
توحید در
جهان) در نظر گرفته شده است و این آرمان نیاز به گذشت زمان و شکوفایی
عقل و دانش بشر و آمادگی روحی بشریت دارد، تا جهان به
استقبال موکب آن امام
عدل و
آزادی رود.
از طرفی، باید دانست که حکمت غیبت تنها «در اختیار نبودن
حکومت» و «
ترس از کشته شدن» نیست؛ زیرا در برخی
روایات مسئله
امتحان و آزمودن
خلق مطرح شده است؛ بدین معنا که مردم در عصر غیبت در بوته
آزمایش الهی قرار می‌گیرند و مراتب استواری آنان در
ایمان و اعتقاد سنجیده می‌شود.
اجمال سخن این‌که
حضرت مهدی آخرین وصی از اوصیای الهی است که برای تکامل همه‌جانبه بشر و ایجاد حکومت واحد الهی آفریده شده است، و این همان نقش مهم مردم است؛ زیرا این ایده و آرزو هنگامی تحقق می‌پذیرد که در جامعه بشری، آمادگی برای پذیرش چنین حجتی وجود داشته باشد. از این جهت وجود حضرت، در پس پرده غیبت به سر می‌برد و درحالی‌که در میان مردم
زندگی می‌کند و مردم او را می‌بینند، ولی او را نمی‌شناسند و از این طریق از گزند دشمنان
حق و
عدالت مصون می‌ماند.
سایت اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «تعداد امامان و غیبت امام زمان (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۱/۲۶.
