• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تعارض ولایت امام علی و پیامبر در آیه ولایت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: آیه ولایت، ولایت، امامت، امام علی.

پرسش: با توجه به آیه ولایت آیا ولایت امام علی (علیه‌السّلام) با ولایت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در حیات ایشان در تعارض نیستند؟



«اِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ ءَامَنُواْ الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَوٰةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکَوٰةَ وَ هُمْ رَاکِعُون؛ همانا ولی شما، تنها خدا و پیامبر اوست و کسانی که ایمان آورده‌اند؛ همان کسانی که نماز بر پای می‌دارند و در حال رکوع، زکات می‌دهند.»


فخر رازی، اشکال می‌کند که اگر «ولیّ» در آیه، به معنای متصرّف در امور و امامت باشد، آیه اقتضا دارد ولایت امیر مؤمنان در زمان نزول آیه، تحقّق داشته باشد، در حالی که امیر مؤمنان در زمان حیات پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) متصرّف در امور نبوده است.


جواب این اشکال، روشن است؛ چرا که آیه، بر استحقاق امیر مؤمنان علی (علیه‌السّلام) برای ولایت دلالت دارد؛ امّا تصرّف و امر و نهی او، متوقّف بر زمان بعد از پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است؛ زیرا ولایت ولی، وصی، خلیفه و جانشین، همواره بالقوّه بوده، نه بالفعل. زکریا (علیه‌السّلام) از خداوند فرزندی طلب می‌کند تا ولی و جانشین و وارث او باشد. ایشان از خدا می‌خواهد: (فَهَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ وَلِیّاً یرِثُنِی وَ یَرِثُ مِنْ آلِ یَعْقُوبَ). این مسئله، امری عرفی و عقلایی است. علاوه بر این، مسئله تعیین جانشینی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، اختصاص به این آیه ندارد؛ بلکه پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در طول دوران بیست و سه ساله پیامبری‌اش، به‌طور مکرّر، مسئله خلافت علی (علیه‌السّلام) را مطرح کردند که اوّلین نمونه آن، داستان حدیث «روز هشدار» است.


۱. مائده/سوره۵، آیه۵۵-۵۶.    
۲. فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج۱۲، ص۳۸۴.    
۳. ر. ک:طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۵۶۳.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، آیات ولایت در قرآن، ص۹۹-۱۰۰.    
۵. ر. ک:محمدی ری‌شهری، محمد، دانش‌نامه امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام)، ج۱، ص۲۰۱ (یاری پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در تبلیغ).    
۶. ر. ک:محمدی ری‌شهری، محمد، دانش‌نامه امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام)، ج۱، ص۴۹۴ (حدیث روز هشدار).    



حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «تعارض ولایت امام‌علی با ولایت پیامبر در آیه ولایت» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۵/۸.    



جعبه ابزار