تشویق امام رضا به حدیث‌آموزی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

کلیدواژه: امام رضا (علیه‌السّلام)، حدیث، شیعیان، اهل بیت، اباصلت هروی.

پرسش: امام رضا (علیه‌السّلام) چگونه به حدیث‌آموزی تشویق می‌کرد؟

پاسخ:

---

امام رضا (علیه‌السّلام) در جهت ترویج حدیث، شیعیان را به فراگیری و آموزش حدیث برمی‌انگیخت. شاید نقل روایت مشهور نبوی «مَنْ حَفِظَ عَلَی اُمَّتِی اَرْبَعِینَ حَدِیثاً ینْتَفِعُونَ بِهَا بَعَثَهُ اللَّهُ یوْمَ الْقِیامَةِ فَقِیهاً عَالِماً؛ هرکس از امت من که چهل حدیثی را حفظ کند که مردم از آن احادیث استفاده کنند، خداوند او را روز قیامت، فقیه و دانشمند مبعوث خواهد کرد» توسط امام رضا (علیه‌السّلام) با همین هدف صورت گرفته باشد.

---

با توجه به گسترش کلاس‌های حدیثی اهل سنت و گروه‌های کلامی منحرف در این دوران، امام رضا (علیه‌السّلام) شیعه را به دقت در اخذ حدیث توصیه می‌کرد که مبادا آنان روایات نبوی را از قصه‌پردازانِ راوی نمای عامه و یا متکلمان دور از مکتب اهل بیت برگیرند؛ چه اینکه آنان سفهاء هستند. امام به شاگرد بسیار ملازمش، اباصلت هروی می‌فرمود: خدا رحمت کند کسی را که امر ما اهل بیت را زنده نگه دارد. اباصلت که خود علاقه‌مند به زنده نگه داشتن امر ولایت است، از چگونگی این مهم پرسش می‌کند و از امام این‌گونه می‌شنود: یتَعَلَّمُ عُلُومَنَا وَ یعَلِّمُهَا النَّاسَ فَاِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ کَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا؛ [کسی که می‌خواهد امر ما را زنده نگه دارد شایسته است که] علوم ما را بیاموزد و سپس آن را به مردم بیاموزاند. چراکه مردم اگر با زیبایی‌های کلام ما آشنا شوند، از ما پیروی می‌کنند.
این سخن گرانمایه برای تشویق شیعه به حدیث‌آموزی از اهل بیت بسیار تابناک است؛ به ویژه آنکه در ادامه، امام به اباصلت می‌گوید که علم را باید از علما اخذ کرد و در تعریف علما می‌فرماید: آنان همان خاندان پیامبر خدایند.

---

البته امام نیز به تبعیت از اجداد بزرگوارشان فهم حدیث را بر نقل آن ترجیح می‌دهند و می‌خواهند شیعیان و راویان شیعی، بیشتر عالمان باشند تا ناقلان. از این‌رو در جلسه‌ای برای اباصلت و دیگران به حدیثی نبوی استناد می‌کنند که: از دانشمندان باشید نه از راویان، اگر حدیثی را از روی فقه و بصیرت و دانایی درک کنید و معانی آن را دریابید، بهتر است از اینکه هزار حدیث را بدون درک معانی آن روایت کنید.

---