• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تدفین شهدای کربلا

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: امام سجاد ـ علیه‌السلام، تدفین، تغسیل، معجزه، قدرت الهی.
پرسش: حضرت سجاد ـ علیه‌السلام ـ دو سه روز بعد از واقعه عاشورا در‌حالی‌که در اسارت دشمن بود، چگونه توانست به کربلا بیاید و ابدان شهدا را دفن نماید؟
پاسخ: معجزه اختصاص به انبیای عظام و ائمه معصوم ـ علیهم‌السلام ـ دارد؛ امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ جهت تدفین و تشخیص شهدای کربلا مخصوصاً دفن پدر معصومش، حضرت امام حسین ـ علیه‌السلام ـ به حکم اینکه «امام را جز امام کسی تغسیل و تکفین و تدفین نمی‌کند»، از راه اعجاز و خرق عادت از کوفه و زندان ابن زیاد به کربلا آمد و ابدان شهدا را دفن نمود.



باید توجه داشت که سینه عالم، پر از اسرار و حقایق مستور و پوشیده است که از دسترس عموم به دور و از درک اندیشه‌ها، پنهان و مکتوم می‌باشد. «لایدرکه الابصار و هو یدرک الابصار و هو اللطیف الخبیر»؛ چشم‌ها از درک او ناتوان درحالی‌که او همه چیز را درک و هیچ پدیده‌ای نیست که از حیطه و چشم‌انداز دید او بیرون باشد؛ چون او خبیر و دانا و لطیف و بینا است.
البته تنها کسانی که برگزیده و پاکیزه و خالص شده آن یگانه عالم است، می‌توانند به بخشی از حقایق پوشیده و پنهان عالم دست پیدا کنند، انبیا و اولیای الهی و اوصیای معصوم کسانی هستند که به‌خاطر قرب و منزلت معنوی به چنین صلاحیت و شایستگی می‌رسند و از منبع فیاض هستی مطلق، بهره‌مند می‌گردند.


یکی از مسائل مرموز عالم، مسئله «معجزه» است که اختصاص به انبیای عظام و اولیای معصوم دارد. معجزه، برهان نبوت و رسالت و امامت معصوم ـ علیهم‌السلام ـ می‌باشد که در شرایط خاص و ضرورت ویژه، ابراز می‌گردد تا حقانیت نبوت و امامت معصوم اثبات و مظاهر قدرت الهی توسط آنان برای مردم و امت هویدا و مبرهن گردد.


معجزه، امری است خارق‌العاده که دیگران از آوردن مثل آن عاجز باشند.
[۲] فرهنگ فارسی عمید، انتشارات امیرکبیر، ص ۱۳۷.
طبعاً کسانی موفقند که ارتباطی به مبدأ غیب و سرسلسله اسرار داشته باشند که بعد از انبیای الهی، جز ائمه معصوم ـ علیهم‌السلام ـ که پاکیزه شدگان الهی هستند، کسانی نمی‌توانند باشند.

۳.۱ - دیدگاه مقرم

به تعبیر و بیان عبدالرزاق موسوی مقرم، پیشوایان معصوم در سیر خود به‌سوی مبدأ اعلا به مقامی از فیض وجود او می‌رسند که هیچ‌کس غیر از آنان بدین مرتبه نزدیک نتواند شد؛ زیرا آنان از حقیقت محمدی می‌باشند و در تمام خصوصیات با جد خود شریکند، مگر در دو چیز: ۱. مقام نبوت. ۲. تعدد زوجات. اینها رازهای پنهانی است که اندیشه بشر به آن راه نمی‌یابد و ما به صرف اینکه درک نمی‌کنیم، حق انکار آن را هم نداریم؛ در‌حالی‌که اخبار صحیح، حکایت از این دارند که برای امامان، حالات عجیبی است از قبیل زنده کردن مردگان با بدن‌های اصلی و بالا رفتن اجساد آنها به آسمان و شنیدن آنها سلام زیارت کنندگانشان را.
[۳] زندگانی امام زین‌العابدین علیه‌السلام، عبدالرزاق موسوی مقرم، ترجمه حبیب روحانی، چاپ اول، امور فنی و چاپ: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، ص ۵۷۹.
[۴] مورد تأیید شیخ مفید در مقالات، ص ۸۴.
[۵] کراجکی در کنزالفواید.
[۶] مجلسی در مرآه العقول، ج ۱، ص ۳۷۳.
[۷] کاشف الغطا در نهج‌الرشاد، ص ۵۱.


۳.۲ - سخن امام رضا در مناظره با پسر ابوحمزه

همین قدرت و موقعیت الهی است که برخی اعمال ائمه معصوم ـ علیهم‌السلام ـ برای ما خارق‌العاده جلوه می‌دهد و فهم و اندیشه ما از درک آن احساس ناتوانی می‌کند. امام رضا ـ علیه‌السلام ـ در مناظره خود با پسر ابوحمزه فرمود: به من بگو آیا حسین بن علی ـ علیه‌السلام ـ امام بود؟ گفت: آری. فرمود: پس چه کسی امر دفن او را به عهده گرفت؟ گفت: علی بن الحسین ـ علیه‌السلام ـ امام فرمود: علی بن الحسین کجا بود؟ گفت: در کوفه نزد پسر زیاد زندانی بود؛ اما بدون اینکه آنها باخبر شوند، به کربلا آمد و امر دفن پدر را سپری کرد و سپس به زندان برگشت؛ امام رضا ـ علیه‌السلام ـ فرمود: کسی که علی بن الحسین را قدرت داد که به کربلا بیاید، پدرش را دفن کند و برگردد، مرا نیز می‌تواند به بغداد ببرد تا پدرم را کفن و دفن کنم؛ در‌حالی‌که نه در زندان هستم و نه در اسارت.
[۸] زندگانی امام زین‌العابدین علیه‌السلام، عبدالرزاق موسوی مقرم، ترجمه حبیب روحانی، چاپ اول، امور فنی و چاپ: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، ص ۵۷۸.



حضور امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ در کربلا و قتلگاه، یک امر غیر عادی و سؤال برانگیز است؛ ولی قدرت خاصه و اعجازی که خدا برای امامان معصوم، از جمله امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ داد، در چنین موردی لازم است:

۴.۱ - اولاً:

اینکه طایفه بنی‌اسد برای شناسایی اجساد شهیدان کربلا که سر در بدن نداشتند و بدن‌هایشان بر اثر تاخت‌و‌تاز سم اسبان دشمن و نیز شمشیر و نیزه‌ها، متلاشی گردیده، سخت حیران و سرگردان بودند و به‌خاطر ترس از بقایای احتمالی قشون دشمن، شتاب در امر دفن داشتند و با گریه‌و‌زاری از همدیگر می‌پرسیدند و هیچ‌کدام هم واقعاً نمی‌شناختند.

۴.۲ - ثانیاً:

اینکه امام معصوم را جز امام نباید کفن و دفن کند.

۴.۲.۱ - روایتی از ابوبصیر

ابوبصیر از امام صادق ـ علیه‌السلام ـ در وصایایی که ابوجعفر باقر ـ علیه‌السلام ـ به آن بزرگوار کرده، چنین روایت می‌کند: «وقتی که من از دنیا رفتم، کسی غیر از خودت مرا غسل ندهد؛ چراکه امام را جز امام کسی غسل نمی‌دهد.»
[۹] زندگانی امام زین‌العابدین علیه‌السلام، عبدالرزاق موسوی مقرم، ترجمه حبیب روحانی، چاپ اول، امور فنی و چاپ: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، ص ۴۲۱.



بنی‌اسد در آغاز که سوارکاری را دیدند، خود را پنهان کردند. پس از شناخت، همه دور امام جمع شدند، تسلیت و تعزیت گفتند و تقاضای ارجاع امر نمودند. امام به حکم «لانّ الامام لایلی امره الا الامام مثله» شهدای بنی‌هاشم و انصار و اصحاب را معرفی و خود مستقیم به گودال قتلگاه رفت و صورت به رگ‌های بریده پدر نهاد و گریه‌های زیادی کرد. آنگاه چند قدم عقب‌تر، خاک را با دست خود کنار زد، قبری ساخته و لحدی آماده نمایان شد که جسد پدر شهید را در آن دفن و به خاک سپرد.
[۱۰] تحلیلی از زندگانی امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ، باقر شریف قرشی، ترجمه محمدرضا عطایی، مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، ج ۱، ص ۲۴۳.



قدرت هر نوع تغيير و تحول عالم و تمامی موجودات، در اختيار خالق يكتا و اراده او است. او است كه حضرت ابراهیم را در ميان امواجی آتش، چون شكوفه‌ای در گلستان حفظ می‌كند و خاصيت سوزندگی آتش را تبديل به برودت می‌كند. و او است كه از يك چوب خشك و تكيه‌گاه بی‌جان، اژدهای وحشتناكی می‌سازد. و يا آخرين فرستاده خويش را در لحظاتی از مسجدالحرام به مسجدالاقصی و از آنجا به معراج صعود می‌دهد و با باری از معنويات عظيم و مشاهدات حقايق و آیات مرموز در خانه و خوابگاهشان برمی‌گرداند. آيا چنين قدرتی نمی‌تواند، امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ را از کوفه به كربلا بياورد تا امر بسيار مهم دفن و كفن امام شهيد و ساير شهيدان را به انجام رساند؟


۱. انعام(۶)، آیه ۱۰۳.    
۲. فرهنگ فارسی عمید، انتشارات امیرکبیر، ص ۱۳۷.
۳. زندگانی امام زین‌العابدین علیه‌السلام، عبدالرزاق موسوی مقرم، ترجمه حبیب روحانی، چاپ اول، امور فنی و چاپ: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، ص ۵۷۹.
۴. مورد تأیید شیخ مفید در مقالات، ص ۸۴.
۵. کراجکی در کنزالفواید.
۶. مجلسی در مرآه العقول، ج ۱، ص ۳۷۳.
۷. کاشف الغطا در نهج‌الرشاد، ص ۵۱.
۸. زندگانی امام زین‌العابدین علیه‌السلام، عبدالرزاق موسوی مقرم، ترجمه حبیب روحانی، چاپ اول، امور فنی و چاپ: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، ص ۵۷۸.
۹. زندگانی امام زین‌العابدین علیه‌السلام، عبدالرزاق موسوی مقرم، ترجمه حبیب روحانی، چاپ اول، امور فنی و چاپ: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، ص ۴۲۱.
۱۰. تحلیلی از زندگانی امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ، باقر شریف قرشی، ترجمه محمدرضا عطایی، مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، ج ۱، ص ۲۴۳.



سایت اندیشه قم    







جعبه ابزار