تاریخ بارگاه حضرت معصومه در قم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حضرت معصومه،
قم.
پرسش: در برخی سایت‌ها آمده که قدیمی‌ترین کتابی که در مورد وجود مزار حضرت معصومه (سلام‌الله‌علیهم) در قم نوشته، کتاب «
تاریخ قم» است و بقیه منابع از این کتاب گرفته‌اند. آیا چنین چیزی درست است؟
یک) کتاب «تاریخ قم» اثر
حسن بن محمد بن حسن قمی است که در سال ۳۷۸ ق نوشته شده اما
جعفر بن محمد بن قولویه قمی که به سال ۳۶۷ق درگذشته است، در
کتاب کامل الزیارات (تحقیق جواد قیومی)
این‌گونه نوشته است:
«فضل زیاره فاطمه بنت موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) بقم؛ فضیلت زیارت فاطمه دختر موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) در قم.»
وی سپس این حدیث را از
امام جواد (علیه‌السّلام) نقل کرده است:
«من زار قبر عمتی بقم فله الجنه؛ پاداش هرکس قبر عمه‌ام را در قم زیارت کند،
بهشت است.»
چنین نیست که هرکتابی که در مورد حضرت معصومه نوشته، از کتاب تاریخ قم نقل کرده.
شیخ صدوق (درگذشت ۳۸۱ق) اهل قم بوده است. در کتاب
عیون اخبار الرضا (علیه‌السّلام)، تحقیق حسین اعلمی،
بابی گشوده با عنوان «باب ما جاء عن الرضا (علیه‌السّلام) فی ثواب زیاره فاطمه بنت موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) بقم؛ باب آنچه از
امام رضا (علیه‌السّلام) در مورد ثواب زیارت فاطمه دختر موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) در قم رسیده»
در حالی که شیخ صدوق اهل قم بوده، معنا ندارد بگوییم: وجود مزار حضرت معصومه را از کتاب معاصرش نقل کرده است.
شیخ صدوق در کتاب‌های
ثواب الاعمال و عیون اخبار الرضا (علیه‌السّلام) حدیثی را نقل می‌کند که زنجیره سند آن به حسن بن محمد بن حسن قمی (نویسنده ی تاریخ قم) نمی‌رسد:
«عن ابیه و محمد بن موسی بن المتوکل، عن علی بن ابراهیم، عن ابیه، عن سعد بن سعد قال: سالت ابا الحسن الرضا (علیه‌السّلام) عن زیاره فاطمه بنت موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) بقم. فقال: من زارها فله الجنه؛
سعد بن سعد می‌گوید: از امام رضا (علیه‌السّلام) در باره زیارت فاطمه دختر موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) در قم پرسیدم. فرمود: پاداش هرکس او را زیارت کند بهشت است.»
عبدالجلیل رازی کتاب النقض را حدود ۵۶۰ق تألیف کرده است. وی حدیثی را از
امام صادق (علیه‌السّلام) در مورد دفن حضرت معصومه در قم نقل می‌کند که در کتاب تاریخ قم نیست. پس سخن او برگرفته از این کتاب نیست:
«الا ان للجنه ثمانیه ابواب فباب منها الی قم، تقبض فیها امراه من ولدی اسمها فاطمه بنت موسی. تدخل بشفاعتها شیعتنا الجنه باجمعهم.
بدانید که بهشت هشت در دارد که یک در آن در قم است. زنی از فرزندان من به نام فاطمه دختر موسی در آنجا از دنیا می‌رود. همه شیعیان ما با
شفاعت او به بهشت می‌روند.»
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «بارگاه حضرت معصومه در قم» تاریخ بازیابی۱۳۹۷/۸/۳۰.
