• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بیت الاحزان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: بیت الاحزان، عزاداری، حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها)، بقیع.

پرسش: آیا حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) بعد از رحلت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) در مکانی به نام «بیت الاحزان» به عزاداری می‌پرداختند؟

پاسخ: پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) به حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) علاقه خاصی داشتند؛ به همین دلیل اندوه حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیهم) برای از دست دادن پدرشان، دوچندان می‌شد.





۱.۱ - وجود یک رابطه‌ صمیمی

پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) به حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) که تنها فرزند باقی مانده ایشان بود، علاقه خاصی داشته و رابطه‌ای صمیمی میان آن‌ها برقرار بود که به همین دلیل، اندوه حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) برای از دست دادن پدرشان، مضاعف می‌شد.

۱.۲ - بی‌احترامی به فاطمه زهرا

علاوه بر این، بعد از رحلت پیامبر اسلام، شرایط به گونه‌ای پیش رفت که بی‌احترامی‌ها و بی‌عدالتی‌هایی نسبت به اهل بیت ـ به‌ویژه حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) ـ روا داشته شد. مجموع این‌ها سبب شد که فقدان پدر برای فرزند بسیار سنگین آید و به دنبال آن، عزاداری فاطمه (سلام‌الله‌علیها) بسیار زیاد و عرفاً بیش از حد طبیعی شود.


بنابر آن‌چه در برخی منابع اسلامی آمده، گریه و عزاداری فاطمه (علیه‌السلام) در خانه موجب اعتراض برخی شده و به دنبال آن امام علی (علیه‌السلام) اتاقی در بقیع آماده کرد و فاطمه (سلام‌الله‌علیها) برای عزاداری به آن‌جا می‌رفت. این نقل چنین است:

۲.۱ - بیان یک روایت

در روایت چنین آمده است:

«و اجتمع شیوخ اهل المدینة و اقبلوا الی امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) فقالوا له یا ابا الحسن ان فاطمة (علیه‌السلام) تبکی اللیل و النهار فلا احد منا یتهنا بالنوم فی اللیل علی فرشنا و لا بالنهار لنا قرار علی اشغالنا و طلب معایشنا و انا نخبرک ان تسالها اما ان تبکی لیلا او نهارا فقال (علیه‌السلام) حبا و کرامة فاقبل امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) حتی دخل علی فاطمة (علیهاالسلام) و هی لا تفیق من البکاء و لا ینفع فیها العزاء فلما راته سکنت هنیئة له فقال لها یا بنت رسول الله صان شیوخ المدینة یسالونی ان اسالک اما ان تبکین اباک لیلا و اما نهارا فقالت یا ابا الحسن ما اقل مکثی بینهم و ما اقرب مغیبی من بین اظهرهم فو الله لا اسکت لیلا و لا نهارا او الحق بابی رسول الله صفقال لها علی (علیه‌السلام) افعلی یا بنت رسول الله ما بدا لک ثم انه بنی لها بیتا فی البقیع نازحا عن المدینة یسمی بیت الاحزان و کانت اذا اصبحت قدمت الحسن و الحسین (علیهماالسلام) امامها و خرجت الی البقیع باکیة فلا تزال بین القبور باکیة فاذا جاء اللیل اقبل امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) الیها و ساقها بین یدیه الی منزلها و لم تزل علی ذلک الی ان مضی لها بعد موت ابیها سبعة و عشرون یوما».
[۲] جزائری، نعمت‌الله، ریاض الابرار فی مناقب الائمة الاطهار، ج۱، ص۶۲، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، چاپ اول، ۱۴۲۷ق.
[۳] قضاعی، محمد بن سلامة، شرح فارسی شهاب الاخبار (کلمات قصار پیامبر خاتم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم))، ص۲۸۷ ـ ۲۸۸، محقق و مصحح: حسینی ارموی (محدث)، جلال‌الدین، تهران، مزکز انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۶۱ش.


۲.۲ - ترجمه روایت

«بزرگان اهل مدینه اجتماع کرده و به حضور حضرت علی (علیه‌السلام) آمدند و گفتند: ‌ای ابوالحسن! فاطمه شب و روز گریه می‌کند و هیچ‌کدام از ما علاوه بر آن‌که روزها در طلب معیشتیم، شب هنگام نیز خواب خوشی نداریم.
ما از تو می‌خواهیم که به فاطمه بگویی یا شب گریه کند یا روز.
آن حضرت فرمود: مانعی ندارد و سپس این موضوع را با فاطمه (سلام‌الله‌علیها) در میان نهاد؛ ولی دریافت که آن حضرت از گریه آرام نمی‌گیرد.

۲.۲.۱ - سخن فاطمه زهرا با علی

با این حال فاطمه (سلام‌الله‌علیها) گفت: ‌ای ابوالحسن! من، چندان در میان این مردم زندگی نخواهم کرد و به زودی از میان آنان خواهم رفت.
علی جان! به خداوند سوگند من شب و روز از گریه آرام نخواهم گرفت تا این‌که به پدرم ملحق شوم.
حضرت علی (علیه‌السلام) فرمود: باشد، هر طور که میل داری انجام بده.

۲.۲.۲ - ساختن اتاقی در بقیع

علی (علیه‌السلام) بعد از آن، اتاقی در بقیع که خارج از شهر مدینه بود، برای حضرت فاطمه ساخت که آن را «بیت الاحزان» می‌گفتند.
صبحگاهان، فاطمه، حسن و حسین را برداشته و به بقیع می‌رفت و تا شبانگاه مشغول گریه بود و چون شب فرا می‌رسید، حضرت امیر المؤمنین (علیه‌السلام) فاطمه را به منزل باز می‌گردانید.
حضرت فاطمه پس از فوت پدر بزرگوارش مدت بیست و هفت روز این برنامه را انجام می‌داد، آن‌گاه مریض شد».


با جست‌وجو در منابع روایی اهل سنت، مطلبی درباره «بیت الاحزان» در این منابع مشاهده نشد.


۱. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۴۳، ص۱۷۷، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.    
۲. جزائری، نعمت‌الله، ریاض الابرار فی مناقب الائمة الاطهار، ج۱، ص۶۲، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی، چاپ اول، ۱۴۲۷ق.
۳. قضاعی، محمد بن سلامة، شرح فارسی شهاب الاخبار (کلمات قصار پیامبر خاتم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم))، ص۲۸۷ ـ ۲۸۸، محقق و مصحح: حسینی ارموی (محدث)، جلال‌الدین، تهران، مزکز انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۶۱ش.



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «بیت الاحزان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱/۱۶.    



جعبه ابزار