بهرهگیری از قرآن در گفتمان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قرآن، گفتمان قرآنی.،
پرسش: چگونه از
قرآن در گفتمان بهرهگیری کنیم؟
یکی از روشهای گفتمان با قرآن، بهرهگیری از آیات قرآنی در هنگام استدلال است؛ ولی گفتمان با قرآن، در این روش منحصر نیست. نوع دیگری از گفتمان با قرآن وجود دارد و آن، بهرهگیری شیوههایی است که قرآن در مجادلههایش با
مشرکان و
اهل کتاب به کار گرفته است.
شکل دیگر گفتمان با قرآن، بهرهگیری از آموزههای قرآنی به طور غیر مستقیم و روند استدلال به معارف قرآنی، بدون یادکرد از آیهای معیّن در ضمن استدلال است.
در آغاز ممکن است شخص، مطلب مشخّصی را از قرآن کریم بیرون بکشد و آنگاه، اندیشه خویش را برای بیان
برهان عقلی بر پایه همان مطلب، به کاراندازد.
عنوان «رهنمود جویی از قرآن»، هر سه این شیوهها را در بر میگیرد و لازم نیست که به همان روش اوّل، یعنی بهرهگیری از آیهای خاص در ضمن استدلال، بسنده شود. حتّی در پارهای از فضاهای ویژه، بهرهگیری از آیات قرآنی و بویژه آیههای متشابه و یا قابل تأویل، به صلاح نیست، چنانکه
علی (علیهالسّلام) در هنگام اعزام
ابن عباس برای گفتمان با
خوارج، دستور داد با آنان به قرآن گفتگو نکند، چون خوارج، اصحاب تأویل و افراد لجوجی بودند و از این رو، قرآن را به رویکردهای گوناگون حمل میکردند تا به گونهای آن را موافق منافع خود سازند؛ در حالی که اگر به
سیره رسول خدا استدلال میکرد، آنان نمیتوانستند انکار کنند.
اگر به گفتمان امام علی (علیهالسّلام) قبل از
جنگ نهروان با خوارج دقّت کنیم، خواهیم دید که وی، همین شیوه را برگزیده و حجّت را بر آنان تمام کرده است و بیشترشان
توبه کردند.
قرآن نیز همین روش را برگزیده است و برای ابطال آرای مخالفان، از مصادیق عینی که قابل انکار نیستند بهره گرفته است. به عنوان نمونه، در احتجاج بر آنانی که
حضرت مسیح را به علّت نداشتن پدر، پسر خدا میپنداشتند، میگوید: بنابراین، آدم هم باید پسر خدا باشد، چون وی نیز پدر نداشت، در حالی که آنان خود، بر این مطلب اقرار ندارند. (در واقع، مَثَل عیسی نزد خدا همچون مَثَل
[
خلقت
]
آدم است
[
که
]
او را از
خاک آفرید؛ سپس بدو گفت: «باش!»، پس وجود یافت.)
سایت حدیثنت، برگرفته از مقاله «بهرهگیری از قرآن در گفتمان» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۲/۲.