• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بهداشت در قرآن و روایات

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: بهداشت، قرآن مجید، روایات، تغذیه سالم، بهداشت پوشاک.

پرسش: در صورت امکان، آیات و روایاتی را در مورد بهداشت همراه با ترجمه و منبع و سند، بیان کنید.

پاسخ: واژه بهداشت در سؤال بسیار کلیدی و کاربردی است و در عرصه‌های گونا‌گون قابل بحث و قابل تقسیم است. در این نوشتار به علت اختصار، به ذکر چند آیه و روایت بسنده می‌شود.



مسئله بهداشت در برخی آیات قرآن بیان شده است:

۱.۱ - تغذیه سالم و بهداشتی

ــ قرآن شریف بر تغذیه سالم و بهداشتی تأکید می‌کند. در این راستا می‌فرماید:

«یا ایُّها النّاسُ کلُوا ممّا فی الاَرضِ حَلالاً طیِّباً»؛ «ای مردم! از آن چه در زمین است، حلال و پاکیزه را بخورید».

ــ خداوند متعال در جای دیگر می‌فرماید:

«کُلُوا مِنْ طَیِّباتٍ ما رَزَقْناکُم»؛ «بخورید، از روزی‌های پاکیزه‌ای که به شما داده‌ایم».


در این‌جا به برخی روایات درباره بهداشت اشاره می‌کنیم:

۲.۱ - بهداشت فردی

روایات بر بهداشت فردی تأکید دارند:
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) در این راستا می‌فرماید:

ــ «اِغْسِلُوا ثِیابَکُم‌ و خُذُوا مِنْ شُعُورِکُم و اسْتاکوا و تَزَیَّنوا و تَنَظَّفوا فَاِنَّ بنی اِسَرائیلَ لَمْ یَکُونوا یَفْعَلونَ ذلک فَزَنَت نِساؤُهُم»؛ «لباس‌های خود را تمیز کنید و موهای خود را آرایش نمایید، مسواک بزنید و آراسته و پاکیزه باشید؛ زیرا یهودیان چنین نکردند (و ژولیده بودند) و (از این جهت) زنانشان زناکار شدند.

ــ در جای دیگر می‌فرماید:
«اِنَّ اللهَ تعالی جمیلٌ یُحِبُّ الْجِمالَ، سَخیٌّ یُحِبُّ السَّخاء، نَظیفٌ یُحِبُّ النّظافةَ»؛ «خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد. بخشنده است و بخشش را دوست دارد. پاکیزه است و پاکیزگی و بهداشت را دوست دارد».

۲.۲ - بهداشت تغذیه

روایات بر بهداشت تغذیه تأکید می‌کنند:
امام علی (علیه‌السلام) در این راستا می‌فرماید:

«کَمْ مِنْ اَکْلَةَ مَنَعَتْ اَکَلاتٍ»؛ «بسا یک خوردن (نامناسب و غیر بهداشتی) از لذت‌ها و لقمه‌های فراوانی محروم می‌کند».

۲.۳ - بهداشت پوشاک

روایات بر بهداشت پوشاک نیز تأکید می‌کنند:
حضرت علی (علیه‌السلام) در جای دیگر در مورد بهداشت پوشاک می‌فرماید:

«تَوَقُّوا الْبَرْدَ فِی اَوَّلِهِ، وَ تَلَقُّوهُ فِی آخَرِهِ ...»؛ «در آغاز سرما خود را از آن بپایید (و پوشاک مناسب بپوشید) و در پایان آن بدان روی نمایید که سرما با تن‌ها آن می‌کند که با درختان.آغازش می‌سوزاند و پایانش برکت می‌رویاند».


در پایان بیان می‌شود که: اولاً آیات و راویات فراوان، آن هم در عرصه‌های گوناگون در این راستا وجود دارد که به علت اختصار به همین چند محور بسنده می‌شود؛ ثانیاً از همه‌ معصومین (علیهم‌السلام) در این راستا روایت وجود دارد که در این نوشتار از بعضی از معصومین (علیهم‌السلام) روایت شده است.


۱. دانش ایمنی در اسلام، مرتضی رضوی.
۲. انتظار بشر از دین، آیت‌الله جوادی آملی.


۱. بقره/سوره۲، آیه۱۶۸.    
۲. طه/سوره۲۰، آیه۸۱.    
۳. پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، ص۲۲۶، ح۳۷۷.    
۴. پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، ص۲۹۳، ح۶۹۰.    
۵. امام علی (علیه‌السلام)، نهج البلاغه، ص۸۱۶، حکمت ۱۶۱.    
۶. امام علی (علیه‌السلام)، نهج البلاغه، ص۸۰۲، حکمت ۱۲۳.    



سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «بهداشت در قرآن و روایات»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۰۷.    



جعبه ابزار