• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بهترین راه برای توبه و استغفار

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: قلب، توبه، استغفار.

پرسش: بهترین راه برای توبه و استغفار و جبران گذشته چیست؟

پاسخ: به نظر می‌رسد شاید بهترین راه جبران گناه - بعد از توبه - آن باشد که انسان تلاش کند تا با تمام توان با همان اعضایی که مرتکب گناه شده، اطاعت خدا نماید و به استغفار و توبه زبانی و یا پشیمانی قلبی بسنده نکند.



به نظر می‌رسد شاید بهترین راه جبران گناه - بعد از توبه - آن باشد که انسان تلاش کند تا با تمام توان با همان اعضایی که مرتکب گناه شده، اطاعت خدا نماید و به استغفار و توبه زبانی و یا پشیمانی قلبی بسنده نکند.

۱.۱ - روایت امام علی

در روایت است که فردی همواره ذکر استغفار را بر زبان جاری می‌کرد. امام علی (علیه‌السّلام) با تندی به او فرمود: آیا می‌دانی شرایط استغفار چیست؟! استغفار درجه‌ای است که افراد بلندمرتبه‌ بدان خواهند رسید. و آن شش مرحله دارد:

۱.۲ - اول

از آنچه در گذشته از تو سرزده است نادم و پشیمان باشی.

۱.۳ - دوم

تصمیم جدی بگیری که هرگز به آن گناه بازگشت نکنی.

۱.۴ - سوم

حقوق همه مردم را رد کنی تا خدا را ملاقات کنی در حالی‌که از حقوق مردم پاک باشی.

۱.۵ - چهارم

هر واجبی از واجبات الهی را که ترک و ضایع نمودی انجام دهی و حق آن‌را ادا نمایی.

۱.۶ - پنجم

گوشتی که از حرام بر بدنت روییده را با ریاضت و عبادت؛ مانند روزه و بیداری شب، ذوب کنی تا دوباره گوشت بروید.

۱.۷ - ششم

به جسم و بدنت سختی عبادت را بچشانی چنانچه به او شیرینی گناه و معصیت را چشانیده‌ای.
[۱] امام علی، نهج البلاغة، محقق، صالح، صبحی، ص۵۴۹، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.

شاید از تناظر موجود در بند ششم بتوان به این نتیجه دست یافت که سزاوار است هر عضوی که لذت گناه با استفاده از آن حاصل شده را با عبادت و ریاضت‌های دشوار تنبیه کرد.

۱.۷.۱ - روایت امام صادق

البته، در نقلی از امام صادق (علیه‌السّلام) آمده است: «الْقَصْدُ اِلَی اللَّهِ بِالْقُلُوبِ اَبْلَغُ مِنَ الْقَصْدِ اِلَیْهِ بِالْبَدَنِ وَ حَرَکَاتُ الْقُلُوبِ اَبْلَغُ مِنْ حَرَکَاتِ الْاَعْمَال‌؛ توجه به طرف خدا با استفاده از دلها بهتر از توجه با بدن‌هاست و با تغییر و تحول درونی زودتر از رفتارهای ظاهری می‌توان به مقام قرب پروردگار رسید.»
لازم به توضیح است که این سخن امام صادق (علیه‌السّلام) منافاتی با سخن امام علی (علیه‌السّلام) ندارد؛ چرا که ریاضت و تهجد ظاهری و بدون توجه قلبی قطعاً منظور امام علی (علیه‌السّلام) هم نبوده و آن اثر معنوی را نخواهد داشت. و منظور امام صادق (علیه‌السّلام) نیز عبارتی دیگر از همان معناست؛ یعنی انسان باید ابتدا از صمیم قلب متوجه خدا بوده و به صورت بنیادین درون خود را اصلاح کند که اگر چنین شد، خود بخود ریاضت‌های جسمی‌ و عبادات را نیز به دنبال خواهد داشت.


۱. امام علی، نهج البلاغة، محقق، صالح، صبحی، ص۵۴۹، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.
۲. طبرسی، علی بن حسن، مشکاة الانوار فی غرر الاخبار، ص۲۵۷، نجف، المکتبة الحیدریة، چاپ دوم، ۱۳۸۵ق، ۱۹۶۵م، ۱۳۴۴ش. ‌    



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «بهترین راه برای توبه و استغفار»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۳/۱۱.    



جعبه ابزار