• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

برخورد با ستایش کنندگان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: تملق، اغراق، ستایش، چاپلوسی،تعریف، تمجید.

پرسش: در برابر افرادی که به مدح و ستایش از انسان می پردازند، چه واکنشی باید نشان داده شود؟

پاسخ: باید در نظر داشت افرادی که به مدح و ستایش انسان می‌پردازند دو گروه عمده می‌باشند:
گروه اول، افرادی هستند که از صمیم دل، محبت خویش را در قالب ستایش از انسان ابراز می‌دارند. در برابر این افراد، باید از گمان نیکشان تشکر کرده و با خوش‌رویی به آنان خاطر نشان کرد که به جای مدح و ستایش، برای عاقبت به خیری و باقی ماندن در راه مستقیم دعا کنند. گروه دوم، متملقانی چاپلوس‌اند که از مدح و ستایش خود، یا منفعت خویشتن را دنبال می‌کنند و یا وسوسه‌گرانی هستند که قصد نابود کردن ارزش‌های معنوی و اخلاص درونی انسان‌ها را دارند. در مقابل این افراد یا باید به تندی برخورد کرد



بنده به لطف و عنایات خداوند متعال، افتخار مداحی اهل بیت عصمت (علیهم‌السلام) را دارم، مستمعین و عزاداران حاضر در مجالس بنده، گاه از این جانب بسیار تعریف می‌کنند و سخنانی درباره بنده می‌گویند که انصافاً شایسته آن حرف‌ها نیستم، از یک سو می‌دانم که در علم اخلاق آمده است که مؤمن باید نفس خود را تهذیب کرده و نسبت به مدح و تعریف‌هایی که از او می‌شود بی تفاوت باشد و از سوی دیگر، دلم راضی نمی‌شود که در مقابل مهر و محبت آنها بی تفاوت باشم، لطفاً این جانب را راهنمایی فرمایید.


آنچه در علم اخلاق و خودسازی اهمیت دارد، این است که انسان از تعریف دیگران دچار عجب و خودبرتربینی نشده و از مسیر بندگی خارج نشود.
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در توصیه‌ای به امام علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: "اگر فردی در حضورت تو را مورد مدح و ستایش قرار داد، چنین بگو: خدایا! مرا بهتر از آنچه آنان می‌پندارند قرار ده و به خاطر سخنان ستایش آمیز آنان، مرا مؤاخذه مکن!

۲.۱ - برخورد با ستایش کنندگان

اکنون در برابر ستایش کنندگان چه باید کرد؟
باید در نظر داشت افرادی که به مدح و ستایش انسان می‌پردازند دو گروه عمده می‌باشند که برخورد با هر کدام، روش خاص خود را می‌طلبد:

۲.۱.۱ - گروه اول

گروه اول، افرادی هستند که از صمیم دل، محبت خویش را در قالب ستایش از انسان ابراز می‌دارند. در برابر این افراد، باید از گمان نیکشان تشکر کرده و با خوش‌رویی به آنان خاطر نشان کرد که به جای مدح و ستایش، برای عاقبت به خیری و باقی ماندن در راه مستقیم دعا کنند. در ضمن، با به خاطر آوردن کاستی‌ها و گناهان در ذهن خویشتن، این باور را در خود به وجود آورد که شاید شایسته این همه تعریف نبوده و تلاش کند که باطن خود را نیز به ظاهر خود رسانده و یا از آن فراتر ببرد.

۲.۱.۲ - گروه دوم

گروه دوم، متملقانی چاپلوس‌اند که از مدح و ستایش خود، یا منفعت خویشتن را دنبال می‌کنند و یا وسوسه‌گرانی هستند که قصد نابود کردن ارزش‌های معنوی و اخلاص درونی انسان‌ها را دارند. در مقابل این افراد یا باید به تندی برخورد کرده (و به تعبیر پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) بر صورتشان خاک پاشید) و یا این که واکنش سردی در مقابل ستایش متملقانه آنان نشان داده تا زشتی رفتار خود را دریابند.
مولای متقیان بعد از آن که افرادی در مقابل حضرتش به ستایش او پرداختند، فرمود:"خدایا تو از من به خودم آگاه‌تری و من نیز خودم را بهتر از دیگران می‌شناسم! خدایا مرا بهتر از آنچه آنان گمان می‌کنند قرار ده و آنچه از کاستی‌هایم که نمی‌دانند را ببخش"!


۱. حرانی، حسن بن شعبه، تحف العقول، ص۱۲.    
۲. شیخ صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۱۱، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۳ ه ق.    
۳. امام علی (علیه السلام)، نهج البلاغه، کلمات قصار، ۹۴.    



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «برخورد با ستایش کنندگان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۷/۵.    



جعبه ابزار