برخورد با دیگران
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: برخورد با دیگران، صفات، دوستان خوب و بد، احترام.
پرسش: بنده در برخورد با دیگران دچار مشکلاتی هستم؛ اولاَ: در اولین برخورد با دیگران چه برخوردی کنم و چه‌گونه نسبت به آن‌ها حساب باز کنم؟ ثانیاً: با افرادی که تازه آشنا شدم، درصورتی‌که منکری انجام دهند، چه وظیفه‌ای دارم؟ ثالثاً اگر با یک هم‌خانه‌ای مشکل سلیقه‌ای یا شرعی پیدا کردم، چه‌گونه برخورد نمایم؟ رابعاً: چه کار کنم تا برای کارهایی که انجام می‌دهم، با بی‌محبتی مواجه نشوم و در آخر در مورد دوستی که خیلی پرتوقع و کم‌کار و از خود راضی است، چه بکنیم؟
پاسخ:
برخورد با دیگران فرآیندی است که فرد متناسب با ظرفیت روحی و
شخصیت خویش آن را سامان می‌دهد. عموماً روابط اجتماعی افراد دچار مشکلاتی می‌شود. یکی از این مشکلات در پیدا کردن دوست شایسته می‌باشد. مشکل دیگر نحوه برخورد مناسب با دوستان می‌باشد تا این‌که هم آن‌ها را حفظ کنیم و هم منافع ما ضربه نخورد و به عبارتی چگونه با خطاهای آن‌ها برخورد کنیم تا بهترین نتیجه برای ما حاصل شود. عمدتاً سؤالات شما به این مشکلات مذکور برمی‌گردد. یا دوستان شایسته ندارید و یا در برخورد با دوستان خود نکاتی را که خواهد آمد، رعایت نمی‌کنید.
امید است که با
مطالعه این مطالب به جواب سؤالتان برسید.
احمق،
بخیل، بدکار و دروغ‌گو چهار گروه اجتماعی هستند که نباید با آن‌ها
دوستی ورزید. دوستی یعنی این‌که
انسان در
زندگی با هم‌نشینان خود همراهی کند تا در زمینه‌ای که با هم اشتراک دارند، از یکدیگر بهره ببرند و از دوستی این چهار گروه هیچ‌گونه خیری، نه در
دنیا و نه در
آخرت، امید نمی‌رود. دوست بر تو تأثیر می‌گذارد؛ هم‌چنان‌که تو نیز بر او تأثیر می‌گذاری.
این نکته مسلم است که به سبب تأثیر تدریجی و عمیق دوستان بر یکدیگر که به مرور زمان نیز شدت می‌یابد، صفات آنان نیز به هم منتقل می‌شود.
کسانی که اهل
دانش،
حکمت و فرزانگی،
عقل و خرد، زهد و پارسایی، نیکی و فضیلت، یک‌رنگی و صمیمیت بوده و خوی بزرگوارانه دارند، لایق
دوستی و هم‌نشینی هستند. بنابراین، دوست واقعی آن است که دوستی‌اش مایه زینت آدمی باشد و هرگاه به او خدمتی کنی، نگهداریت کند و در معرض خواری و ذلت قرارت ندهد، در سختی و رفاه یاریت رساند، سخنت را تصدیق کند و گفتارت را
دروغ نشمارد، هرگاه به او نیکی کردی، پاسخش را به نیکی دهد، اگر عیبی از تو
آشکار شد، آن را بپوشاند، اگر نیکی و خوبی دید، بازگویش کند. دوست واقعی لغزش‌های دوست را بوق و کرنا نمی‌دهد؛ بلکه خداگونه عیب‌پوشی می‌کند.
برخی راه‌های چگونگی حفظ دوستان خوب، عبارت‌اند از:
برای همکاری با هر انسانی پیش از هر چیز باید به او
احترام بگذاریم. برای به دست آوردن و حفظ دوستان و جلب نظر و
محبت مردم به خود، باید هنر احترام نهادن به آنان را، خواه در امر بزرگ و پر اهمیت یا در مسائل بسیار کوچک و جزئی زندگی بیاموزیم. برای این کار اولاً باید دیگران را کوچک نشماریم و ثانیاً خود را بزرگ نشماریم.
هر کسی را که ملاقات می‌کنید، دست‌کم در یکی از جنبه‌ها، خود را از شما برتر می‌داند و تنها راه نفوذ در
قلب او آن است که مستقیماً به او بفهمانید که به اهمیت وی معترفید و این
اعتراف به‌دور از هرگونه چاپلوسی و ریاست است، پس تحسین کنید تا به طرف نزدیک شوید و در دل او نفوذ کنید.
اگر می‌خواهید مردم را از خود برانید و آن‌ها را وادار کنید که پشت سرتان به شما بخندند و تحقیرتان کنند، طبق این دستور
عمل کنید: «به هیچ‌کس فرصت صحبت کردن ندهید. دائم از خودتان حرف بزنید. اگر فکری به ذهنتان رسید و طرف مقابل هم مشغول صحبت بود، منتظر نمانید که حرفش تمام شود. او از شما زرنگ‌تر و زیر‌ک‌تر که نیست؛ پس چرا وقتتان را به شنیدن چرندیات او تلف کنید؟! مستقیماً در کلامش بدوید و در وسط صحبت کردن حرفش را قطع کنید!».
البته باید توجه کرد که گوش دادن یک هنر است و هر کس این هنر را داشته باشد، دوستان زیادی خواهد داشت.
مجادله یعنی آن‌که هر یک از طرفین سعی کند به نحوی و از هر طریقی، برحق بودن خود و بر باطل بودن طرف مقابلش را به اثبات رساند و آن‌چه در این میان مورد نظر نیست، رسیدن به حقیقت است. مجادله از نظر
اسلام حرام است؛ هرچند مجادله‌گر به حق باشد. در حقیقت بهترین وسیله برای جلب انسان مجادله‌گر به سوی خود ترک مجادله است؛ البته این به معنی کوتاه آمدن در مقابله کسی که
عادت به حق‌خوری دارد، نیست.
شاید مهم‌ترین خلأ اخلاقی انسان، عادت به سرزنش کردن دیگران باشد. هر انسانی به‌راحتی می‌تواند دیگران را
سرزنش کند؛ اما باید بدانیم که سرزنش و عتاب موجب رانده شدن افراد می‌شود؛ زیرا مردم طبیعتاً از افراد سرزنش‌کننده و ملامتگر
نفرت دارند! پس بهتر است، اگر شخصی را مأمور انجام عملی کردید و او به نحو مطلوب وظیفه‌اش را انجام نداد، سرزنش و توبیخش نکنید؛ بلکه هدیه‌ای به او تقدیم کنید و بگویید: دفعه دیگر کارت را بهتر انجام بده. در چنین صورتی وجدانش او را سرزنش خواهد کرد و در آینده کارش را بهتر انجام خواهد داد.
چگونه با خطاها برخورد کنیم؟
قبل از پاسخ به این سؤال، باید بدانیم که هم بزرگ کردن اشتباهات روشی نادرست است و هم چشم‌پوشی از آن‌ها. نه «انتظار نداشتن خطا» رواست و نه بزرگ کردن آن. کما این‌که «خو گرفتن» بر خطاهای خود و دیگران نیز روا نیست. با این مقدمه نوبت این سؤال است که اگر دیگران نسبت به ما مرتکب خطا شدند، با خطاهای آن‌ها چگونه برخورد کنیم؟
جواب: نخستین گام این است که لغزش‌های مردم را پی‌جویی نکنیم و معایب و خطاهایشان را به رخ آن‌ها نکشیم.
دومین گام در برخورد با خطاهای دوستان این است که اگر خطایی از آنان دیدیم، آن را حمل بر خوبی کنیم نه بدی و اگر محملی برای آن نیافتیم، عیبش را بپوشانیم.
سومین گام در برخورد با خطاهای دیگران این است که اگر دوستان مرتکب خطا شدند،
غرور آن‌ها را جریحه‌دار نکنیم.
البته اگر خطا و منکر او علنی شده و اصرار بر آن دارد، باید محترمانه و بدون پرخاش نسبت به عملکرد او تذکر دهیم. (مراتب
امر به معروف و
نهی از منکر را ببینید).
یکی از نکات بسیار مهمی که ما باید در روابط بین فردی رعایت کرده و حتی باید آن را آموزش ببینیم، قاطعیت است. قاطعیت یعنی برقراری روابط صادقانه، صریح توأم با احترام متقابل. این تکنیک با گفت‌وگوی صمیمانه و اثربخش شکل می‌گیرد. قاطعیت روابط را برای دو طرف رضایت‌بخش و تبدیل به حالت برد، برد (
رضایت دو طرف) می‌کند و گاهی گفت‌وگو و شفاف کردن حدود رابطه‌ها به شکل صریح و در عین حال صادقانه و محترمانه مانع بسیاری از دل‌خوری‌ها در روابط می‌شود؛ به عنوان مثال اگر می‌خواهید مدیری انتخاب کنید، قبل از احترام بر کار؛ وظایف، قراردادها، مدت کار کردن و ساعات کاری را مشحص کنید. در این صورت هم احترام هم‌دیگر را بیش‌تر خواهید داشت و هم مورد
تهمت هم‌دیگر واقع نشده و هم از لحاظ روحی و روانی آسایش بیش‌تری را
تجربه خواهید کرد و
دوستی شما پایدار می‌ماند. ممکن است همین احساسی که شما دارید، واقعاً دوست شما هم همین احساس را داشته باشد و واقعاً گمان کند
حق او خورده شده و این به‌خاطر نبود قاطعیت یاد شده است.
برای
مطالعه بیش‌تر در این زمینه به کتاب مهندسی رفتار ارتباطی، نوشته نیما قربانی نشر سینه سرخ تهران رجوع فرمایید.
در این‌جا به مسائلی اشاره می‌کنیم که می‌تواند در پیوند با مردم و جذب هر چه بیش‌تر آن‌ها و تعمیق ارتباط با دوستان
معجزه می‌کنند:
هر رفتاری را که از دیگران نسبت به خود انتظار دارید، همان را با ایشان در پیش بگیرید؛
در برخورد با دوستان سعی کنیم که به نکات مثبت دوستان توجه داشته باشیم؛
سعی کنیم به دیدگاه دوستان خود با توجه و فهم سخنانشان بیش‌تر ارج نهیم؛
برای اصلاح دوستان نباید به آن‌ها دستور دهیم؛ بلکه خواسته خود را به صورت خواهش مطرح کنیم؛
سعی کنیم آبروی دوستان خود را پیش دیگران نریزیم؛
برای اصلاح دوستان خوبی‌های آن‌ها را مطرح کنیم و آن‌ها را بر کارهای خوب
تشویق کنیم؛
برای اصلاح دوستان به آن‌ها
اطمینان دهید که می‌توانند خود را اصلاح کنند؛
برای اصلاح دوستانی که مسؤلیت‌پذیری کم‌تری دارند، به آن‌ها مسؤلیت دهید. مسئولیت سپردن، گونه دیگری از اعتماد بخشیدن است و آن‌که به او مسئولیت می‌سپارید و
اعتماد می‌بخشید، سعی خواهد کرد خود را به حد تصوری که از او انتظار دارید، برساند و مأیوستان نکند.
با توجه به مطالب گفته‌شده، شما بهتر است دوستان خود را گزینش کنید و با افرادی که با معیارهای گفته‌شده برای دوست خوب سازگار هستند، رابطه صمیمی برقرار کنید؛ ثانیاً در برخورد با دوستان نیز اگر نکات گفته‌شده را به خوبی رعایت کنید، خواهید دید که مشکلات شما برطرف خواهد شد.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «برخورد با دیگران»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۲/۲۴.
