بدعت در دعا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دعا،
بدعت، نسبت دروغ به امام.
پرسش: دعاهایی که در
مفاتیح الجنان آمده است، مثلاً
زیارت عاشورا آیا می‌شود به جای جمله «اللهم ارزقنی شفاعة الحسین» ضمیر را به صورت جمع بیاوریم «اللهم ارزقنا شفاعة الحسین» یا در جاهای دیگر مثلاً «یا مقلب القلوب ثبت قلبی» را «ثبت قلوبنا» بگوییم، آیا این بدعت است یا نه؟
پاسخ: آن‌چه از طریق
امامان معصوم (علیهم‌السلام) وارد شده، همان باید خوانده شود و دخل و تصرف در آن جایز نیست؛ به ویژه اگر به قصد نسبت دادن آن دعا به
امام (علیه‌السلام) باشد که در این صورت علاوه بر نسبت
دروغ به امام (علیه‌السلام)، شخص تصرف‌کننده، بدعت بزرگی را مرتکب می‌شود؛ چون که معنی بدعت این است که چیزی را که جزء دین نیست، وارد
دین کنیم و جزء آن بدانیم.
ابتدا لازم است گفتاری از عالم فرزانه مرحوم حاج
شیخ عباس قمی مؤلف مفاتیح الجنان را بیاوریم، ایشان در
کتاب مفاتیح بعد از نقل
زیارت وارث چنین بیان می‌کند: این زیارت، معروف به زیارت وارث است و مأخذش کتاب
مصباح المتهجد شیخ طوسی است که از کتب بسیار معتبره معروفه نزد علماست و من این
زیارت را بلاواسطه از همان کتاب شریف نقل کردم. آخر
زیارت شهدا همین بود که ذکر شد: «فیا لیتنی کنت معکم فافوز معکم». پس این زیادتیها که بعضی بعد از این ذکر کرده‌اند: «فی الجنان مع النبیین و الصدیقین و الشهداء و الصالحین و حسن اولئک رفیقا السلام علی من کان فی الحائر منکم و علی من لم یکن فی الحائر معکم»، تمام این‌ها زیادی است. شیخ ما در کتاب
لؤلؤ و مرجان فرموده: این کلمات که متضمن چند دروغ واضح است، علاوه بر جسارت ارتکاب بر
بدعت و جسارت افزودن بر فرموده امام (علیه‌السلام)، چنان شایع و متعارف شده که البته چند هزار مرتبه در
شب و روز در حضور مرقد منور ابی‌عبدالله الحسین (علیه‌السلام) و محضر
ملائکه مقربین و مطاف
انبیا و مرسلین (علیهم‌السلام) به آواز بلند خوانده می‌شود و احدی بر ایشان ایراد نمی‌کند و از گفتن این دروغ و ارتکاب این
معصیت نهی نمی‌نمایند.
با توجه به کلمات این بزرگوار و روایاتی که در این مورد وارد شده‌اند، معلوم می‌شود آن‌چه که از طریق امامان معصوم (علیهم‌السلام) وارد شده، باید خوانده شود و دخل و تصرف در آن جایز نیست؛ به خصوص اگر به قصد نسبت دادن آن
دعا به امام (علیه‌السلام) باشد که در این صورت علاوه بر نسبت دروغ به
امام (علیه‌السلام)، شخص تصرف‌کننده، بدعت بزرگی را مرتکب می‌شود؛ چون که معنی بدعت این است که چیزی را که جزء دین نیست، وارد دین کنیم و جزء آن بدانیم.
مرحوم شیخ
کلینی رضی الله عنه از عبدالرحیم قصیر نقل کرده است که: دخلت علی ابی‌عبدالله (علیه‌السلام) فقلت: جعلت فداک انی اخترعت دعاء قال: دعنی من اختراعک.
خدمت
حضرت صادق (علیه‌السلام) رسیدم و عرض کردم فدایت شوم، من از پیش خود دعایی اختراع کرده‌ام. حضرت فرمود: بگذار مرا از
اختراع خود (یعنی آن را کنار گذار و برای من نقل مکن و نگذاشت که آن دعای جمع کرده خود را نقل کند و خود حضرت برای او دستورالعملی لطف فرمود).
و
شیخ صدوق عطرالله مرقده،
روایت کرده از
عبدالله بن سنان که گفت: قال ابوعبدالله (علیه‌السلام):
ستصیبکم شبهة فتبقون بلا علم یری، و لا امام هدی و لاینجو منها الا من دعا بدعاء الغریق، قلت: کیف دعاء الغریق؟ قال: یقول: یا الله یا رحمن یا رحیم یا مقلب القلوب ثبت قلبی علی دینک، فقلت: یا الله یا رحمن یا رحیم یا مقلب القلوب و الابصار ثبت قلبی علی دینک قال: ان الله عزوجل مقلب القلوب و الابصار و لکن قل کما اقول لک: یا مقلب القلوب ثبت قلبی علی دینک.
حضرت صادق (علیه‌السلام) فرمود که: زود است می‌رسد به شما شبهه، پس می‌مانید بدون نشانه و راهنما و پیشوای هدایت‌کننده و نجات نمی‌یابد در آن شبهه، مگر کسی که بخواند
دعای غریق را. گفتم چگونه است دعای غریق؟ فرمود می‌گویی: یا الله یا رحمان یا رحیم یا مقلّب القلوب ثبت قلبی علی دینک. پس گفتم: یا مقلب القلوب و الابصار ثبت قلبی علی دینک. حضرت فرمود: به‌درستی که
خداوند (عزوجل) مقلب قلوب و ابصار است؛ لکن بگو: چنان‌که من می‌گویم یا مقلب القلوب ثبت قلبی علی دینک.
تأمل در این دو
حدیث شریف، کافی است که در دعاها به سلیقه خود بعضی کلمات را زیاد نکنیم.
۱. لوءلوء مرجان، میرزا حسین نوری.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «بدعت در دعا»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۲/۱۱.
