• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

باب الحوائج

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: امام کاظم علیه‌السلام، باب الحوائج، حضرت اباالفضل العباس، حضرت نوح.
پرسش: لقب باب الحوائج را چه کسی به باب‌ الحوائجین داده‌ است؟
پاسخ:



حوائج جمع حاجه یا حائجه به‌معنای نیاز و خواسته است.


باب الحوائج یعنی کسی که برای برآورده شدن نیازها و خواسته‌ها به او متوسل می‌شوند و ناامید برنمی‌گردند.


حضرت امام کاظم ـ علیه‌السلام ـ و حضرت ابوالفضل العباس ـ علیه‌السلام ـ به این لقب در میان مردم مشهور شده‌اند؛ همچنان‌که در برخی کتب به این مطلب اشاره شده است.




۴.۱ - روایتی از صاحب شرح منهاج الکرامه

در مورد امام کاظم ـ علیه‌السلام ـ صاحب شرح منهاج الکرامه از ابن جوزی نقل می‌کند:...
... و هو المعروف بباب الحوائج لانه ما خاب المتوسل به فی قضاء حاجته قطّ؛
[۲] میلانی، سیدعلی حسینی، شرح منهاج الکرامه، ص ۱۷۰، به نقل از ابن الجوزی.
یعنی (امام کاظم علیه‌السلام) به باب الحوائج معروف هستند؛ برای اینکه هیچ توسل کننده‌ای در برآورده شدن خواسته‌اش از ایشان نا امید نشده است.

۴.۲ - روایتی از صاحب شرح احقاق الحق

و صاحب شرح احقاق الحق از ابن صالحه نقل می‌کند:
... و یعرف بالعراق بباب الحوائج الی الله لنحج مطالب المتوسلین الی الله تعالی به؛
[۳] مرعشی نجفی، سیدشهاب‌الدین، شرح احقاق الحق، چاپ کتابخانه آیت‌الله مرعشی، قم، ج ۱۲، ص ۳۰۰، از مطالب السول ابن طلحه.
یعنی حضرت امام کاظم ـ علیه‌السلام ـ در عراق به باب الحوائج مشهور است؛ به‌خاطر برآورده شدن خواسته‌های متوسلین به ایشان به‌سوی خدای تعالی.




۵.۱ - روایتی از صاحب کتاب شهدای اهل‌بیت

و در مورد حضرت ابوالفضل العباس ـ علیه‌السلام ـ صاحب کتاب شهدای اهل‌بیت نقل می‌کند: «... و هو من اکثر القابه شیوعا و انتشاراً بین الناس فقد آمنوا و ایقنوا انّه ما قصده ذو حاجةٍ بنیةٍ خالصه الاّ قضی الله حاجته؛ یعنی لقب باب الحوائج از شایع‌ترین و مشهورترین لقب‌های ایشان است بین مردم و به تحقیق می‌دانند و یقین دارند که هیچ حاجت‌مندی با نیت خالص به ایشان مراجعه نکرده مگر اینکه خدا حاجتش را برآورده کرده است.»
[۴] شاکری، حاج حسین، شهداء اهل البیت (قمر بنی‌هاشم)، ستاره، چاپ اول، ۱۴۲۰ ق، ص ۲۲.





۶.۱ - از سوی مردم

و هیچ روایتی پیدا نکردیم که یکی از معصومین ـ علیهم‌السلام ـ این لقب را مختص به امام کاظم ـ علیه‌السلام ـ و حضرت ابوالفضل ـ علیه‌السلام ـ کرده باشند؛ بلکه این القاب از طرف مردم به‌خاطر رفع حوائجشان از آن حضرات درباره آنها شهرت یافته.

۶.۲ - از سوی خداوند متعال

ولی باید گفت طبق برخی روایات که اهل‌سنت هم نقل کرده‌اند، این لقب را خدای تعالی به اهل‌بیت ـ صلوات‌الله‌علیهم ـ داده است. و حتی پیامبرانش را توسط اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ نجات داده است؛ مثل حضرت آدم و حضرت نوح ـ علی‌نبینا‌و‌آله‌و علیهما‌السلام ـ و سایر پیامبران علیهم‌السلام. ما فقط به یکی دو نمونه از این روایات اکتفا می‌کنیم:

۶.۲.۱ - روایتی از علامه امینی

علامه امینی ـ رحمة‌الله‌علیه ـ در الغدیر از فرائد السمطین در ضمن روایت مفصلی از پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ نقل می‌کند که خدای تعالی به حضرت آدم ـ علیه‌السلام ـ فرمود:
... یا آدم هؤلاء صفوتی بهم انجیهم و بهم اهلکهم فاذا کان لک الی حاجةٌ فبهؤلاء توسَّل فقال النبی ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ... فمن کان الی الله حاجة فلیسأل بنا اهل البیت؛ یعنی، یا آدم! اینها برگزیدگان من هستند و به ایشان نجات می‌دهم و به ایشان هلاک می‌کنم آنها را و اگر حاجتی از من داشتی به ایشان توسل کن.
همچنان‌که معلوم شد خدای تبارک و تعالی در این روایت صراحتاً به پیامبرش می‌فرماید: اگر حاجتی از من داشتی، به ایشان متوسل شو.

۶.۲.۲ - روایتی از صاحب شرح احقاق الحق

و در مورد حضرت نوح صاحب شرح احقاق الحق نقل می‌کند از رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله: بعد از اینکه حضرت نوح ـ سلام‌الله‌علیه ـ کشتی را ساخت و میخ‌ها را به کشتی زد، پنج میخ به نام پنج تن به کشتی زد که پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در آخر این روایت مفصل فرموده‌اند: «و حملناه علی ذات الواح و دسر»: الالواح خشب السفینه و نحن الدسر و لولانا ما سارت السفینه باهلها؛
[۷] شرح احقاق الحق، ج ۹، ص ۲۰۵. به نقل از سیوطی.
منظور از الواح، چو‌ب‌های کشتی هستند و منظور از «دسر» در آيه شريفه ما هستيم و اگر ما نبوديم، کشتی سرنشينانش را حرکت نمی‌داد.


۱. ابن منظور، لسان العرب، بیروت، دار احیاء التراث، چاپ اول، ۱۴۰۵ ق، ج ۱، ص ۱۹۲.    
۲. میلانی، سیدعلی حسینی، شرح منهاج الکرامه، ص ۱۷۰، به نقل از ابن الجوزی.
۳. مرعشی نجفی، سیدشهاب‌الدین، شرح احقاق الحق، چاپ کتابخانه آیت‌الله مرعشی، قم، ج ۱۲، ص ۳۰۰، از مطالب السول ابن طلحه.
۴. شاکری، حاج حسین، شهداء اهل البیت (قمر بنی‌هاشم)، ستاره، چاپ اول، ۱۴۲۰ ق، ص ۲۲.
۵. الغدیر، ج ۲، ص ۳۰۰، به نقل از:فرائد السمطین، بیروت، نشر و چاپ دارالکتب العربی، ۱۳۷۹.    
۶. قمر(۵۴)، آیه ۱۳.    
۷. شرح احقاق الحق، ج ۹، ص ۲۰۵. به نقل از سیوطی.



سایت اندیشه قم    


رده‌های این صفحه : امام کاظم | توسل | فضائل اهل بیت




جعبه ابزار