• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تکالیف دینی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلید واژه: تکلیف، حقوق.
پرسش: تکلیف از لحاظ دینی چند قسم است؟
پاسخ: ‌تکلیف پنج نوع هست، واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح.



تکلیف یعنی چیزی از کسی خواستن و تقاضا کردن چیزی از کسی که در آن رنج و زحمت باشد و این اصطلاح از کلفت مأخوذ است. مثلاً امر و نهی خداوند، بندگان خود را بر انجام چیزی تکلیف گفته می‌شود.
[۱] . سید مصطفی حسینی دشتی، معارف و معاریف، نشر دانش، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۶۵۶.



تکالیف پنج نوع هستند.

۲.۱ - واجبات

واجبات مثل نماز، روزه، حجّ، جهاد و غیره که بر انسان لازم است آنها را انجام دهد و اگر انجام دهد مزد و ثواب دارد و اگر انجام ندهد عقاب و گناه دارد.

۲.۲ - محرمات

محرمات مانند دزدی، رشوه خواری، حرام خوری و غیره که اگر انسان انجام دهد گناه کرده و عذاب می‌شود و اگر انجام ندهد ثوابی ندارد.

۲.۳ - مستحبات

مستحبات مانند نمازهای نافله یا روزه‌های ماه رجب یا شعبان یا غیره، که اگر انجام دهد ثواب و پاداش دارد و اگر انجام ندهد چیزی بر او نیست.

۲.۴ - مکروهات

مکروهات مانند لباس سیاه در نماز پوشیدن، یا غذای داغ خوردن و غیره که این مکروهات در عبادات یک معنا دارد و آن اینکه ثواب عبادت را کاهش می‌دهد.
و در غیر عبادات معنایش این است که آثار وضعی دارد و مثلاً قساوت قلب می‌آورد و انسان را به سوی گناه می‌کشد، یعنی اینکه ترک مکروهات مطلوب و سفارش شده است.

۲.۵ - مباحات

مباحات مثل خوابیدن در روز، آب خوردن وغیره که ترک یا انجام آن مساوی است.


تقسیم دیگر تکالیف به دو قسم حقوق الهی (تکالیف الهی) و حقوق اجتماعی هست.

۳.۱ - حقوق الهی

تکالیفی که در مقابل خداوند متعال است، یعنی حقوقی که نسبت به خدای متعال باید انجام دهد مثل نماز، روزه، حجّ که به اینها حقوق الهی می‌گویند.

۳.۲ - حقوق اجتماعی

تکالیفی که در مقابل اجتماع دارد مثل حقوق پدر و مادر و حقوق همسایه، حقوق دوست و حقوق همسر و غیره که به اینها حقوق اجتماعی می‌گویند؛ یا تکالیفی که نسبت به خودش دارد و باید نسبت به خودش ملتزم باشد، مثل عدم شهوت‌پرستی، عدم شکم بارگی، عدم ایذاء بدن خود و غیره که به اینها حقوق فردی اطلاق می‌شود. که خداوند متعال و شرع مقدس اینها را واجب کرده است و برای انجام آنها ثواب و ترک آنها عقاب معین کرده است.
امام سجاد ـ علیه السلام ـ می‌فرمایند: «و حَقُّ البصَرانْ تَغُضُه عمّا لا یحلّ لک و تعتَبِرَ بالنّظریه»؛ حق بینایی آن است که آن را از حرام بپوشانی و با نگرش در پدیده‌های عالم از آنان عبرت بگیری.


۱. . سید مصطفی حسینی دشتی، معارف و معاریف، نشر دانش، ۱۳۷۶ش، ج۳، ص۶۵۶.
۲. الامالی، شیخ صدوق، ص۳۶۸، انتشارات اسلامیه، ۱۳۶۲ش.    



سایت اندیشه قم    


رده‌های این صفحه : تکلیف | فقه




جعبه ابزار