امام سجاد و عاشورا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام سجاد علیه‌السلام،
عاشورا.
پرسش: نقش
امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ در حماسه عاشورا و حفظ آثار آن چه بود؟
پاسخ: امام حسین ـ علیه‌السلام ـ براساس وظیفه الهی خویش و با هدف احیای
اسلام و جلوگیری از انحراف در
دین و برای زنده نمودن
سنت نبوی و روشن نمودن این قضیه که اسلام راستین غیر از آن اسلامی است که
بنی‌امیه در جامعه مطرح کرده‌اند، قیام نموده و برای همیشه تاریخ روشن کرد که مکاتب و
مذاهب خارج از مسیر
اهل‌بیت باطل است.
امام حسین ـ علیه‌السلام ـ با قربانی کردن خود و بهترین یارانش در این راه، هدف خود را به آیندگان درس داد. و نشان داد که فرزند
رسول خدا و معیار
حق و اسلام و قرآن است و بنی‌امیه و سایر خلفا همه از مسیر حق خارج هستند. درحقیقت هدف
امام پاسداری از امامت بود که امام
سجاد ـ علیه‌السلام ـ با مواضع خاص که با توجه به شرایط خاص زمان خود این هدف امام را محافظت نمود و استمرار مسیر هدایت را با امامت استوار نمود و تمام اهداف قیام امام حسین را در دوره
اسارت و پس از آن تبیین نمود.
برای رهایی از ذلت و بردگی و بازیابی
عزت و آزادگی و فراهم ساختن زمینه یک انقلاب ریشه‌دار و بنیادی در سطح گسترده بر ضد بیداد و
اختناق، راهی جز آگاهی و بیدارسازی مردم نیست. امام حسین ـ علیه‌السلام ـ برای رسیدن به هدف مهم به امر خداوند
قیام نمود. این حماسه تاریخی دو مرحله داشت: ۱. مرحله اول روز عاشورا؛ ۲. مرحله دوم: بعد از عاشورا...
در روز عاشورا امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ مبتلا به بیماری سختی بود، با این وجود وقتی ندای «هل من ناصر» امام حسین ـ علیه‌السلام ـ را شنید، با آنکه از شدت ضعف و ناتوانی قدرت برداشتن
شمشیر را نداشت؛ راه میدان را در پیش گرفت،
ام‌کلثوم خواست مانع شود، امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ فرمود: «ای عمه! دست از من بردار و بگذار تا پیش روی پسر
پیغمبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ جهاد کنم.» حضرت
سیدالشهدا ـ علیه‌السلام ـ به خواهرش فرمود: «بازدار او را تا کشته نگردد و زمین از نسل آل‌محمد ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ خالی نماند.» بدین ترتیب امام
زین‌العابدین ـ علیه‌السلام ـ به‌عنوان یک مجاهد ـ با وجود بیماری شدید ـ در جهاد شرکت جست و به‌عنوان مطیع مطلق
ولایت به‌سوی خیمه بازگشت تا به‌گونه‌ای دیگر برای ادامه
جهاد وارد عرصه پیکار شود.
این مرحله از عصر عاشورا آغاز گردید و
پرچم خونین
عاشورا به دست امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ برافراشته شد. امام ـ علیه‌السلام ـ مبارزات خود را در ابعاد گسترده‌ای آغاز نمود و از هر فرصتی در این راستا استفاده کرد که مهم‌ترین آنها را می‌توان در چند بخش زیر خلاصه کرد:
امام ـ علیه‌السلام ـ برای روشنگری مردم و تبیین معارف حقه و پرده‌برداری از چهره منفور
بنی‌امیه خطبه‌هایی ایراد فرمودند که اهم آنها از این قرار است:
امام ـ علیه‌السلام ـ به جمعیتی که برای تماشای
اسیران آمده بودند اشاره کرد که ساکت شوند، همه
سکوت کردند، آنگاه پس از
ستایش خدای متعال خود را معرفی فرمود و با سخنان کوتاه و جانگداز در آن محیط اختناق و ارعاب، طوفانی به پا ساخت. خطبه امام ـ علیه‌السلام ـ چنان در عمق
روح و جان مردم نفوذ کرد که ناگهان از هر سو صدای شیون و ندای ندامت بلند شد و مردم همگی از آن حضرت اعلام حمایت نمودند و از دشمنان آنان برائت جستند.
مردم شام در اثر تبلیغات چهل ساله
معاویه شناخت صحیحی از اسلام و خاندان
نبوت ـ علیهم‌السلام ـ نداشتند. امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ با کلام خود در مجلس یزید و در مقرّ
حکومت اموی غوغایی ایجاد کرد و در میان اقشار مختلف مردم چنان تحولی به وجود آورد که
یزید ترسید شورش شود و به مؤذن دستور داد اذان بگوید اما با ادامه سخنان امام ـ علیه‌السلام ـ فشار افکار عمومی بر یزید اوج گرفت و او مجبور شد بر خلاف مواضع قاطع قبلی، خود را تبرئه کند و مسئولیت فاجعه
کربلا را به گردن
ابن زیاد اندازد.
هنگامی که کاروان امام ـ علیه‌السلام ـ به نزدیکی مدینه رسید مردم مطلع شده و به استقبال آنها آمدند، امام ـ علیه‌السلام ـ در میان آنها
خطبه شورانگیزی ایراد فرمودند و در ضمن آن صحنه جانگداز عاشورا و جنایات بنی‌امیه را بازگو کردند و با بیانات روشنگرانه خود پرده از
حکومت جائر یزید برداشتند.
و اذهان مردم مدینه را نسبت به بنی‌امیه آگاه کردند و این زمینه‌ای شد که بسیاری از قیام‌ها بر علیه
امویان در مدینه شکل بگیرد.
امام
زین‌العابدین ـ علیه‌السلام ـ در محیطی که ارعاب و اختناق حاکم بود مباحث سیاسی و
اصول اعتقادی را در قالب دعا بیان می‌فرمود که مهم‌ترین آنها مسئله
امامت و
رهبری حقیقی
جامعه اسلامی و
غصب و تصاحب آن توسط حکام جور بود.
اینان کسانی بودند که فکر و
ذهن مردم را به سوی بنی‌امیه جهت می‌دادند و آنان را با وضعی که بنی‌امیه طالب آن بودند در جامعه حاکم باشد، عادت می‌دادند و افکار ناشایست و فرهنگ نادرست اموی را در قالب اسلام به خورد مردم می‌دادند؛ به‌عنوان مثال برخورد شدید امام ـ علیه‌السلام ـ با
محمد بن مسلم زهری محدث برجسته درباری است.
واقعه عاشورا در افکار عمومی برای حکومت اموی بسیار گران تمام شد و
مشروعیت آن را زیر سؤال بود، اما برای اینکه این فاجعه عظیم فراموش نشود امام با
گریه بر
شهیدان و زنده نگه‌داشتن خاطره آنان مبارزه منفی را به صورت گریه ادامه داد.
شكی نيست كه اين اشک‌های سوزان ريشه عاطفی داشت؛ اما چگونگی برخورد آن حضرت با اين موضوع اثر و نتيجه
سیاسی داشت. يادآوری مكرر قضيه كربلا نمی‌گذاشت
ظلم و جنايات حكومت بنی‌اميه از خاطره‌ها فراموش شود.
بنابراين
سیدالشهدا ـ عليه‌السلام ـ حماسه بزرگی در روز عاشورا و در
زمین كربلا خلق نمود و امام سجاد ـ عليه‌السلام ـ اين حادثه تاريخی را از قيد زمان و مكان رها نمود و شعار «كل يوم عاشورا و كل ارض كربلا» را جاودانه ساخت.
تربیت شاگردان و اصحاب خاصی كه هريك از آنها حافظ دستاوردهای
مکتب عاشورا و
امامت بودند.
سایت اندیشه قم
