الگوی زندگی حضرت زهرا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: زندگی حضرت زهرا ،
روش همسرداری ،
تربیت فرزند ، رفتار با مردم.
پرسش: چگونگی تطبیق الگوی زندگی حضرت زهراعلیها السلام با زندگی ما در عصر حاضر بیان فرموده مثل تطبیق الگوی چگونگی
ازدواج ، نحوه رفتار با همسر، و نحوه حضور زن در فعالیت‌های اجتماعی؟ بررسی و شرح زندگی بانوی بزرگ
اسلام .
پاسخ: در زیر به طور مختصر به روش همسرداری، تربیت فرزندان، کیفیت برخورد با مردم و اجتماع، چگونگی حضور در جامعه و فعالیت‌های اجتماعی در سیره آن حضرت خواهیم پرداخت.
حضرت صدیقه کبری فاطمه زهرا علیها السلام موضوعی نیست که در یک پاسخ بگنجد و یا از عهده کسی برآید. حقیقت و ارزش وجودی آن بزرگوار را کسی جز
خدای متعالی و اولیاء خاص او
صلوات اللّه علیهم نمی‌داند، اما با این همه مگر نه این است که خاندان
نبوت ، هادیان خلقند و زندگی و کلام‌شان حجت و الگوی مردمان، پس شناخت و بهره گرفتن از هدایت آنان در حدّ امکان، وظیفه‌ای است که سخت به انجام آن نیازمندیم.
تمام زندگی حضرت زهراعلیها السلام الگو و اسوه است. اینک به موارد الگویی زندگی حضرت زهرا علیها السلام می‌پردازیم:
می‌بینیم که فاطمه از لحظه ورود به خانه گلی اما نورانی
امام علی علیه‌السلام تا آخرین روز زندگی، بر سر پیمان خود بود. این از فرازهای برجسته زندگی حضرت فاطمه علیها السلام است، که از همان آغاز ورود به خانه همسر، تمام شخصیت و هویت خود را چنان بروز دهد که تا پایان مسیر مشخص باشد. پاسخ صریح و زیبای علی علیه السلام به
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در فردای عروسی، مؤیدی است، بر آنچه گفته آمد. علی علیه‌السلام در این جواب کوتاه و عمیق، فاطمه را بهترین یار و مددکار، در
طاعت حق معرفی می‌کند. وقتی پیامبر صلی الله علیه و آله از او پرسید که زهرا علیها السلام را چگونه یافتی؟ عرض کرد:"نِعْمَ الْعَوْنُ عَلی طاعَةِ اللّهِ"
فاطمه چه خوب یاوری برای طاعت الهی است.
و هنگامی که پیامبر صلی الله علیه و آله همین پرسش را از فاطمه علیها السلام کرد، پاسخی شنید:"خَیْرُ بَعْل" بهترین شوهر است که حکایت از کمال رضایت و خشنودی زهرا علیها السلام می‌کند.
تعاون بر
تقوا ،
نیکی از ارکان زندگی مشترک علی علیه‌السلام و فاطمه علیها السلام بود و شاید یکی از بهترین و شکوهمندترین نشانه‌های آن این است که زهرا علیها السلام در طول زندگی پر فراز و نشیب خود با علی علیه‌السلام هیچ گاه از وی تقاضایی ننمود که اجابت آن برای علی علیه‌السلام مشکل و موجب
اذیت وی باشد. لباس،
زینت ، اثاث خانه، مسکن وسیع و امثال آن خواسته‌هایی است که معمولاً هر زنی به خود اجازه می‌دهد که از همسر خویش درخواست نماید، امّا زهرا علیها السلام هرگز همسرش را برای تهیه این نوع خواسته‌ها به زحمت نینداخت. حتی وقتی در بستر
بیماری بود و علی علیه‌السلام با دلی پر از
عشق و
محبت ، از او خواست که اگر خواسته‌ای دارد ابراز کند، زهرا علیها السلام از بیان تقاضای خود ابا می‌کرد. علی علیه‌السلام فرمود: (فاطمه جان، چیزی از من بخواه). و هنگامی که زهرا علیها السلام را همچنان ساکت و آرام دید، او را
سوگند داد که از او تقاضایی کند. فاطمه که دیگر سکوت را جایز نمی‌دید، گفت: اکنون که سوگندم دادی اگر اناری باشد، مایل هستم. علی علیه‌السلام از این که دید همسرش بعد از سال‌ها زندگی و
قناعت ، بالاخره از او درخواستی کرده است، برای انجام خواسته او با خوشحالی از خانه بیرون آمد که مشروح جریان آن، در کتاب‌های
تاریخی و روایی آمده است.
با کمی دقت در برخورد عاطفی و منطقی حضرت زهراعلیها السلام در می‌یابیم که آن بانوی بزرگوار، در ساختن
روح و
شخصیت فرزندان گرامی‌اش از ابزاری بسیار ظریف و دقیق استفاده کرده است، که بسیاری از آن‌ها در حال حاضر، میان روانشناسان
تربیتی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و خبرگان این فن، به نتایج مثبت آن
ایمان آورده‌اند. بی‌شک، این توفیق بی‌نظیر در تربیت کودکان، ناشی از معرفت عمیق و صحیحی است که
اسلام در مورد انسان، ارائه داده است. بنابراین اگر بگوئیم هر مکتبی به اندازه شناخت درستی که از
انسان دارد، در نظام تربیتی خود، به توفیقاتی دست می‌یابد، سخن به گزاف نگفته‌ایم و چون این آسمانی و الهی اسلام از کامل‌ترین و واقع بینانه‌ترین شناخت، در مورد انسان برخوردار است، بیش‌ترین توفیق را در قضیه
تربیت نسل بدست آورده، روش تربیتی و
اخلاقی حضرت فاطمه علیها السلام بهترین شیوه، و تجربه برای ساختن نسلی پاک و سعادتمند است. از این رو جا دارد که پیروان و ارادتمندان مکتب اسلام، با به کار بستن شیوه‌ها و ظرایف تربیتی آن حضرت در رشد و تربیت نسلی پاک، و پیشرو همت نموده،
سعادت دنیا و
آخرت فرزندان خود را بیمه کنند.
روح انسان به گونه‌ای ساخته شده که نیاز به
محبت و عطوفت، یکی از اساسی‌ترین نیازهای روحی او محسوب می‌شود، بدین جهت کودکان محروم از این نیاز
فطری ، دچار کمبودها و مشکلات روانی، و گاه نواقصی جسمی خواهند شد.
حضرت فاطمه علیها السلام که خود از سرچشمه محبت و عطوفت رسول خدا صلی الله علیه و آله سیراب گشتند و قلبش کانون محبت به همسر و فرزندان خود بوده، در این جهت نیز وظیفه مادری خود را به بهترین شکل انجام می‌داد.
سلمان می‌گوید: روزی فاطمه زهراعلیها السلام را دیدم که مشغول آسیاب بود. در این هنگام، فرزندش
امام حسین گریه می‌کرد، و بی‌تاب بود عرض کردم برای کمک به شما آسیاب کنم، یا بچه را آرام نمایم؟ ایشان فرمود:
"من به آرام کردن فرزند اولی هستم، شما آسیاب را بچرخانید"
از جمله مواردی که در شیوه تربیت حضرت زهرا علیها السلام جایگاه خاصی داشت، تحرک و
بازی کودکان بود. این فعالیت و تکاپو مقداری برای سلامتی و رشد مناسب کودک، ضروری است که حتی برای
تشویق آن‌ها به تحرک و بازی، بزرگترها نیز باید تن به بازی و جست و خیز بدهند.
نقل شده است که حضرت زهرا علیها السلام با فرزندش
امام حسن مجتبی‌علیه السلام بازی می‌کرد و او را بالا می‌انداخت و می‌فرمود: "پسرم حسن، مانند پدرت باش. ریسمان
ظلم را از حق برکن.
خدای را بپرست که صاحب نعمت‌های متعدد است، و هیچ گاه با صاحبان ظلم و تعدی، دوستی مکن". همچنین نقل شده که وقتی فرزندش حسین علیه السلام را بازی می‌داد این‌گونه می‌فرمود: "تو به پدر من ( پیامبر) شبیهی و به پدرت علی شباهت نداری". طبق همین نقل این بیت، موجب خنده و
تبسم حضرت علی علیه‌السلام شد.
یکی از نقش‌آفرینی‌های درخشان فاطمه علیها السلام بالا بردن
فرهنگ جامعه، رشد
فکر و
اندیشه مردم و رفع مشکلات و
شبهات آنان است. آن حضرت از مسائل ساده گرفته، تا پیچیده‌ترین مشکلات را پاسخگو بود، و این میسّر نبود، مگر با احاطه علمی، قوت فکری و همت بلند ایشان. این بانوی بزرگ
اسلام ، زجر
تبلیغ و رنج
تعلیم و تربیت را تحمل نموده، چون مشعلی فروزان در راه هدایت جامعه، نورافشانی کرده و با سوختن خود به دل و جان مردم، گرمی بخشید و پاسداری از ارزش‌ها و مفاخر اصیل، مبارزه پیگیر با
بدعت‌ها ،
جهل ، کجروی‌ها و رکود جامعه را خط مشی خود قرار داد. از این رو امت نیز باید، هر چه بیشتر به مقام و حقوق
رهبر خود آگاه گردد و خود را چون شاگردی
فروتن ، در برابر او احساس کند، و به دامان او چنگ زند، از نقص به
کمال ، و از ضعف به
قدرت ، و از ظلمت به نور برسد.
حضرت فاطمه علیها السلام نمونه کامل این مقصود است. ایشان از کودکی در متن اجتماع به سر برده، و با مردم همدم و همدرد بوده است. این بانو رابطه‌ای صمیمانه و عالمانه با یاران خود داشت.
زنی به خدمت حضرت زهراعلیها السلام رسید و عرض کرد: مادر پیر و ناتوانی دارم که در
نماز بسیار اشتباه می‌کند، مرا فرستاده تا از شما بپرسم که چگونه نماز بخواند. آن حضرت فرمود: هر چه می‌خواهی بپرس. آن زن سؤالات خود را مطرح کرد، تا به ده سؤال رسید و حضرت علیها السلام با روی گشاده جواب داد. زن از زیادی پرسش خود، شرمنده شد و گفت: شما را بیش از این زحمت نمی‌دهم. حضرت فاطمه علیها السلام باز هم بپرس. آن‌گاه برای تقویت روحیه وی چنین فرمود:ا گر به کسی کاری واگذار کنند، برای مثال از او بخواهند که بار سنگینی را به ارتفاع بلندی حمل کنند و در برابر این کار صد هزار دینار به او جایزه بدهند، آیا او با توجه به آن
پاداش احساس
خستگی می‌کند؟ زن جواب داد نه. آن حضرت فرمود: من در مقابل پرسشی که جواب می‌گویم از
خدا پاداشی به مراتب بیشتر دریافت می‌کنم و هرگز ملول و خسته نمی‌شوم. از
رسول خدا صلی الله علیه و آله شنیدم که روز
قیامت دانشمندان
اسلام در برابر خدا حاضر می‌شوند و به اندازه
علم و
تلاش و کوششی که در راه
آموزش و هدایت مردم داشته‌اند، از خدای خود پاداش می‌گیرند.
برای رسیدن به جامعه متعالی که در آن جامعه
شخصیت زن، به جایگاه حقیقی خود برسد، الگوی پذیری از اسوه زنان عالم حضرت زهرا علیها السلام ضروری است تا با نگاه کردن زن به زندگی سراسر
عبرت حضرت زهراعلیها السلام مثل
روش همسرداری ،
تربیت فرزندان ، کیفیت برخورد با مردم و اجتماع، چگونگی حضور در جامعه و فعالیت‌های اجتماعی، خود را در راستای رفتار آن بزرگوار قرار داده، تا به شأن و منزلت حقیقی نایل آید.
سایت اندیشه قم.
