اطاعت از پیامبر در قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلید واژه: اطاعت، پیروی، حضرت محمد
پرسش:با توجه به آیات قرآن آیا لازم است از
حضرت محّمد(ص) پیروی گردد؟آن ایات کدام است ؟
پاسخ: از نگاه
قرآن اطاعت از
پیامبر اسلام لازم است و این اطاعت در کنار اطاعت از خدا قرار داده شده و لازمه ایمان است و ثمره این اطاعت رسیدن به عزت و رحمت خاصه و فوز عظیم می باشد.
آری از نگاه قرآن اطاعت از پیامبر اسلام لازم است آن آیات بدین شرح است:
«قُلْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَالرَّسُولَ فإِن تَوَلَّوْاْ فَإِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ الْكَافِرِينَ »
در این آیه، اعراض و روگرداندن از اطاعت
رسول اکرم(ص) کفر تلقی شده است. یعنی اگر کسی از جهت اعتقادی رو برگرداند،
کفر عقیدتی دارد و اگر کسی معتقد باشد ولی در مقام عمل اعراض کند، کفر عملی دارد و در هر دو حال از
کافران (به معنای جامع) بشمار میرود.
«وَأَطِيعُواْ اللّهَ وَالرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ».
این رحمت خاصه است که در پرتو اطاعت ازخدا و
پیامبر نصیب مردم می شود.
رحمت خاص در قبال
رحمت عام و مخصوص
مؤمنان و
سالکان صراط مستقیم است.
«وَمَن يُطِعِ اللّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ»
در این آیه جنبه تشویق ملحوظ شد، به این بیان که
فوز عظیم که
بهشت جاودان نموداری از آن است و در پرتو پیروی از
خدا و رسول اکرم(ص) حاصل می شود، به پیروان خدا و رسول بشارت داده شد.
«وَمَن يَعْصِ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ نَارًا خَالِدًا فِيهَا وَلَهُ عَذَابٌ مُّهِينٌ»
سرپیچی و نافرمانی در برابر خدا و پیامبر، مایه عذاب دردناک و ذلت و خواری است. عزّت بی جا، ذلت بجا را به همراه دارد، چنانکه فروتنی در برابر فرمان خدا و پیامبر، زمینه فوز برزگ و عزت راستین را فراهم میکند. هون و خواری در اطاعتِ از هوی نهفته است و انسان هوس مدار، از نهفتگی خواری و زبونی غافل است.
«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا»
خداوند بعد از دستور پیروی از خود و رسول گرامی و
ائمه اطهار(ع) چنین فرمود:برای فصل خصومت و حل نزاعهای علمی و عملی به خدا و رسول او رجوع کنید. ارجاع مورد نزاع به خدا و رسول، بازگشت خوبی برای شما دارد.
«وَمَن يُطِعِ اللّهَ وَالرَّسُولَ فَأُوْلَئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَيْهِم مِّنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاء وَالصَّالِحِينَ وَحَسُنَ أُولَئِكَ رَفِيقًا»
اگر کسی مطیع خدا و پیامبر باشد، همراهان خوبی دارد، زیرا انبیا و صدیقان و شاهدان اعمال و صالحان، رفقای او و همراه مرافقی بر ای او هستند. همراه مرافق به کسی گفته میشود که رفیق خود را هدایت و حمایت میکند. به عبارت دیگر قافله بشری به سوی لقای حق در حرکت است و طی این مرحله طولانی بدون همرهی خضرِ ولایت، میسور نیست، و همراهان ضعیف نواز، مایه شادابی و امید اعضای قافله‌اند.
«وَأَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَاحْذَرُواْ فَإِن تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُواْ أَنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلاَغُ الْمُبِينُ»؛ و اطاعت خدا و اطاعت پیامبر کنید و
نافرمانی برحذر باشید، پس اگر روی گرداندید بدانید که بر عهده پیامبر ما جز ابلاغ آشکار نیست.
«وأَطیعوا اللهَ ورَسوله اِن کنتم مؤمنین».
«وَيُطِيعُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللّهُ».
این رحمت خاص است که در پرتو پیروی رسول اکرم(ص) ظهور میکند و بهره پیروان خدا و پیامبر میگردد.
«وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَخْشَ اللَّهَ وَيَتَّقْهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَائِزُونَ»
، «قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِن تَوَلَّوا فَإِنَّمَا عَلَيْهِ مَا حُمِّلَ وَعَلَيْكُم مَّا حُمِّلْتُمْ وَإِن تُطِيعُوهُ تَهْتَدُوا وَمَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ».
فائز و
رستگار کسی است که پیرو خدا و
رسول اکرم بوده و تقوای الهی را فراهم کند. هر کدام از رسول و
امت مسئولیتی دارند؛
رسول گرامی(ص) مسئول
تبلیغ آیات و
احکام الهی است، و
امت اسلامی مسئول فهم و پذیرش
دعوت الهی است. پیامبر پیام خود را رساند و شما بکوشید که به هدف والای او برسید.
«وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَن يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَمَن يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُّبِينًا»
یعنی گرچه شما خردمند و عالمید، اما جهان بینِ کامل نیستید. بسیاری از اسرار چون دردسترس
علوم انسانی یا تجربی نیست جامعه بشری نسبت به آنها امّی است و خداوند از میان امیین، پیامبر عالم و آگاه را
مبعوث کرده است. بنابر این مؤمنان در برابر
وحی آسمانی حق ندارند بگویند: ما نظرمان درباره ره آورد
پیغمبر ، چنین است، زیرا امّی نباید در برابر
معلم اظهار نظر کند.
«إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَئِكَ فِي الأَذَلِّينَ •كَتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَرُسُلِي إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ »
از آن جا که
عزت از آن خدا و
رسول و
مؤمنان است:« وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِينَ»
، کسانی که از پذیرش
رسالت رسول اکرم(ص) سرباز زده، منحرف شدند، ذلت دامنگیر آنها میشود. پس آن حضرت محور محبت و عداوت الهی نیز مدار عزت و ذلت است، بنابراین دوست داران و پیروان
رسول اکرم(ص) عزیز و محبوبند:«إِن كُنتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللّهُه»
، چنانکه منحرفان از رسالت آن حضرت، هم دشمنان خدایند و هم خوار و فرومایه:«وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْكَنَةُ»
، و اگر مطیع رسول اکرم نبود و راهش را جدا کرد و در شق و مرز دیگری حرکت کرد عقاب خداوند سخت است:«ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَمَن يُشَاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ».
حاصل این که چون محور ارزش و
کمال انسانی ،
فضایل نفسانی است:«إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ»
، و
رسول گرمی(ص) که مؤدب به
آداب الهی است و از خُلق عظیم بهره مند است «وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ،
از برجسته ترین مراحل تقوا متنعم است، پس کریمترین انسانها نزد خداوند می باشد، از این رو نمونه همه انسانهای کامل خواهد بود.
سایت مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی
