اضطراب اجتماعی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اضطرابِ اجتماعی، کنفرانس.
پرسش: چرا من در صحبت روزانه میان دوستانم در دانشگاه یا
خانواده و یا حتی در موقع پرسش و پاسخ در مقابل استاد اصلاً دچار اضطراب نمی‌شوم؛ اما در موقع کنفرانس دادن دچار اضطراب می‌شوم؟
پاسخ:
سؤالی که در این‌جا مطرح شده است می‌تواند مربوط به «اضطراب اجتماعی» یا «هراس اجتماعی» باشد؛ اما از آن‌جا که در سؤال فقط یک نشانه از نشانه‌های هراس اجتماعی ذکر شده است، نمی‌توان با
اطمینان اظهارنظر کرد که این مشکل به اضطراب اجتماعی مربوط می‌شود. خصوصاً که شما در موقعیت‌های دیگر مشکل ندارید؛ لذا احتمال دارد که شما نسبت به مسئله «کنفرانس» بیش از حد حساس شده‌اید یا بیش از اندازه برایتان سخت و دشوار جلوه کرده است. یا باورهای خاصی در مورد آن پیدا کرده‌اید. مثل این‌که «نباید نزد هم‌کلاسی‌ها ضایع شوم»، «باید بهترین کنفرانس را ارائه دهم» و باورهای شبیه این. این باورها شما را در هنگام ارائه کنفرانس دچار
اضطراب می‌سازد.
بههرحال چه اضطراب شما از نوع اضطراب اجتماعی باشد، یا به دلایل دیگر، هنگام ارائه کنفرانس دچار اضطراب می‌شوید، راه‌حل‌هایی برایتان ارائه می‌گردد که شما را در رهایی از اضطراب هنگام کنفرانس کمک می‌کند.
در مورد «اضطراب اجتماعی» در هر جامعه درصد قابل توجهی از
کودکان،
نوجوانان و بزرگ‌سالان با این عامل بازدارنده
رشد شخصیت اجتماعی، مواجه هستند. چه‌بسا دانش‌آموزان و دانش‌جویان هوشمند و خلاقی که در مدارس و دانشگاه‌ها فقط به دلیل کم‌رویی و اضطراب اجتماعی همواره از نظر پیشرفت تحصیلی و قدرت
خلاقیت و نوآوری نمره کم‌تری عایدشان می‌شود و
شخصیت واقعی و قابلیت‌های ارزشمند ایشان در پس توده‌ای از ابرها ناشناخته می‌ماند.
اضطراب یک پدیده گسترده و متنوعی است که تقریباًُ همه ما به‌گونه‌ای آن را در موقعیت‌های مختلف
تجربه کرده‌ایم.
بنابراین می‌توان گفت که اکثر قریب به اتفاق مردم در مواردی از زندگی اجتماعی خود به‌گونه‌ای دچار اضطراب شده‌اند. بعضی از کودکان و نوجوانان تقریباًُ در همه موقعیت‌های اجتماعی دچار اضطراب می‌شوند. برخی دیگر صرفاً در موقعیت‌های خاص دچار اضطراب می‌شوند. باید توجه داشت که اضطراب اجتماعی می‌تواند به تدریج به صورت نوعی اختلال رفتاری درآید. بنابراین باید هرچه زودتر علل آن را شناخته و به
اصلاح آن بپردازید.
عوامل بسیاری چون تجربه‌های گذشته، الگوهای تربیتی دوران کودکی، دوری از جامعه و منزوی بودن می‌توانند در ایجاد اضطراب اجتماعی نقش داشته باشند؛ اما آن‌چه در مورد شما بیش‌تر احتمال دارد این است که:
در محیطی جدیدی قرار گرفته‌اید، دانشگاه برای شما محیط تازه‌ای است. با دانش‌جویان و اساتید آشنایی کافی ندارید، این ناآشنایی باعث می‌شود که در هنگام کنفرانس دادن دچار اضطراب شوید.
کنفرانس دادن با سؤال کردن و صحبت با دوستان فرق می‌کند. در صحبت با
دوستان، رابطه بسیار صمیمی است. شما از این‌که کسی حرفتان را نپذیرد و نقد کند، نگران نیستید؛ اما کنفرانس دادن یک موقعیت رسمی است که شما هر لحظه احتمال می‌دهید مورد نقد دیگران قرار گیرید؛ پس اضطراب در واقع ناشی از
ترس و نقد و ارزیابی دیگران است. سؤال کردن نیز چندان اضطراب‌برانگیز نیست؛ زیرا یا در جمع خصوصی و دو نفره است و یا در کلاسی که در کنار دیگران قرار گرفته‌اید و در واقع این شما هستید که دیگری را نقد می‌کنید و مورد ارزیابی قرار می‌دهید؛ اما کسی شما را نقد نمی‌کند. برخلاف کنفرانسی که در معرض ارزیابی و
قضاوت دیگران قرار می‌گیرید.
بههرحال این‌که در کنفرانس دادن دچار اضطراب می‌شوید تا حدودی طبیعی است، شما باید سعی کنید با تمرین و اجرای یک‌سری برنامه‌ها، این اضطراب را از بین ببرید.
برخی روش‌های درمان اضطراب در هنگام کنفرانس، بدین شرح است:
از مهم‌ترین روش‌های درمان اضطراب اجتماعی، تقویت
اعتماد به نفس،
خودباوری و خودپنداره مثبت است. شما باید تصور و برداشت مثبتی از خود داشته باشید. جنبه‌های مثبت و منفی خود را باهم در نظر بگیرید. اگر نقاط ضعفی دارید، مطمئناً در قبال آن نقاط قوتی نیز دارید.
علت اصلی اضطراب شما آن است که بیش از حد حساسیت نشان می‌دهید و فکر می‌کنید که اگر کسی نتوانست خوب کنفرانس بدهد، آبرویش خواهد رفت. نه، این‌طوری نیست. کنفرانس یکی از برنامه‌هاست و بخشی از نمره مربوط به آن است. شما در زمینه‌های دیگر بسیار قوی هستید.
این حقیقت را بپذیرید که دیگران رفتار شما را ارزیابی می‌کنند و نه شخصیت شما را.
اگر هم در موقع کنفرانس دادن دچار اشتباه شوید، مربوط به رفتار شماست و آن قابل جبران است.
قبل از آن‌که شروع به صحبت کنید، سعی کنید نفس آرام و عمیق بکشید تا
اکسیژن بیش‌تری به مغز‌تان برسد. این کار آرامش عضلانی و در نتیجه آرامش روانی را به دنبال می‌آورد و از اضطراب پیش‌گیری می‌کند.
همیشه رضایت خاطر داشته باشید؛ زیرا اولین نماد درونی اعتماد به نفس، رضایت خاطر است. خصوصاً هنگام صحبت و ارائه کنفرانس، رضایت خاطر سبب می‌شود تا از اضطراب شما کاسته شود.
روی کاغذ این جملات را یادداشت نموده و در هنگام کنفرانس دادن جلو رویتان بگذارید؛ به‌گونه‌ای که دیگران متوجه نشوند: «نباید تحت تأثیر دیگران قرار بگیرم»، «خیلی مهم نیست»، «نقد و ارزیابی موجب رشد انسان است» و... .
قبل از ارائه کنفرانس حتماّ خلاصه آن‌چه را می‌خواهید بگویید، تهیه کنید و با استفاده از آن به کار خود ادامه دهید.
ابتدای کنفرانس بسیار آرام و با لحن ملایم به صحبت شروع کنید.
در هنگام صحبت کردن سعی کنید به برگه خلاصه‌برداری، یا نقطه‌ای که کسی نیست نگاه کنید؛ البته می‌توانید هم‌زمان با صحبت کردن خود را به نوشتن مشغول نمایید.
حتماً سعی کنید در حال صحبت کردن در صورت امکان قدم بزنید و تحرک داشته باشید.
چیزی مثل یک خودکار را در دست بگیرید.
کلاس اگر مختلط است، خانم‌ها سعی کنند در هنگام صحبت کردن، به آن سمت که بیش‌تر
دختران هستند، نگاه کنند و بیش‌تر آن‌ها را مخاطب خود قرار دهند.
قبل از کنفرانس، صدای خود را ضبط کنید و به آن گوش دهید. احتمالاً در هنگام صحبت کردن صدا و
لهجه شما تغییر کرده است. گوش دادن به نوار باعث می‌شود که اشکالات احتمالی خود را کشف کرده و در نوبت‌های بعد بیش‌تر دقت کنید.
قبل از ارائه کنفرانس در کلاس، مطالبی را که آماده کرده‌اید، خلاصه آن را به دوستان و در جمع خودی مطرح کنید.
مهم‌ترین عامل برای کاهش اضطراب به هنگام کنفرانس، تسلط بر بحث است. با تسلط کامل بر بحث، اعتماد به نفس و قدرت ارائه شما افزایش خواهد یافت.
سخن را با نام
خداوند شروع کنید و با یاد او خود را آرام و مطمئن گردانید.
امید است با توجه به این نکات و تمرین راهکارهای یادشده که مبتنی بر نظریه‌های روان‌شناختی است، بتوانید بر اضطراب خویش پیروز شوید و در زمینه‌های مختلف تحصیل و روابط اجتماعی به موفقیت‌های چشم‌گیری دست یابید.
در پایان خوب است به این نکته نیز اشاره کنم که بعضی اوقات شکست‌ها و ناکامی‌ها خود
برکت هستند و
انسان در سایه
مشورت و نظرخواهی از دیگران، اهداف و برنامه‌های زندگی خود را مورد بازنگری قرار می‌دهد و با انتخاب روشی نوین، توفیقات بیش‌تری را کسب می‌کند.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «اضطراب اجتماعی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۲/۱۸.
