استدلال امام علی به آیه ولایت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ولایت،
امامت،
امام علی (علیهالسّلام).
پرسش: چرا امام علی (علیهالسّلام) به
آیه ولایت استدلال نکرده؟
«اِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِینَ ءَامَنُواْ الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَوٰةَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکَوٰةَ وَ هُمْ رَاکِعُون؛
همانا ولی شما، تنها
خدا و
پیامبر اوست و کسانی که
ایمان آوردهاند؛ همان کسانی که
نماز بر پای میدارند و در حال
رکوع،
زکات میدهند.»
فخر رازی میگوید: اگر این
آیه دلالت بر ولایت امام علی (علیهالسّلام) دارد، چرا خود ایشان به این دلیل روشن، استدلال نکرده است؟ شایسته بود وقتی ایشان در مقابل منکران ولایت قرار گرفت، برای اثبات حقّانیت خویش، به این آیه استناد میکرد و چون چنین نکرده، پس این آیه، دلالتی بر ولایت ایشان ندارد.
در پاسخ باید گفت:
اوّلاً چه بسا ایشان به آیه یاد شده استناد کرده و خبر آن به شما نرسیده باشد، بویژه این که دشمنان، اصرار داشتهاند
فضائل امام علی و
اهلبیت (علیهالسّلام) پوشانده شود و مردم، بدانها آگاهی نداشته باشند. بنابراین، نیافتن را نمیتوان دلیل نبودن گرفت.
ثانیاً در کتابهای متعدّدی، استدلال به این آیه نقل شده که به نمونههایی اشاره میکنیم:
۱.
امام صادق (علیهالسّلام)، از پدر بزرگوارش
امام باقر (علیهالسّلام) از جدّش حدیث مناقشه امام علی (علیهالسّلام) و
ابوبکر را هنگام به خلافت رسیدن ابوبکر، نقل میکند. در آن حدیث، امام علی (علیهالسّلام) با احتجاج به آیه ولایت میفرماید:
«فَاَنشُدُکَ بِاللّهِ الِیَ الوَلایَةُ مِنَ اللّهِ مَعَ وَلایَةِ رسولِهِ فی آیَةِ الزَّکاةِ بِالخاتَمِ ام لَکَ؟ قالَ: بل لَکَ؛
تو را به خدا سوگند میدهم آیا ولایت از جانب خدا با ولایت پیامبر خدا در
آیه زکات انگشتر (در آیهای که خداوند میفرماید: (وَ الَّذِینَ ءَامَنُواْ الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَوٰةَ وَ یؤْتُونَ الزَّکوٰةَ))، آیا این ولایت برای من است یا برای تو؟ ابوبکر گفت: ولایت در این آیه، برای توست.»
۲. پس از مرگ خلیفه سوم، شورایی مرکّب از شش نفر تشکیل گردید که تکلیف خلافت را معیّن کنند. علاوه بر امام علی (علیهالسّلام)،
عثمان،
طلحه،
زبیر،
سعد بن ابیوقّاص و
عبد الرحمان بن عوف در این شورا شرکت داشتند. امام (علیهالسّلام) در آن شورا به آیه ولایت استدلال کرد و فرمود:
«فَهَل فیکُم احَدٌ ادَّی الزَّکاةَ وَ هُوَ راکِعٌ غَیری؟ قالوا: لا؛
آیا در میان شما
[
پنج نفر
]
، کسی غیر از من هست که در حال
رکوع، زکات داده باشد؟ گفتند: نه.»
حدیثنت، برگرفته از مقاله «استدلال امام علی به آیه ولایت» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۵/۷.