ازدواج موقت برای جوان مجرد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ازدواج موقت، جوانان، مجرد.
پرسش: آیا ازدواج موقت برای یک جوان مجرد می‌تواند مفید باشد یا خیر، لطفاً با ذکر حدیث و سند آن توضیح دهید؟
پاسخ: تجربه‌ها نشان داده، که میل جنسی با کام‌جویی‌ها ـ هرچند به شیوه صحیح و شرعی باشد ـ شعله‌ورتر می‌شود و شاید تنوع‌طلبی و فزونی‌خواهی
انسان باعث شود، که با یکی دو بار صیغه موقت، انسان به آن
معتاد شود و دنبال هوس‌رانی و شهوت‌رانی رود که مورد نهی
اسلام است و این میل، یکی از امیال نیرومندی است که افکار و افعال افراد جوانی را که دنبال تحصیل،
تهذیب و کار و کوشش هستند، تحت تأثیر زیادی قرار داده و مانع
رشد و
پیشرفت می‌شود. لذا توصیه می‌شود، حدالامکان اگر فشار جنسی خیلی زیاد نیست و تا حدی نیست که باعث
گناه شود، از پرداختن به ازدواج موقت خودداری شود.
ازدواج موقت یکی از سنت‌های گران‌بهای
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) است که در زمان ایشان
حلال شده است. هرچند ایشان همه افراد ـ به خصوص
جوانان ـ را به ازدواج دائم ترغیب و سفارش می‌نمودند، ولی به علت وجود علل مختلفی همچون فراهم نبودن زمینه و شرایط
ازدواج دائم یا دوری از همسر به خاطر
جنگ یا
مسافرت، فرد
احساس شدید نیاز به
ارضای میل جنسی خود پیدا می‌کرد و می‌ترسید که به
گناه بیفتد، ازدواج موقت را به امر الهی حلال نمودند. تا اولاً با گناه و
فحشا مقابله بشود و ثانیاً از این راه فرد به یک لذت مطبوع و مشروع برسد.
به خاطر همین است که
امام باقر (علیه‌السلام) می‌فرماید: «
الله اراف بکم فجعل المتعة عوضاً لکم من الاشربه؛ خدا به بندگانش رؤف است؛ فلذا لذت
متعه را عوض
شراب قرار داده است».
البته اساس برنامه حیات اسلامی آن است که ازدواج به صورت دائم صورت پذیرد و این چنین نهادی است که موجب
آرامش، آسایش و تعادل روحی و روانی می‌شود؛ چراکه
ازدواج تنها برای لذت جسمی و جنسی نیست؛ بلکه نوعی
امنیت روحی و روانی را با خود به ارمغان می‌آورد. هر مرد و زنی در درون خود نه‌تنها خلأ جسمی، بلکه خلأ روحی نیز دارد، که جز با طرف دیگر پر نمی‌شود؛
لذاست که
خداوند متعال آن را مایه آرامش زوجین معرفی می‌نماید:
«
و مِن ایاتِهِ اَن خَلَقَ لَک‌ُم مِن اَنفُسِکُم اَزواجاً لِتَسکُنُوا الیها ...؛ و از
آیات و نشانه‌های حکیمانه خداوند این است که برای شما از جنس خودتان همسرانی قرار داد، تا در کنار آنان آرامش یابید».
ازدواج موقت هرچند در زمان بحرانی فشار شدید
غریزه جنسی برای یک جوان مجرد توصیه می‌شود تا در اثر آن دچار
گناه و منکرات و یا بیماری‌های روانی (همچون
اضطراب و بی‌ثباتی روحی و روانی) نشود، اما آن به هیچ وجه فایده‌های روحی و روانی و مستمر ازدواج دائم را ندارد.
امامان معصوم (علیهم‌السلام) و
علما و
فقها مردم را به این حلال و قانون الهی تشویق و ترغیب می‌کردند، تا:
اولاً، این
احکام الهی تباه نشده و دست به فراموشی سپرده نشود؛
چنان‌که
امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «
لَیس مِنّا مَن لَم یَستحِلُّ مُتعَتنا؛ کسی که متعه (ازدواج موقت) را حلال ندارند، از ما نیست».
و ثانیاً، برای مسئله حیاتی مانند مسئله جنسی راه حلی وجود داشته باشد و چنین نشود که این مسئله به یک شکل آزاردهنده تبدیل گردد و در صورت نبود آن مردم ـ خصوصاً
جوانان ـ در اثر شدت زیاد فشار جنسی به
گناه آلوده شوند؛
به خاطر همین است که
امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) فرمودند: اگر
عُمَر متعه را نهی نمی‌کرد، (اشاره به خلیفه دوم دارد.) احدی جز افرادی که سرشتشان منحرف است و
شقی هستند،
زنا نمی‌کرد».
شهید مطهری (رحمة‌الله‌علیه) در کتاب
نظام حقوق زن در اسلام به بررسی این موضوع پرداخته و شدیداً از آن
دفاع کرده، فرموده: بستر جامعه برای وجود و امکان ازدواج موقت برای جوانانی که شدیداً تحت فشار جنسی هستند و امکانات ازدواج دائم را ندارد، باید آماده شود.
متأسفانه شرایط فرهنگی و رسومات رایج در بین مردم، و ایجاد دید منفی نسبت به آن به علل مختلف (همچون شایع شدن تحریم آن، به علت آن‌که
اهل سنت آن را
حرام می‌دانند، شبهه‌افکنی برخی افراد کج‌اندیش، تصورات غلط مردم به این‌که این نوع ازدواج با معنویت و عفاف و پاک‌دامنی ناسازگار است، سوء‌استفاده برخی فرصت‌طلبان و...) باعث شده است که
عمل به این قانون الهی کاهش یافته و اجرای آزادانه و علنی آن با مشکلات زیادی مواجه شود؛ و هر قانونی که بخشی از
عرف و فرهنگ عمومی نشود، ناشناخته و نامأنوس می‌ماند و به مرور به امر ناهنجار و غیر قابل قبول تبدیل می‌شود.
قبل از جمع‌بندی
روایات وارد شده در مورد ازدواج موقت، باید بگویم که همه کتاب‌های روایی معتبر (همچون
الکافی،
وسائل الشیعه و غیره ...) باب‌هایی را به این موضوع اختصاص داده‌اند؛ اما مهم‌ترین منبعی که وجود دارد و روایات وارد
شیعه در مورد ازدواج موقت را در یک مجموعه جمع‌آوری کرده است، کتاب
المتعه شیخ مفید است که مرحوم مجلسی همه آن‌ها را در
بحارالانوار، ج۱۰۰، آورده است و بهتر است خودتان به آن‌ها مراجعه فرمایید.
درباره
ازدواج موقت، به دو دسته روایات اشاره می‌کنیم:
۱. روایات زیادی وجود دارد که تصریح دارند،
ازدواج موقت مستحب است و به همه به صورت
مطلق امر شده که متعه بکنند؛ همچون
روایت زیر:
در روایتی
امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «
یستحب للرجل ان یتزوج المتعة ما احب للرجل منکم ان یخرج من الدنیا حتی یتزوج المتعة و لومرة؛ مستحب است بر هر کس متعه گرفته باشد و دوست ندارم که فردی از شما از
دنیا برود، مگر این‌که یک مرتبه هم شده متعه و
صیغه گرفته باشد».
۲. اما در مقابل روایاتی هم وجود دارد که افراد مختلفی را که نیاز به آن ندارند در موقعیت‌های مختلف، نهی کرده‌اند که به متعه روی بیاورند: همچون روایت زیر:
در روایتی
امام موسی کاظم (علیه‌السلام) به
علی بن یقطین می‌فرماید: «
و ما انت و ذاک قد اغنی الله عنها؛ تو را با
نکاح متعه چه کار و حال آن‌که
خداوند تو را از آن بی‌نیاز کرده است».
از جمع‌بندی این‌گونه روایات، به دست می‌آید که:
اولاً، سفارشات زیاد به ازدواج موقت به خاطر این بود که این قانون و
سنت الهی پایمال نشود و هم‌چنین این حلال الهی برای افراد خاصی است که تحت فشار زیاد نیروی جنسی هستند.
ثانیاً، این ازدواج در موارد زیادی
مکروه است و نباید به آن روی آورد. مواردی از آن عبارت‌اند از:
۱. جایی که
تهمتِ زنا و غیره زده شود.
۲. جایی که باعث اذیت همسران دائم گردد.
۳. جایی که
انسان را از مسئولیتی باز دارد.
۴. جایی که باعث خفت و سبکی انسان گردد.
۵. جایی که فقط برای هوس‌رانی باشد.
۶. جایی که
زن،
زناکار و بدکاره باشد یا دختر،
باکره باشد.
شهید مطهری در این باره می‌فرماید: «اما آن‌جا که عموم افراد را ترغیب و تشویق کرده‌اند، به خاطر
حکمت ثانوی آن یعنی «احیای سنت متروکه» بوده است؛ زیرا تنها ترغیب و تشویق نیازمندان برای احیای این سنت متروکه کافی نبوده است ... و هرگز منظور و مقصود این نبوده است که وسیله هوس‌رانی و
هواپرستی و حرام‌سراسازی برای حیوان‌صفتان یا وسیله بیچارگی برای عده‌ای
زنان اغفال شده و فرزندان بی‌سرپرست فراهم کنند».
در این باره به مواردی اشاره می‌کنیم:
شرایط اجتماعی نامناسب و عدم پذیرش این نوع ازدواج در بین
عرف مردم به عنوان یک راه حل واقعی، نبود مقرراتی مناسب در بین مردم و بی‌مسئولیتی برخی افراد و عدم پذیرش بعضی آثار آن (
بارداری و ...)، و سودجویی‌های برخی افراد فرصت‌طلب، مشکلات زیادی را برای اجرای این سنت الهی ـ به‌ویژه برای افراد جوان مجرد ـ ایجاد کرده است و تا فراهم شدن شرایط بهتر فاصله‌های زیادی وجود دارد. از این رهگذر توصیه می‌شود جوانان به سفارشات دیگر
دین مقدس اسلام یعنی حفظ
عفت و
پاک‌دامنی، و
تقوا و
پرهیزکاری که اصل هم همین است،
عمل کنند تا شرایط مناسب ازدواج دائم آن‌ها فراهم شود.
مشکل دیگری که وجود دارد این است که امکان دارد کسانی که به
ازدواج روی می‌آورند، بخواهند فقط
میل جنسی را از این طریق ارضا کنند و دیگر در آینده به ازدواج دائم که رکن اساسی است و فواید زیادی دارد، روی نیاورند.
و لااقل تجارب نشان داده، که میل جنسی با کام‌جویی‌ها ـ هرچند به شیوه صحیح و شرعی باشد ـ شعله‌ورتر می‌شود و شاید تنوع‌طلبی و فزونی‌خواهی
انسان باعث شود، که با یکی دو بار صیغه موقت، انسان به آن
معتاد شود و دنبال
هوس‌رانی و شهوت‌رانی رود که مورد نهی اسلام است و این میل، یکی از امیال نیرومندی است که افکار و افعال افراد جوانی (مثل شما) را که دنبال تحصیل،
تهذیب و کار و کوشش هستید، تحت تأثیر زیادی گذاشته و مانع
رشد و پیشرفتتان می‌شود. لذا توصیه می‌شود، حدالامکان اگر فشار جنسی خیلی زیاد نیست و تا حدی نیست که به
گناه آلوده شوید، از پرداختن به ازدواج موقت خودداری شود.
۱. حجتی، احمد، در مسیر زندگی با ازدواج موقت یا دائم، جاول، قم، مؤلف، ۱۳۷۰ ش.
۲. قائمی، علی، تشکیل خانواده در اسلام، تهران، امیری، جهشتم، ۱۳۷۲ ش.
۳. عسکری، مرتضی، ازدواج موقت در اسلام، ترجمه محمدجواد کرمی، تهران، نشر مجمع علمی اسلامی، ۱۳۷۷ ش.
برگرفته از مقاله «ازدواج موقت برای جوان مجرد»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۷/۲۲.
