• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ارتباط آیه تبلیغ با اهل‌کتاب

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: سبب نزول، آیه اکمال، آیه تبلیغ، ولایت، امامت.

پرسش: آیا نزول آیه تبلیغ در باره اهل کتاب نیست؟



«یا اَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا اُنْزِلَ اِلَیکَ مِن رَبِّکَ وَ اِن لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَ اللهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ اِنَّ اللهَ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرِینَ؛ ‌ای پیامبر! آنچه از جانب پروردگارت به سوی تو نازل شده، ابلاغ کن و اگر نکنی، پیامش را نرسانده‌ای و خدا، تو را از گزند مردم، نگاه می‌دارد. آری. خدا، گروه کافران را هدایت نمی‌کند.»


برخی مفسّران اهل‌سنّت هم‌چون مقاتل بن سلیمان، فخر رازی و ابن عاشور
[۴] ابن عاشور، محمد طاهر، تفسیر التحریر و التنویر، ج۵، ص۱۵۱.
بر این باورند که این آیه، چون در سیاق آیات مربوط به اهل‌کتاب نازل شده، لذا ناظر به ابلاغ حکمی در باره آنان است و چون پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از ناحیه آنان احساس امنیت نمی‌کرد، ابلاغ آن را به تعویق‌ انداخته بود. برخی نیز مصداق این حکم را آیه بعدی، یعنی «قُلْ یا اَهْلَ الْکِتَابِ لَسْتُمْ عَلیٰ شَی‌ءٍ حَتّیٰ تُقِیمُواْ التَّوْرَاةَ وَ الْاِنجِیلَ وَ مَا اُنزِلَ اِلَیکُم مِن رَبِّکُمْ؛ ای اهل کتاب! شما هیچ آیین صحیحی ندارید، مگر این که تورات و انجیل و آنچه را از طرف پروردگارتان بر شما نازل شده است، بر پا دارید.» می‌دانند.


در پاسخ، می‌توان گفت:
الف ـ این دیدگاه، مستند به هیچ روایتی نیست؛ بلکه یک احتمال تفسیری است.
ب ـ صرف پشت سرِ هم قرار گرفتن آیات، دلیل قطعی برای وحدت نزول و در نتیجه، وحدت موضوعی آنها نیست.
ج ـ زمان نزول این آیه در سال‌های آخر عمر مبارک پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است. اهل کتاب در برابر مسلمانان، بارها طعم شکست را چشیده بودند و اسلام، چنان قوّت و نیرو گرفته بود که از ناحیه آنان هیچ تهدیدی متوجّه اسلام و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نبود تا ایشان در برابر آنان، احساس ناامنی نماید و در ابلاغ احکامی در باره آنان، تعلّل کند.
د ـ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در آیاتی که پیشتر نازل شده بود، اموری شدیدتر از مفاد آیه ۶۸ مائده را به اهل کتاب، ابلاغ کرده و هراسی از آنان به دل راه نداده بود.
ه‌ ـ روایات فراوانی که از شیعه و اهل سنّت نقل شده و سبب نزول این آیه را ابلاغ ولایت علی (علیه‌السّلام) معرّفی می‌کنند، این احتمال را مردود می‌سازند.


۱. مائده/سوره۵، آیه۶۷.    
۲. ازدی بلخی، مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، ج۱، ص۴۹۱-۴۹۲.    
۳. فخر رازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج۱۲، ص۴۰۱.    
۴. ابن عاشور، محمد طاهر، تفسیر التحریر و التنویر، ج۵، ص۱۵۱.
۵. مائده/سوره۵، آیه۶۸.    
۶. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۶، ص۴۲-۴۳.    
۷. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۶ ص۴۲-۴۳.    



حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «ارتباط آیه تبلیغ با اهل‌کتاب» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۵/۵.    



جعبه ابزار