ارتباط آداب غذا خوردن با خداشناسی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: یاد خداوند،
نورانیت،
آداب غذا خوردن.
پرسش: رعایت آداب غذا خوردن چگونه در رسیدن به
خداشناسی اثر دارد؟
یاد خداوند (عزّوجلّ) غذای جان است. هر چه این خوراک بیشتر به روح برسد، نیروی روح، بیشتر می‌شود و صفا و نورانیت دل، افزون‌تر می‌گردد؛ به عکسِ غذاهای مادّی که هر چه بیشتر انسان از آن مصرف کند، برای جسم و جانش زیانبارتر است و اکتفا به قدر ضرورت درخوردن، سلامت جسم و جان
انسان را تضمین می‌کند.
درباره نقش خوردن در
سیر و سلوک و معرفت‌شناسی، روایات اسلامی را به چهار دسته می‌توان تقسیم کرد:
دسته اوّل، شامل روایاتی است که تصریح می‌کنند خوردنِ غذای حلال، موجب
صفای دل و نورانیت آن می‌شود؛ چنان‌که از
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) روایت شده است:
«مَن اکَلَ مِنَ الحَلالِ صَفا قَلبُهُ ورَقَّ؛
هر که از
حلال بخورد، دلش صفا می‌یابد و نازک می‌شود.»
«مَن اکَلَ الحَلالَ اربَعینَ یَوما، نَوَّرَ اللّهُ قَلبَهُ، و اَجری یَنابیعَ الحِکمَةِ مِن قَلبِهِ عَلی لِسانِهِ؛
هر کس چهل
روز [غذای
] حلال بخورد، خدا دلش را نورانی می‌کند و چشمه‌های
حکمت را ازقلبش بر زبانش جاری می‌سازد.»
دسته دوم، روایاتی هستند که کم‌خوردن و گرسنگی را مایه نورانی شدن دل، معرّفی می‌کنند؛ مانند آنچه از
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) روایت شده است:
«اذا اقَلَّ الرَّجُلُ الطُّعمَ مُلِئَ جَوفُهُ نورا؛
چون انسان از خوراکش بکاهد، درونش پُر از نور می‌شود.»
«نورُ الحِکمَةِ الجوعُ؛
نور حکمت،
[در
] گرسنگی است.»
دسته سوم، روایاتی است که روزه‌داری را سبب رسیدن انسان به درجه
یقین می‌شناسانند؛ مانند آنچه در
حدیث معراج آمده است:
«الصَّومُ یورِثُ الحِکمَةَ، وَ الحِکمَةُ تورِثُ المَعرِفَةَ، وَ المَعرِفَةُ تورِثُ الیَقینَ؛
روزه، حکمت می‌آورد و حکمت، معرفت می‌آورد و معرفت،
یقین.»
شایان گفتن است که یقین، بالاترین مرتبه ایمان، و همان
معرفت شهودی است.
دسته چهارم از روایات، به داشتنِ انگیزه الهی در همه کارها، از جمله خوردن، توصیه می‌کنند؛ مانند آنچه از
پیامبر خدا نقل شده است که در توصیه به
ابوذر فرمود:
«یا اَبا ذَرٍّ! لِیَکُن لَکَ فی کُلِّ شَیءٍ نِیَّةٌ صالِحَةٌ، حَتَّی فِی النَّومِ وَ الاَکلِ؛
ای ابوذر! باید در هر چیزی، نیّت نیکو داشته باشی، حتّی در خوابیدن و خوردن.»
اخلاص در همه کارها، موجب نورانی شدن دیده
بصیرت است؛ چنان که از
امام علی (علیه‌السّلام) روایت شده:
«عِندَ تَحَقُّقِ الاِخلاصِ تَستَنیرُ الضّمآئر؛
به گاه حصول اخلاص، دیده‌ها نورانی می‌شوند.»
هر گاه چنین مرتبه‌ای از اخلاص، چهل روز تداوم یابد، دل، چنان نورانی می‌گردد و به معارف حقیقی و ناب دست می‌یابد که چشمه‌های حکمت، از زبان صاحب دل، جاری می‌شوند. پیامبر خدا در این باره می‌فرماید:
«ما اَخلَصَ عَبدٌ للّهِِ (عزّوجلّ) اَربَعینَ صَباحا اِلّا جَرَت یَنابیعُ الحِکمَةِ مِن قَلبِهِ عَلی لِسانِهِ؛
هیچ بندهای، چهل روز برای خدا
اخلاص نورزید، مگر آن که چشمه‌های
حکمت، از دلش بر زبانش سرازیر شد.»
و اگر سالک، در این چهل روز، روزه‌دار باشد، بی تردید رسیدن به مقصد، نزدیک‌تر خواهد بود، چنان که از امام علی (علیه‌السّلام) روایت شده است:
«مَن اخلَصَ للّهِِ اربَعینَ صَباحا، یَاکُلُ الحَلالَ، صائِما نهارَهُ، قائِما لَیلَهُ، اجرَی اللّهُ سُبحانَهُ یَنابیعَ الحِکمَةِ مِن قَلبِهِ عَلی لِسانِهِ؛
هر کس چهل روز برای خدا اخلاص بورزد،
حلال بخورد و روزه بگیرد و شب زنده‌داری کند، خداوند سبحان، چشمه‌های حکمت را از دلش بر زبانش جاری می‌سازد.»
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «ارتباط آداب غذا خوردن با خداشناسی» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۰/۳۰.
