• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اختیال

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: اختیال، خود بزرگ‌بینی، تکبر، کیفر، سرکشی.
پرسش: معنای کلمه «اختیال» که در روایات «مَنْ مَشَی فِی الْأَرْضِ اخْتِیالاً» آمده، چیست؟
پاسخ:



در روایات مورد پرسش می‌خوانیم:
عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُوسَی بْنِ الْمُتَوَکلِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یحْیی عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ مُوسَی بْنِ عُمَرَ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَمَّنْ حَدَّثَهُ‌ عَنْ أَبِی عَبْدِاللَّهِ ـ علیه‌السلام ـ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مَنْ مَشَی علی الْأَرْضِ اخْتِیالًا لَعَنَتْهُ الْأَرْضُ وَ مَنْ تَحْتَهَا وَ مَنْ فَوْقَهَا. عَنْ سَعْدٍ عَنْ أَحْمَدَ‌بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَبُوجَعْفَرٍ ـ علیه‌السلام ـ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ وَیلٌ لِمَنْ یخْتَالُ فِی الْأَرْضِ یعَانِدُ جَبَّارَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ.
امام صادق ـ علیه‌السلام ـ به نقل از پیامبر خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرمود: «هرکه با خود بزرگ‌بینی و تکبر بر روی زمین راه رود، زمین و آنچه در زیر آن و در بالای آن است، او را لعنت کنند».
امام باقر ـ علیه‌السلام ـ روایت نموده که پیامبر خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرمود: «وای بر آن‌کس که در زمین خود بزرگ‌بینی و تکبر کند که این شخص با آفریدگار قاهر آسمان‌ها و زمین مخالفت ورزیده است».


چند نکته درباره این دو روایت بیان می‌شود:

۲.۱ - ۱. کیفر افراد متکبر

این روایات بیانگر کیفر کسانی هستند که با خود بزرگ‌بینی و گردن افرازی بر زمین راه می‌روند.

۲.۲ - ۲. معنای لغوی اختیال

«اختیال» و «خُیَلاء» از ریشه خیل به‌معنای خود بزرگ‌بینی
[۳] بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی ـ فارسی، ص ۲۷، انتشارات اسلامی، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش.
و تکبر
[۴] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، تحقیق:حسینی‌، سید احمد، ج ۵، ص ۳۶۷، کتاب‌فروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش.
است و اسلام، تکبر را مورد سرزنش و نکوهش قرار داده، پیروانش را از آن برحذر می‌دارد.


قرآن کریم می‌فرماید: «من آنهایی را که در روی زمین به‌ناحق ادعای بزرگی می‌کنند، از آیات رحمتم روی‌گردان خواهم ساخت». و در جای دیگر می‌فرماید: « خداوند متکبران را دوست نمی‌دارد».


روحیه «خود بزرگ‌بینی» گاه انسان را در برابر خدا و پیامبر به تمرد و سرکشی می‌کشاند و گاه او را در میان هم‌نوعان به برتری‌جویی و استکبار وامی‌دار
[۸] نراقی، ملا احمد، معراج السعادة، ص ۲۹۰ ـ ۲۹۲، هجرت، قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۷ش.




۱. شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص ۲۷۵، دارالشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق.    
۲. شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص ۲۷۵، دارالشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق.    
۳. بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی ـ فارسی، ص ۲۷، انتشارات اسلامی، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش.
۴. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، تحقیق:حسینی‌، سید احمد، ج ۵، ص ۳۶۷، کتاب‌فروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۵ش.
۵. راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق:داودی، صفوان عدنان، ص ۳۰۴، دارالعلم‌، الدار الشامیة، دمشق، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.    
۶. اعراف (۷)، آیه ۱۴۶.    
۷. نحل (۱۶)، آیه ۲۳.    
۸. نراقی، ملا احمد، معراج السعادة، ص ۲۹۰ ـ ۲۹۲، هجرت، قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۷ش.



پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : اخلاق اسلامی | تکبر | فضائل اخلاقی




جعبه ابزار