• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اختصاص آیه ذا القربی به اهل‌بیت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: ذو القربی، فدک، اهل بیت، ذو القربی.

پرسش: از کجا آیه ذو القربی به پیامبر و اهل‌بیت او اختصاص دارد؟



«وَ ءَاتِ ذَا الْقُرْبی حَقَّهُ وَ الْمِسْکِینَ وَ ابْنَ السَّبِیلِ وَ لَا تُبَذِّرْ تَبْذِیرًا؛ و حقّ خویشاوند را به او برسان، و نیز [حقّ] مستمند و در راه مانده را! و هیچ نوع ولخرجی و ریخت و پاشی مکن.»


در پاسخ، باید گفت: روایات بخشیدن فدک، تفسیر مصداقی هستند؛ یعنی همه مأمور به رعایت حقوق خویشاوندان هستند و در رأس آنها خودِ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) که ایشان هم مصداق خویشانِ خود و رعایت حقوق آنها را تبیین کرده است. بعضی مفسّران، این قول را اختیار کرده‌اند.
شواهد این سخن، عبارت‌اند از:

۲.۱ - رعایت حقوق خویشاوندان

رعایت حقوق خویشاوندان، به‌طور مکرّر، در قرآن آمده است: بعضی از آیات، تعبیر به احسان به خویشاوندان دارند که مطلق هستند و شامل هر نوع نیکی مادّی و معنوی می‌شود و در بعضی آیات، به رعایت حقوق مالی آنها تصریح شده که این آیات، مربوط به عموم مؤمنان است و این، قرینه‌ای است که حکم در آیه مورد بحث هم عام باشد.

۲.۲ - تکرار آیه

آیه مورد بحث، دو بار در قرآن آمده: یک بار در سوره اسراء با واو (وآت...) و دیگر بار در سوره روم با فاء (فآت...) آمده است. سیاق آیات (بخصوص که در آیه دوم با فاء ترتیب آمده و جدا کردن آن از سیاق آیات، مشکل است) نشان می‌دهد که خطاب به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در این آیه با توجّه به آیات قبل، از قبیل اشتراک در خطاب است و حکم در آن، عام است.
با این بیان، این اشکال بر طرف می‌شود؛ زیرا روایات، در صدد تعیین مصداق در آیه هستند.


۱. اسرا/سوره۱۷، آیه۲۶.    
۲. ر. ک:مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۲، ص۹۵.    
۳. نساء/سوره۴، آیه۳۶.    
۴. بقره/سوره۲، آیه۱۷۷.    
۵. نساء/سوره۴، آیه۸.    
۶. نحل/سوره۱۶، آیه۹۰.    
۷. نور/سوره۲۴، آیه۲۲.    
۸. اسرا/سوره۱۷، آیه۲۶.    
۹. روم/سوره۳۰، آیه۳۸.    
۱۰. شوری/سوره۴۲، آیه۲۳.    



حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «اختصاص آیه ذا القربی به اهل‌بیت» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۴/۲۹.    



جعبه ابزار