احد و واحد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: احد،
واحد،
خداوند.
پرسش: احد و واحد در مورد خداوند به چه معناست؟
صفت «اَحَد (یگانه)»،
صفت مشبّهه است و صفت «واحد (یکتا)»،
اسم فاعل و هر دو برگرفته از مادّه «وحد» هستند که بر یگانگی، دلالت دارد.
از آنجا که دلالتِ صفت مشبّهه بر مادّه، بیشتر و قویتر از دلالت اسم فاعل است، دلالت «احد» بر یگانگی، بیشتر از دلالت «واحد» است. طبیعی است که این دو صفت، در کاربرد، با هم تفاوت دارند، به گونهای که در برخی موارد، تنها یکی از دو صفت به کار میرود. برای مثال، واژه «احد»، در مقام وصف غیر خداوند متعال بهکار نرفته است؛ امّا در عدد «احد عشر (یازده) » بهکار میرود، به خلاف واژه «واحد» که برای عدد یازده به صورت «واحد عشر» به کار نمیرود.
ابو اسحاق نحوی نیز این مطلب را گفته و افزوده که «احد» در سخن منفی به کار میرود و «واحد» در سخن مثبت، یعنی گفته میشود: «ما اتانی مِنهُم احد؛ هیچ یک از آنها نزد من نیامد»؛ ولی برای رساندن همین معنا گفته نمیشود: «ما اتانی مِنهُم واحد».
با چشم پوشی از این نکات، «احد» به معنای «واحد» است. از همینرو،
جوهری (واژهشناس مشهور عرب) نیز بر این مطلب، تصریح کرده
و
فیّومی گفته: «واحد»، همان «احد» است.
در
قرآن کریم، توصیف خداوند متعال به صفت «احد»، یک بار (در
سوره توحید) و توصیف به صفت «واحد»، ۲۱ بار آمده است. نیز در احادیث، تفاوتی میان «احد» و «واحد» مشاهده نمیشود و از
امام باقر (علیهالسلام) نقل شده است که: «احد و واحد، به یک معنایند و آن عبارت است از: یگانه بیهمتا».
حدیثنت، برگرفته از مقاله «احد و واحد» تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۲/۲۲.