• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احادیث مهدویت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلید واژه: حضرت مهدی، مهدویت، احادیث مهدویت.
پرسش: چرا موضوع حضرت مهدی به طور واضح توسط پیامبر اکرم(ص) ذکر نگردیده است؟
پاسخ: اخبار و روایات زیادی در مورد حضرت مهدی(عج) نقل شده هست.



اخبار و روایات فراوانی از پیامبر اسلام (ص) و هر یک از امامان در باره‌ی تولد، غیبت، ظهور و قیام جهانی و سایر ویژگی‌های حضرت مهدی (عج) نقل شده است.
در واقع سال‌هاپیش از تولد آن حضرت، خصوصیات و ویژگی‌های ایشان از قبیل این که او از خاندان پیامبر (ص) از فرزندان فاطمه (س) و از نسل امام حسین (ع) است و با قیام جهانی خونین، زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد پیش‌گویی شده است.
تعداد این روایات به حدی فراوان است که درباره‌ی کمتر موضوعی از موضوعات اسلامی این اندازه حدیث وارد شده است.
[۱] مهدی پیشوائی، سیره‌ی پیشوایان، ص۶۹۳.
به گونه‌ای که این مسأله از ضروریات مذهب شیعه اثنی عشری است.
[۲] بدایة المعارف الالهیة.

حضرت آیت الله صافی گلپایگانی قسمتی از این احادیث را در کتاب ارزشمند "منتخب الاثر" جمع آوری نموده اند.


موضوع غیبت و قیام حضرت مهدی (عج) در اسلام به قدری قطعی و مسلم بوده که کتاب‌های متعددی درباره‌ی آن تألیف شده و تاریخ نگارش بعضی از آنها سال‌هاپیش از تولد حضرت بوده است.
مثلاً حسن بن محبوب زراد، یکی از محدثان و مصنفان موثق شیعه کتاب «المشیخه» را یک صد سال قبل از غیبت کبری نوشته و اخبار مربوط به غیبت امام مهدی رادر آن نقل کرده است.
[۳] مهدی پیشوائی، سیره‌ی پیشوایان، ص۶۹۵.

همچنین آیت الله امینی در کتاب "دادگستر جهان" به نقل از رجال نجاشی، ۷ نفر از بزرگان را نام می‌برد که قبل از تولد حضرت در رابطه با غیبت کتاب نوشته اند.
علامه مظفر (ره) در عقائد الامامیه می‌نویسد: اگر تفکر مهدویت از سوی حضرت رسول (ص) برای مسلمانان ثابت و مطرح نشده بود مدعیان دروغین قرن اول مانند کیسانیه و عباسیان و... ادعای مهدی موعود (عج) بودن را مطرح نمی‌کردند.
[۴] بدایة المعارف الالهیة، باب عقیدة تنافی فی المهدی، نقل به مضمون.

همچنین شیخ صدوق (ره) در کتاب شریف «کمال الدین و تمام النعمة» تنها از رسول اکرم (ص) (و نه از سایر ائمه) مجموعاً ۴۵ روایت را مطرح می‌فرماید که این روایات علاوه بر اصل وجود حضرت مهدی (عج) به ویژگی‌های ایشان نیز اشاره فرموده اند.

۲.۱ - روایات مرتبط با حضرت مهدی

عبدالله بن عباس از رسول خدا روایت می‌کند که فرمود: خدای تعالی بر زمین نگاهی افکند و مرا از آن میان برگزید و پیامبر گردانید، سپس بار دوم نظری افکند و علی (ع) را برگزید و او را امام گردانید، پس به من فرمان داد که او را برادر و ولی و وصی و خلیفه و وزیر خود سازم، پس علی از من است و من از علی و او شوهر دخترم فاطمه و پدر دو سبطم حسن (ع) و حسین (ع) است.
بدانید که خدای تعالی مرا و ایشان را حجت‌های بر بندگانش قرار داده است و از فرزندان حسین (ع) امامانی را قرار داده است که به امر من قیام کنند (دین مرا اقامه کنند و وصیت من را نگه دارند و نهمین آنها قائم اهل بیتم مهدی امتم است که در شمایل و اقوال و افعال شبیه ترین مردم به من است او پس از غیبتی طولانی و حیرتی گمراه کننده ظهور کند و دین خدای تعالی را چیره گرداند و به یاری خدا و نصرت ملائکه خدا مؤید باشد، زمین را از عدل و داد آکنده سازد همان گونه که پر از ظلم و جور شده باشد.
ابن عباس نیز از رسول خدا (ص) نقل کرده که حضرت فرمودند: جانشینان و اوصیا و حجت‌های خداوند بر خلق بعد از من دوازده نفرند. اول ایشان برادرم و آخر ایشان فرزندم می‌باشد.
از حضرت پرسیده شد برادرت کیست؟ حضرت پاسخ دادند: علی بن ابی طالب (ع). پرسیده شد فرزندت کیست؟ فرمودند: مهدی (که) زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد همان گونه که از ظلم و وجور پر شد است. قسم به آن کس که مرا به حق به نبوت برانگیخت اگر از دنیا تنها یک روز باقی بماند خداوند آن روز را آن قدر طولانی می‌کند تا این که فرزندم مهدی (عج) خروج نماید. آن گاه عیسی بن مریم نازل می‌شود و نماز را به ایشان اقتدا می‌کند.... و فرمانروایی او به مغرب و مشرق برسد.
[۸] محمد علی شرقی، اصول وافی، ص۲۲۶.



مهدویت و اعتقاد به وجود مهدی (عج) و ظهور آنحضرت اختصاصی به مذهب تشیع ندارد، بلکه محدثان بزرگ اهل سنت نیز احادیث مربوط به آن حضرت را از طریق گروه بسیاری از صحابه و تابعین در کتاب‌های خود نقل کرده اند، به طوری که گذشته از کتب شیعه، کتب و آثار دیگر مذاهب اسلامی (حنفی، شافعی، مالکی و حنبلی) نیز از روایات نبوی که درباره‌ی مهدی (عج) و ظهور او رسیده سرشار است.
[۹] مهدی پیشوائی، سیره‌ی پیشوایان، ص۶۹۷.

بر اساس پژوهش برخی محققان بزرگ، محدثان اهل سنت احادیث مربوط به حضرت مهدی (عج) را از ۳۳ نفر از صحابه‌ی پیامبر اسلام (ص) در کتب خود نقل کرده اند.
تعداد ۱۰۶نفر از مشاهیر علمای بزرگ اهل سنت اخبار ظهور امام غایب را در کتاب‌های خود آورده اند و ۳۲ نفر از آنان مستقلاً درباره‌ی حضرت مهدی کتاب نوشته اند.
[۱۰] مهدی پیشوائی، سیره‌ی پیشوایان، ص۶۹۷.


۳.۱ - نظر اهل سنت در مورد حضرت مهدی

مسند احمد بن حنبل (متوفای ۲۴۱) و صحیح بخاری (متوفای ۲۵۶) از جمله کتب مشهور اهل سنت است که قبل از تولد امام قائم نوشته شده و احادیث مربوط به آن حضرت در آنها نقل شده است از جمله احادیثی که احمد بن حنبل نقل کرده این حدیث است:
پیامبر اسلام (ص) فرمود: اگر از عمر جهان جز یک روز باقی نماند خداوند حتماً در آن روز شخصی از ما _ خاندان _ را بر می‌انگیزد و او جهان را پر از عدل و داد می‌کند؛ همچنان که پر از ظلم شده باشد.
[۱۱] مهدی پیشوائی، سیره‌ی پیشوایان، ص۶۹۷.

ابن ابی الحدید یکی از متتبع ترین علمای اهل سنت دراین زمینه می‌نویسد: تمامی فرق اسلامی اتفاق نظر دارند که عمر دنیا و تکلیف پایان‌نمی‌پذیرد مگر پس از ظهور مهدی (عج).
[۱۲] مهدی پیشوائی، سیره‌ی پیشوایان، ص۷۰۰.

شیخ سلیمان قندوزی عالم معروف اهل سنت در کتاب ینابیع المودة چنین نقل می‌کند: «مردی یهودی به نام نعثل خدمت پیامبر (ص) رسید و در ضمن سؤالاتش، از اوصیا و جانشینان بعد از او سراغ گرفت. پیامبر (ص) آنها را چنین معرفی فرمود: وصی من علی بن ابی طالب است و بعد از او دو سبطم حسن و حسین اند و بعد از حسین نه امام از نسل او خواهد بود. مرد یهودی گفت نامشان را ببر پیامبر فرمودند: هنگامی که حسین از دنیا برود فرزندش علی است و هنگامی که فرزندش علی از جهان چشم بر بنند.فرزندش..... و هنگامی که حسن از جهان برود و فرزندش حجت محمد المهدی است اینها امامان دوازده گانه اند.
[۱۴] پنجاه درس اصول عقائد برای جوانان، ص۳۰۶.


۳.۲ - نظر وهابیان در مورد حضرت مهدی

تندروترین گروه‌هادر ضدیت با شیعه؛ یعنی وهابیان نیز این موضوع (مهدویت) را پذیرفته اند به گونه‌ای که یکی از مراکز مهم دینی عربستان به نام مرکز رابطة العالم الاسلامی، بیانیه‌ای را در این خصوص منتشر کرده است که در آن آمده است: «او آخرین خلفای راشد دوازده گانه است که پیامبر (ص) در احادیث صحاح از آنها خبر داده است و احادیث مهدی (عج) از بسیاری از صحابه از پیامبر گرامی اسلام(ص) نقل شده است.

۳.۳ - نوع احادیث مرتبط با موضوع مهدویت

جمعی از حفاظ و محدثین صریحاً گفته اند که احادیث مهدی هم از نوع حدیث صحیح است و هم از نوع حدیث حسن و مجموع آن قطعاً متواتر است و اعتقاد به قیام مهدی واجب می‌باشد و این از عقاید مسلم اهل سنت و جماعت است و هیچ کس جز افراد جاهل و بدعت گذار آن را انکار ‌نمی‌کند.
[۱۶] پنجاه درس اصول عقائد برای جوانان، ص۳۲۰.

نهایت این که بعضی از پژوهندگان مسائل اسلامی تعداد راویاتی را که از طرق اهل تسنن در این زمینه وارد شده به ۲۰۰ حدیث تخمین زده اند، در حالی که روایات وارده از طریق شیعه در این موضوع شاید بالغ بر یک هزار حدیث می‌شود.
[۱۷] ناصر مکارم شیرازی، حکومت جهانی حضرت مهدی، ص۱۵۱.


۳.۴ - علت کمتر بودن احادیث اهل تسنن درباره مهدی

لازم به ذکر است که یکی از علت‌های کمتر بودن احادیث اهل تسنن در این خصوص این است که شیعه بر خلاف اهل تسنن روایات ائمه اطهار (ع) را مانند سخن حضرت رسول (ص) حجت می‌داند، لکن اهل سنت فقط روایات حضرت رسول (ص) را معتبر می‌دانند. و همه‌ی روایات اهل سنت در این خصوص از پیامبر اکرم (ص) می‌باشد.

۳.۵ - اهمیت موضوع مهدویت پیش پیامبر

حضرت رسول (ص) مسئله‌ی مهدویت را مانند مسئله‌ی ولایت امیر المؤمنین (ع) در غدیر خم به خوبی برای امت خویش تشریح فرموده اند.
اما اهل سنت همان گونه که در مسئله‌ی اولین خلیفه‌ی رسول الله با شیعه اختلاف دارند، در این خصوص نیز اختلاف داشته و مصداق دیگری را معرفی می‌کنند.
بنابراین، موضوع حضرت مهدی به طور واضح توسط پیامبر بیان شده است و این به دلیل اهمیت فوق العاده این مسئله است.


۱. مهدی پیشوائی، سیره‌ی پیشوایان، ص۶۹۳.
۲. بدایة المعارف الالهیة.
۳. مهدی پیشوائی، سیره‌ی پیشوایان، ص۶۹۵.
۴. بدایة المعارف الالهیة، باب عقیدة تنافی فی المهدی، نقل به مضمون.
۵. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النغمة، باب۲۴، ص۲۵۶.    
۶. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النغمة، باب۲۵، ص۲۸۶.    
۷. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النغمة، باب ۲۴، حدیث ۲، ص۲۵۷.    
۸. محمد علی شرقی، اصول وافی، ص۲۲۶.
۹. مهدی پیشوائی، سیره‌ی پیشوایان، ص۶۹۷.
۱۰. مهدی پیشوائی، سیره‌ی پیشوایان، ص۶۹۷.
۱۱. مهدی پیشوائی، سیره‌ی پیشوایان، ص۶۹۷.
۱۲. مهدی پیشوائی، سیره‌ی پیشوایان، ص۷۰۰.
۱۳. ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج‌۷، ص۳۷۵.    
۱۴. پنجاه درس اصول عقائد برای جوانان، ص۳۰۶.
۱۵. ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج‌۷، ص۳۷۵.    
۱۶. پنجاه درس اصول عقائد برای جوانان، ص۳۲۰.
۱۷. ناصر مکارم شیرازی، حکومت جهانی حضرت مهدی، ص۱۵۱.

اسلام کویست.    


رده‌های این صفحه : مهدویت | مهدویت در روایات




جعبه ابزار