• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابو لولو

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلید واژه:ابو لؤلؤ، عمر، خلیفه
پرسش: ابو لؤلؤ ، قاتل عمر بن خطاب ، چه کسی بود ؟ سرنوشت او چه شد ؟
پاسخ:



ابولؤلؤ (۶۴۴م) با اسم فیروز ایرانی، کشنده عمر خلیفه دوم است.
[۱] دایرةالمعارف بزرگ تشیع، ج‌۱، ص ۴۳۶؛ دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج‌۶، ص ۱۹۸ - ۱۹۹

۱.۱ - دین و عقاید ابولولو

وی مسیحی و یا به قولی زرتشتی و از مردم نهاوند بود که در جنگ مسلمانان اسیر شد و به غلامی مغیرة بن شعبه فرمانروای کوفه درآمد.
[۲] دایرةالمعارف تشیع، ج‌۱، ص ۴۳۶؛ دایرةالمعارف فارسی، ج‌۱، ص ۳۴؛ لغت نامه دهخدا، ج‌۱، ص ۶۸۲
احتمالاً پیش از آن مدتی در اسارت رومیان به سر برده و در همان جا آیین ترسایی اختیار کرده بود.
[۳] دایرةالمعارف تشیع، ج‌۱، ص ۴۳۶
برخی نیز وی را شیعه و از طرفداران علی بن ابی طالب (ع) میدانستند.


مورخان درخصوص انگیزه قتل عمر توسط وی اختلاف دارند. بنابر کهن‌ترین منابع و روایات مغیرة بن شعبه از کوفه نامه‌ای به عمر در مدینه نوشت و از او خواست اجازه دهد غلامش ابولؤلؤ به مدینه بیاید و مردم از فنون او مانند نقاشی، آهنگری و درودگری بهره‌مند شوند. عمر با آن که ورود غیر عرب را به مدینه ممنوع کرده بود، موافقت کرد. پس از چندی، ابولؤلؤ نزد عمر از مولای خود شکایت کرد که خراجی سنگین بر او بسته، ولی خلیفه شکایت او را روا ندانست. ابولؤلؤ که از بی اعتنایی خلیفه در خشم شده بود، کلمات تهدیدآمیزی بر زبان راند. چندی پس از آن گفتگو ابولؤلؤ در مسجد کمین کرد و هنگام نماز صبح عمر را از پای درآورد.
[۴] دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج‌۶، ص ۱۹۸


۲.۱ - سیاست عمر در برابر ایرانیان

برخی از مورخان دیگر عقیده دارند که سیاست عمر در برابر ایرانیان - به ویژه اسیران و کودکان - نیز در قتل عمر نقش داشته است.
[۵] دایرةالمعارف تشیع، ج‌۱، ص ۴۳۶


۲.۲ - ناراضی بودن بزرگان صحابه از عمر

از دیگر نظراتی که درباره انگیزه قتل عمر گفته شده، این است که برخی از بزرگان صحابه که از سختگیریهای عمر ناراضی بودند، نقشه قتل خلیفه را کشیدند و ابولؤلؤ وسیله اجرا بوده است.
[۶] دایرةالمعارف اسلامی، ج‌۶، ص ۱۹۸ - ۱۹۹
بر این اساس وی قاتل عمر بوده و شهرت او نیز به دلیل قتل عمر است.
[۷] دایرةالمعارف بزرگ اسلامی ،ج‌۶، ص ۱۹۸



در مورد قبری که در کاشان منتسب به او است، گزاره‌های تاریخی متضاد و متناقض است. برخی گویند: او بعد از سوءقصد به عمر از مدینه گریخت، به عراق رفت و در کاشان درگذشت.
[۸] حبیب السیر، ج‌۱، ص ۱۶۷؛ به نقل از لغت نامه دهخدا، واژه ابولؤلؤ

برخی نوشته‌اند: او بعد از سوءقصد فرار کرد. مردی از بنی تمیم او را گرفت و کشت و کارد او را آورد و به پسر عمر ( عبیدالله ) داد. عبیدالله با همان کارد هرمزان را کشت، بدین خیال که او نقشه قتل پدرش را کشیده بود.
[۹] حبیب السیر، ج‌۱، ص ۱۶۷؛ به نقل از لغت نامه دهخدا، واژه ابولؤلؤ

در برابر این دو قول بسیاری از نویسندگان نوشته‌اند: ابولؤلؤ بعد از سوء قصد به جان عمر و زخمی کردن چند نفر دیگر، خودکشی کرد.
بنابر قول اخیر، نمیتوان پذیرفت که قبر ابولؤلؤ در کاشان باشد.


۱. دایرةالمعارف بزرگ تشیع، ج‌۱، ص ۴۳۶؛ دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج‌۶، ص ۱۹۸ - ۱۹۹
۲. دایرةالمعارف تشیع، ج‌۱، ص ۴۳۶؛ دایرةالمعارف فارسی، ج‌۱، ص ۳۴؛ لغت نامه دهخدا، ج‌۱، ص ۶۸۲
۳. دایرةالمعارف تشیع، ج‌۱، ص ۴۳۶
۴. دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج‌۶، ص ۱۹۸
۵. دایرةالمعارف تشیع، ج‌۱، ص ۴۳۶
۶. دایرةالمعارف اسلامی، ج‌۶، ص ۱۹۸ - ۱۹۹
۷. دایرةالمعارف بزرگ اسلامی ،ج‌۶، ص ۱۹۸
۸. حبیب السیر، ج‌۱، ص ۱۶۷؛ به نقل از لغت نامه دهخدا، واژه ابولؤلؤ
۹. حبیب السیر، ج‌۱، ص ۱۶۷؛ به نقل از لغت نامه دهخدا، واژه ابولؤلؤ
۱۰. محمد ابن سعد، طبقات الکبری، ج‌۳، ص ۳۴۵    
۱۱. تاریخ المدینه، عمر بن شبه النمیری البصری،ج۳، ص۸۹۶    
۱۲. محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک،ج ۴، ص ۱۹۰ - ۱۹۱؛ به نقل از دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج ۶، ص ۱۹۹    



سایت مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی    


رده‌های این صفحه : تاریخ خلفاء | عمر




جعبه ابزار