أف
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اف، والدین، احترام. پدر و مادر، تحلیل صرفی، تحلیل نحوی، اسم فعل.
پرسش: معنای کلمه «أفّ» و نقش آن در آیه «
فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ».
چیست؟
پاسخ:
در
قرآن کریم در سه آیه کلمه «اُفٍّ» استعمال شده است:
ــ «
وَ قَضی رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِیَّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً کَریماً».
ــ «
أُفٍّ لَکُمْ وَ لِما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَ فَلا تَعْقِلُونَ».
ــ «
وَ الَّذی قالَ لِوالِدَیْهِ أُفٍّ لَکُما».
از جمله در آیه: «
وَ قَضی رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِیَّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ کِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلاً کَریماً»؛ «و پروردگارت فرمان داده: جز او را نپرستید! و به
پدر و مادر نیکی کنید! هرگاه یکی از آن دو، یا هر دوی آنها، نزد تو به
سن پیری رسند، کم‌ترین اهانتی به آنها روا مدار! و بر آنها فریاد مزن! و گفتار لطیف و سنجیده و بزرگوارانه به آنها بگو».
پروردگار متعال بعد از پرستش خود دستور به
نیکی به پدر و مادر و پرهیز از هرگونه آزار و اذیت حتی به کم‌ترین مرتبه که اظهار ناراحتی زبانی می‌باشد، داده است.
برای تشخیص و به دست آوردن جایگاه فردی و ترکیبی یک
کلمه، باید آن را از جهت صرفی و نحوی بررسی کرد.
مشهور می‌گویند کلمه «أُفٍّ» اسم فعل (لفظی است که از جهت معنا و
عمل جانشین فعل می‌شود، عوامل در او اثر نمی‌گذارد، مفعول به نیز بر او مقدم نمی‌شود.)
مضارع به معنای «اتضجر» می‌باشد.
برخی نیز می‌گویند از اسمای اصوات به معنای صوتی که دلالت بر ضجر (آزرده و ناراحت کردن) می‌کند، است.
در «أفّ» قرائت‌های مختلف و متفاوت وجود دارد
که بهترین و صحیح‌ترین
قرائت، به ضم همزه و جر فا می‌باشد که در
قرآن کریم نیز به همین صورت استعمال شده است.
«فا» در آیه شریفه «
فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ»؛ جوابیه و رابط بین فعل شرط و جزای آن می‌باشد.
«
فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ»؛ فعل نهی صیغه مفرد مذکر مخاطب و مجزوم به لای ناهیه، ضمیر «اَنتَ»، که در او مستتر است، به‌عنوان فاعلش، و جمله محلّاً مجزوم است، به‌عنوان جواب شرط. «لهما» جار و مجرور متعلق به «تقل»، و «اُفٍّ»، اسم فعل مضارع به معنای اتضجر که ضمیر مستتر «انا» فاعلش و جمله (اسم فعل فاعل) مقول قول است.
پایگاه اسلام کوئست.
